خبرنگاران و دست اندرکاران رسانه های افغانستان که پس از تسلط دوبارهٔ طالبان در افغانستان به ایران متواری شده اند، می‌گویند که با مشکلات متعدد در آن کشور دست و پنجه نرم می‌کنند.
آنان می‌گویند که مشکلات اقتصادی، بیکاری، نداشتن دسترسی به سرپناه و اسناد قانونی برای ادامه زندگی در ایران، بخشی از مشکلات آنها را تشکیل می‌دهد که این وضعیت آنان را با مشکلات روحی و روانی مواجه ساخته است.
امید پویا، خبرنگار افغان مقیم ایران، به صدای امریکا گفت: "البته از لحاظ روانی نا آرام استم و خوب نیستم. من چه که تمام هم مسلکان و هم‌نظرانم همین قسم استند و ما واقعاً در یک سردرگمی مبهم و یک سیاه چاله بزرگ غرق شده ایم."
خبرنگاران متواری افغانستان در ایران همچنان می‌گویند فراهم شدن زمینه کار در مسلک خبرنگاری در ایران برایشان دور از امکان به نظر می‌رسد و اکثریت خبرنگاران پناهنده افغانستان در ایران فعلان تن به کارهای شاقه چون باغبانی، کارهای ساختمانی و دست فروشی داده اند و این وضعیت آنان را بیشتر از پیش از کارهای مسلکی شان دور می سازد.
رویا رحیمی، خبرنگار افغان مقیم ایران، مشکلات پیشروی خبرنگاران را چنین برمی‌شمارد: "خبرنگارانی که اینجا در ایران بسر می برند با مشکلات اقامتی، مشکل صحی، مشکل اقتصادی، نبود مسکن، از دادن شغل و آموزش و پرورش مواجه اند. البته از این که مشکلات اقتصادی بیش از حدی دامن گیر شان است دست به کارهای شاقه زده اند کارهای که از توان جسمانی خود شان بالا است."
خبرنگاران و مدیران متواری نهاد های رسانه‌ای افغانستان می‌گویند صدماتی که به پیکر آزادی بیان و رسانه های افغانستان وارد شده است، در کوتاه مدت و به آسانی قابل جبران نیست.
به باور آنها، بازسازی آزادی بیان و نهاد های رسانه‌ای افغانستان که در ۲۰ سال گذشته شکل گرفته بود، در آینده نزدیک امکان پذیر نخواهد بود، چون به گفته آنان، بخش اعظم نیروی بشری و مغزهای رسانه‌ای افغانستان متواری شده و نهاد‌های رسانه‌ای آن کشور نیز در هم شکسته است.
ضیا بومیا، منشی عمومی انجمن بین المللی ژورنالستان افغانستان و پاکستان، در مورد به صدای امریکا گفت: "فرار مغزها، فرار دارایی مادی و معنوی افغانستان است که جبران اش من فکر می‌کنم به ۲۰ سال نه به یک قرن شاید نیاز داشته باشد."
بومیا این وضعیت را فاجعه انسانی می خواند و می گوید: " این واقعا یک فاجعه است برای افغانستان و مردم افغانستان، برای دست آورد های ۲۰ سال اخیر ملت افغانستان جز فاجعه انسانی نام دیگری برای این داده نمی توانیم، ولی به هیچ کس هم گفته نمی توانیم که این کار را نکنید، شاید برای ما بگویند که شما چرا فرار کردید."
بعد از تسلط طالبان بر افغانستان در اگست سال ۲۰۲۱، شمار زیادی خبرنگاران و دست اندرکاران رسانه های افغانستان کشور را ترک کردند. فعالان آزادی بیان می‌گویند، آنهایی که در افغانستان باقی مانده اند مجبور به سکوت شده و یا تن به خود سانسوری داده اند.
تعدادی از این خبرنگاران در جریان عملیات تخلیه به کشورهای غربی انتقال داده شدند، اما بخش اعظم خبرنگاران و کارمندان رسانه‌ای افغانستان به کشورهای همسایه چون ایران و پاکستان متواری شدند.
به باور ضیا بومیا و دیگر خبرنگاران و دست اندرکاران رسانه‌ای افغانستان، برای بازسازی و ایجاد دوباره ظرفیت های بشری افغانستان در عرصه آزادی بیان و رسانه، تشکیل و بازسازی رسانه های افغانستان به منابع بزرگ مالی، همکاری جامعه بین المللی، شرایط مناسب و آمادگی ذهنی نیاز است که به باور آنان، در وضعیت کنونی دسترسی به چنین امکاناتی دور از امکان به نظر می رسد.
