ندیم، یک مهاجر افغان که بیش از ۳۰ سال عمر دارد در یک روز سرد، اما آفتابی، در یکی از بازارهای محلی شهر ترمذ اوزبیکستان که همرز با افغانستان است، تخم و برنج می‌فروشد.
او نگفت که از چه مدتی به این‌سو، در اوزبیکستان زندگی می‌کند، اما در مورد سه کودک‌اش گفت که همهٔ‌شان در اوزبیکستان مصروف آموزش استند.
ندیم و اعضای خانواده‌اش مانند هزاران شهروند افغانستان پس از مسلط شدن طالبان در ماه اگست سال روان میلادی به شکل قانونی وارد اوزبیکستان شدند، اما مطمین نیستند که تا چه زمانی می‌توانند در آن کشور اقامت کند و اگر جبراً به افغانستان اخراج شوند، چه حالی بر سر آنان خواهد آمد.
آقای ندیم به صدای امریکا گفت: "در این‌جا خوشحالم که با خانواده‌ام استم و از حکومت اوزبیکستان ممنونم که می‌خواهد مردم افغانستان را کمک کند. اما از رییس جمهور اوزبیکستان می‌خواهم مشکلات که ما با آن مواجه استیم را درک کند. ما نمی‌توانیم به افغانستان برگردیم. می‌خواهم کودکانم در اوزبیکستان بزرگ شوند و امیدوارم که حکومت برای ما اقامت دایمی بدهد."
پس از تسلط طالبان، حکومت اوزبیکستان فوراً سرحد خود با افغانستان را مسدود کرد و اعلام کرد که به هیچ مهاجر افغان اجازهٔ ورود به آن کشور داده نخواهد شد.
حتا پس از آنکه سرحد ترمذ بر روی ترافیک تجارتی با افغانستان بازگشایی شد، عدم پذیرش مهاجران به داخل آن کشور همچنین پا برجا باقی‌مانده است.
این پالیسی حکومت اوزبیکستان بر افرادی مانند دیلوبار، زنی ۲۰سالهٔ که محصولات لبنیات می‌فروشد، سنگینی می‌کند. در حالیکه دیلوبار شهروند اوزبیکستان است، شوهرش یک شهروند افغانستان است که در کابل گیر مانده است.
او گفت: "مردم مانند او (شوهرش) حال اجازهٔ ورود به اوزبیکستان را ندارند. آنان ویزه صادر نمی‌کنند. ما از رییس جمهور اوزبیکستان می‌خواهیم به افغان‌های مانند شوهرم، اجازه دهد تا این‌جا با خانواده‌های‌شان یکجا شوند."
عبور از مرز ترمذ یگانه شاهراه است که اوزبیکستان و افغانستان را با هم وصل می‌کند. در حال حاضر، از این شاهراه فقط به مقاصد تجارتی استفاده می‌شود و فعالیت‌های تجارتی نیز مستلزم اجازه نامهٔ مقام‌های افغانستان و اوزبیکستان است.
وضع چنین محدویت در عمل موجب ایجاد مشکلات برای ۱۰ تا ۱۳هزار افغان‌های شده است که در اوزبیکستان زندگی می‌کنند؛ افغان‌های که بسیاری آنان قبل از تسخیر کابل توسط طالبان به آن کشور سرازیر شدند.
بخش اعظم قوم اوزبیک در ولایت شمال افغانستان زندگی می‌کنند. وضع محدویت‌ها از سوی اوزبیکستان موجب شده تا بسیاری از خانواده‌های اوزبیک در دو کشور از هم جدا شوند.
تورا بوبولوف، والی ولایت سرخان‌دریا در اوزبیکستان، در مصاحبه‌ای با صدای امریکا گفت که با وجود ممنوعیت مهاجران از افغانستان، افغان‌های که از قبل به طور قانونی در این کشور زندگی می‌کنند، مورد استقبال قرار می‌گیرند و آنان بخش مهمی جامعه به شمار می روند.
بوبولوف گفت: "سه صد هفتاد و چهار تجارت در منطقه ما وجود دارد که یا مربوط افغان‌ها است و یا آنان سرمایه‌گذاری مشترک دارند. شماری از ساختمان‌های جدید در ترمذ، توسط آنان اعمار می‌شود. با شماری از آنان به طور معمول دیدار می‌کنم و برای‌شان تضمین داده‌ام که کار و تجارت آنان در این‌جا در امان خواهد بود. ما می‌خواهیم آنان این‌جا باشند."
