ایران با دسترسی به مقادیر هنگفت پول کهپس از توافق هستهای سال ۲۰۱۵ و رفع تحریم های اقتصادی بر آن کشور به دست آورده است، در تلاش گسترش نفوذ خود در شرق میانه و فراتر از آن است.
یک مقام ارشد نظامی ایالات متحدۀ امریکا با بیان این نکته گفته است که ایران به عوض مصرف پول برای تقویت نیروی مسلح جبههای خود، اکنون به گزینش قوایی ویژه برای رهبری نیروی نیابتی آن کشور در منطقه تمرکز کرده است.
جنرال تامس تراسک، معاون فرماندهی نیروی ویژۀ امریکا، گفت "شواهدی وجود دارد که ایران واحدها و افسرانی را استخدام کرده است تا با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی آن کشور در سوریه همکاری کنند. ما به این جنگجویان نیابتی تمرکز داریم و دست درازی ایران از مرز سوریه و یمن گذشته و به افریقا، امریکای لاتین و اروپا نیز رسیده است".
توافق هستهای سال ۲۰۱۵ میان ایران و شش قدرت جهان، دسترسی تهران را به حدود ۱۵۰ میلیارد دالر سرمایۀ راکد شدۀ آن کشور مهیا کرد و نیز زمینه را مساعد کرد تا ایران در صدد سرمایه گذاریهای جدید برای تقویت اقتصاد خود برآید.
منتقدان توافق هستهای ایران بیم داشتند که آن کشور بخش زیاد پول حاصله از این توافق را صرف تقویت نیروی نظامی و گسترش نفوذ خود در سرتاسر شرق میانه خواهد کرد.
ادارات استخباراتی ایالات متحده هشدار داده اند که ایران در تلاش انکشاف "طیفی از قابلیتهای جدید نظامی" چون میزایلهای بالستیک، راکتهای کروز و درونهای مسلح است.
اما به باور جنرال تراسک این سناریو چندان محتمل به نظر نمی رسد، زیرا به گفتۀ وی پیگیری چنین برنامهها زمانگیر و نیازمند زیربنای فراوان می باشد و از اینرو ایران به استخدام جنگجویان نیابتی بیشتر تمرکز کرده است. او گفت "برای مبارزه با شبکۀ جنگجویان نیابتی ایران برنامه ریزی میکنیم".
جیم متیس، وزیر دفاع ایالات متحده، نیز ماه گذشته در جریان سفر به عربستان سعودی گفت که در همه آشوبهای منطقۀ شرق میانه، ایران دخیل است. آقای متیس تاکید کرده بود که باید بر تلاشهای بی ثبات کنندۀ ایران غلبه حاصل شود.
مقامهای استخباراتی ایالات متحده می گویند که ایران هم اکنون با فراهم آوری حمایت مالی و آموزشی نظامی برای حدود ۱۰ هزار شبه نظامی در سوریه که مرکب از جنگجویان شیعۀ افغانستان، عراق و پاکستان میباشد، مصرانه از رژیم اسد حمایت میکند.
بر اساس گزارشها جنگجویان شیعۀ افغان به نام "لوای فاطمیون" و جنگجویان شیعۀ پاکستان به نام "لوای زینبیون" در کنار نیروهای وفادار به بشارالاسد در سوریه میجنگند. سپاه پاسداران ایران این شبه نظامیان شیعۀ افغان و پاکستانی را زیر نام "دفاع از اماکن مقدس شیعیان" به سوریه میفرستد.