در تلاشی که جهت مبارزه علیه رشد و توسعۀ شورش گرایی در مناطق شمال افغانستان به راه افتیده است، دو برنامه به حمایت ایالات متحده در ولایت قندز، ملیشه های محلی را استخدام می نماید تا علیه شورشیان طالب در منطقه مبارزه نمایند.
در حالیکه این ملیشه ها در مبارزه با طالبان در میدان جنگ بهتر هستند اما عملکرد آنان، مردم محل را علیه آنان تحریک نموده است.
یکتن از اهالی محل که مدت یازده ماه قریه اش را ترک کرده و برای چرانیدن گوسفندان به صحرا رفته بود به صدای امریکا گفت:
"من یک دهقان استم و روزانه منحیث کارگر کار می کنم. یک مادر دارم و دو برادرم هر دو لنگ می باشند. خواهرم نیز لنگ است، پدرم سال گذشته از دنیا رفت، تنها من هستم که خانوادۀ مانرا تمویل می کنم."
اما اربکی های محلی در بارۀ غیابت این مرد دهقان که از اظهار نامش خودداری کرد، مشکوک شدند. او می گوید، قوماندان اربکی ها وی را به قرارگاه احضار کرده و از وی خواسته است تا نیمی از زمینش را فروخته و پولش را به وی بدهد، اما این مرد دهقان نپذیرفته است.
" من گفتم نی، بعد او نیمی از زمینم را بالایم فروخت و پولش را از نزدم گرفت، چند روز قبل دوباره مرا دستگیر نموده و به قرار گاه بردند، دستانم را بستند و مرا شکنجه دادند."
وی میافزاید که قوماندان سگش را به جان وی رها کرده و سگ او را مجروح ساخته است.
دو برنامۀ که توسط ایالات متحده راه اندازی شده است، داستان های مشابه به این قصه را در ولایت قندز و ولایات همجوار آن باعث شده است. این دو برنامه یکی ALP یعنی پولیس محلی افغان، و دیگری هم CIP یا برنامۀ زیربنایی حیاتی ملیشه های محلی را استخدام می نمایند تا امنیت منطقه را در کمبود پولیس ملی تامین نمایند.
استخدام و جذب ساکنین محلی مسلح برای تامین امنیت فوایدی را نیز در بر دارد: آنان در خارج ساختن شورشی ها فعال تر می باشند به خاطریکه آنان از همان محل بوده و با منطقه و مردم آشنایی دارند.
در بدل خارج ساختن طالبان از منطقه، نیرو های خاص ایالات متحده این ملیشه ها را برای چند هفته تربیه می نمایند. برای این ملیشه ها سلاح نیز داده شده و ماهانه مبلغ 150 دالر امریکایی معاش اخذ می کنند.
نبی کیچی که یکی از قوماندان برنامۀ زیربنایی حیاتی در ولسوالی قلعۀ ذال ولایت قندز می باشد، فرماندهی حدود 220 نفر اربکی را به عهده دارد. بعضی ها وی را به سواستفاده های مختلف به شمول شکنجه، زندانی ساختن غیر قانونی و تحمیل مالیات غیر قانونی متهم می سازند. او که همۀ این اتهامات را رد می کند به صدای امریکا گفت که اگر وی این گناه را کرده است، بزرگتر ها او را حلق آویز کنند و اگر آنان دروغ می گویند، پس حکومت باید عین جزا را به آنان بدهد.
تعداد ملیشه ها در حال حاضر در بعضی ولسوالی ها درمقایسه با پولیس محلی پنج برابر افزایش یافته است.
با افزایش تعداد این اربکی ها، فعالین حقوق بشر، کارشناسان سیاسی از افزایش تخطی های آنان نیز هوشدار میدهند "اصلاً در حال حاضر این اربکی های به دولت ضربۀ سیاسی می زنند. قوماندانان این ها کسانی استند که مربوط قوماندان میر علم خان می باشند. اربکی های که در این منطقه مسلح شده اند به دولت می گویند که آنان از ساحه حفاظت می کنند تا طالبان نفوذ نکنند، حالانکه چهار، پنج سال می شود که هیچ فعالیت سیاسی وجود ندارد."
حیات الله امیری رئیس کمیسیون مستقل حقوق بشر در قندز می گوید، در سال روان شش قضیۀ شکنجه و قتل نزد آنان ثبت شده است. اما ورود قوای امنیتی در منطقه پیگیری این قضایا را برای آنان مشکل ساخته است. ناتو نیز با این امر وسیعاً موافق بوده می گوید که اکثر مردم پولیس محلی را با اربکی ها مغالطه می کنند. هیچگاهی پولیس محلی امنیت را در منطقه گسترش نداده و هر زمانی که حادثۀ رخ می دهد، پولیس ملی باید آنرا پیگیری نماید.