او گفت که حکومت اوزبیکستان مایل است به مردم افغانستان مستقر در اوزبیکستان کمک کند و ابراز امیدواری کرد که حکومت جدید طالبان به زودی قادر به اعادهٔ ثبات شود و بر مشکلات مالی که آن کشور مواجه است، فایق آید.
او همچنین گفت که حکومت کشورش هر آنچه در توان دارد برای تامین امنیت مردم خود و همکاری با کشور همسایه‌اش انجام خواهد داد.
در واقع، زندگی در اوزبیکستان برای شماری از شهروندان افغانستان مانند فریدالله حسن زاده، باشندهٔ اصلی کابل که تقریباً یک میلیون دالر در رستوران خود در ترمذ سرمایه‌گذاری کرده است، خوب است. او امیدوار است از برنامه تسهیل‌کننده اقامت دایمی برای سرمایه‌گذاران بزرگ استفاده کند.
حسن‌زاده به صدای امریکا گفت: "ترمذ را به دو دلیل انتخاب کردم. پسر خاله‌ام در این‌جا تجربهٔ خوبی داشت و بسیار به افغانستان نزدیک است. رفتن و آمد به خانه‌ام در مزار شریف توسط موتر بسیار آسان است و بعد، سفر کوتاه توسط طیاره به کابل. اما به خاطر مشکلات موجود، قادر به سفر نبوده ام."
اوزبیکستان از دیگر افغان‌های نیازمند مانند گل احمد تانیش، یک متخصص نسایی ولادی اوزبیک که در یکی ولسوالی دور افتاده کار می‌کند، نیز پذیرایی کرده است. او زمانی که کابل به دست طالبان سقوط کرد، در یک سفر مسلکی در اوزبیکستان به سر می‌برد و به دلیلی که داکتر بود، از وی دعوت شد تا در آنجا باقی بماند.
اما سایر افغان‌ها، حتا کسانیکه از سال‌ها به این سو در اوزبیکستان زندگی می‌کنند، ممکن هر زمانی از آن کشور به طور اجباری اخراج شوند.
محمد امیرزاده زمانی که ۱۰ ساله بود، همراه با والدین‌اش به اوزبیکستان رفت و از ۱۵ سال به این‌سو، در آن کشور زندگی می‌کند؛ کشوریکه خانواده‌اش در آنجا تجارت دارد و با حکومت آن کشور نیز یک قرارداد دارد.
امیرزاده گفت: "با این حال، ما نگرانیم که ویزه‌های ما تمدید نشود. امیدواریم حکومت اوزبیکستان به ما اجازه بدهد این‌جا بمانیم."
در سمت گذرگاه مرزی اوزبیکستان، حدود ۱۲مرد افغان با سیمای نگران منتظر استند تا به زودی بتوانند به دو سوی مرز سفر کنند.
یکی از این مرد‌ها که از شهر مزار شریف است گفت: "اگر اوزبیکستان را ترک کنم، قادر نخواهم بود دو باره برگردم. بنا بر این، در حال حاضر منتظر خبر خوش در مورد سفر استیم. ورود [به اوزبیکستان] حالا بسیار محدود شده است."
یکی از تاجران افغان به صدای امریکا گفت که با وجود مشکلات موجود، قادر بوده است به تجارت خود ادامه بدهد و نخود و سایر محصولات زراعتی را به افغانستان انتقال بدهد.
این مرد که خود را امیری معرفی کرد، گفت: "کالا‌های [تجارتی] که بی‌نهایت مهم است، انتقال می‌یابند. اگر اوزبیکستان مواد خوراکی و سایر تولیدات مورد نیاز مانند روغن را اجازه ندهد، وضعیت در افغانستان بسیار وخیم خواهد شد."
او گفت: "شما نمی‌توانید تصور کند که وضعیت در افغانستان تا چه حد دشوار است. بدون فرستادن مواد خوراکی از این‌جا، بخش‌های شمالی افغانستان قادر به بقا نخواهد بود. محصول گندم آنان امسال بسیار اندک بود. معنی‌اش این است که آنان به شدت به آرد نیاز دارند."
افغان‌های که در ترمذ و سایر نقاط اوزبیکستان زندگی می‌کند، حدس و گمان می‌کنند که اگر وضعیت اقتصادی افغانستان بیشتر وخیم شود، گروه طالبان برای مدت طولانی در قدرت باقی نخواهد ماند.
