رئیس جمهور ایران روز شنبه گفت که توافق هسته یی آن کشور نیاز به تصویب پارلمان ایران ندارد.
حسن روحانی گفته است که هرگاه این توافق از سوی پارلمان ایران تصویب شود، در آن صورت، برای تهران جنبۀ الزامی پیدا می کند که به گفتۀ آقای روحانی یک محدویت "غیر ضروری حقوقی" بالای مردم ایران خواهد بود.
سوال عمده این است که در عقب این موقف گیری رئیس جمهور ایران چه چیزی و یا هدفی نهفته است؟
شماری از تحلیلگران به شمول جلیل روشندل، استاد علوم سیاسی و امنیت بین المللی در پوهنتون کارولینای شرقی امریکا، می گوید که اعضای تندرو مجلس شورای اسلامی ایران تلاش دارند محتویات این توافق را مورد بررسی قرار دهند و شاید هم با اجزای آن موافقت و یا مخالفت کنند—چیزی که مورد قبول رئیس جمهور ایران نیست.
آقای روشندل به رادیو آشنا صدای امریکا گفت که این توافق نامه به گونۀ نیست که بتوان در اجزای آن تغییر آورد. حتی در کانگرس امریکا این توافقنامه یا در کل رد و یا پذیرفته می شود.
ولی به گفتۀ این تحلیلگر سیاسی، مجلس شورای اسلامی تلاش دارد تا وارد جزئیات این توافق گردد. روی همین دلیل به گفته آقای روشندل، رئیس جمهور ایران سعی می کند تا آنرا به شورای امنیت ملی آن کشور ارجاع کرده و آنرا مورد تائید قرار دهد.
خطرات ارجاع توافق به پارلمان ایران
آرش آرامش، استاد در پوهنتون استنفورد ایالات متحده، به این باور است که ارجاع چنین توافق به پارلمان ایران توام با خطراتی است.
آقای آرامش در مصاحبۀ با رادیو آشنا صدای امریکا گفت "آقای روحانی نمی خواهد چنین خطر بزرگ را متقبل شود که توافق را به پارلمان ایران ببرد، احتمالا آنرا ببازد و در نهایت بعد از همه مذاکرات و تلاش ها، هم در داخل با شکست مواجه شود و هم در خارج."
از سوی هم، به باور آقای روشندل، رئیس جمهور ایران نمی خواهد که توافق هسته یی با گروه ۵+۱ جنبۀ الزامی بر ایران داشته باشد.
به باور آقای روشندل، حکومت روحانی نمی خواهد این توافق به یک پیمانی مبدل شود که در صورت عملی نه شدن بخش های از آن به هر دلیلی، کشورش با واکنش جامعه بین المللی به خصوص گروه ۵+۱ رو به رو شود.
در صورت که توافق هسته یی به پارلمان ایران ارجاع شود، اعضای آن بر اساس چه معیار های با این توافق موافقت و یا مخالفت خواهند کرد؟
آقای آرامش می گوید که چشم اعضای پارلمان به موقف گیری های علی خامنه یی، رهبر ارشد آن کشور، خواهد بود—نه چیزی بیشتر از آن.
آقای آرامش گفت "چشم بسیاری از نمایندگان مجلس به دست و لب های آقای خامنه یی دوخته شده است. و اگر از آنجا نشانۀ منفی و یا مثبت بیبینند، بر اساس آن عمل خواهند کرد."
توانایی رد توافق از سوی پارلمان
اگر قرار بر این شود که توافق هسته یی ایران به پارلمان آن کشور راجع شود، آیا اعضای آن خواهند توانست تا با این توافق مخالفت کنند؟ آقای روشندل در مورد شک دارد.
به گفتۀ آقای روشندل حتی اگر پارلمان در مورد توافقنامه وارد رای گیری شود، بعید می داند که اعضای پارلمان قادر شوند رای کافی برای رد آن به دست بیاورند.
بر اساس توافق به دست آمده، ایران به مفتشین ملل متحد اجازه خواهد داد تا تاسیسات هسته یی و نظامی آن کشور را مورد بررسی قرار دهد تا اطمینان حاصل شود که تهران از طریق غنی سازی یورانیم به مقیاس بلند در صدد دسترسی به سلاح هسته یی نیست. در عوض تعزیرات اقتصادی که از سوی ملل متحد و کشور های غربی بالای ایران وضع شده، به تدریج لغو خواهد شد.
کارشناسان سیاسی به این باورند که با در نظر داشت موقف گیری بارک اوباما، رئیس جمهور ایالات متحده و موضع گیری های اخیر رئیس جمهور ایران، توافق هسته یی میان ایران و گروه ۵+۱ نهایی و عملی خواهد شد.
رئیس جمهور امریکا گفته است که در صورت رد این توافق از سوی کانگرس ایالات متحده، از حق ویتو خود در این عرصه استفاده خواهد کرد.
