جمع آوری حاصلات گندم در افغانستان دربرخی مناطق ادامه داشته و در برخی دیگر ختم شده است. ولایات شمال افغانستان منحیث گدام غله افغانستان می باشد و وضعیت فراوانی یا کمبود غله را در افغانستان تعیین می کند.
کاتب شمس، رئیس زراعت ولایت بلخ به رادیو آشنا گفت حاصلات گندم در ولایت بلخ و ولایات مجاور آن بنا برعواملی مانند آفات طبیعی، سیل و سردی هوا ٢٠ در صد کاهش یافته است.
شمس می گوید عوامل دیگر در پایین آمدن سطح حاصلات درین ولایت را توزیع نشدن کافی تخم های بذری اصلاح شده و کود کیمیاوی می داند که در گذشته از طرف موسسات مختلف خاصتا اداره غذا و زراعت جهان به قدر کافی صورت می گرفت.
رئیس اداره زراعت بلخ می گوید "نبودن مراجع تمویل کننده یکی از مشکلاتی است که دهاقین با آن مواجه اند. مراجعی که قرض می دهند آن را در برابر ربح بسیار بلند که بین ١٨ تا ٣٠ درصد است فراهم می کنند که خود مانع استفاده گسترده ازین قرضه ها می باشد، ازین سبب دهاقین کم زمین نمی توانند به صورت مستقل تخم بذری و کودکمیاوی مورد نیاز شانرا بدست بیاورند."
حاصلات خوب کندوز
محمد نبی رئوفی، رئیس زراعت کندوز می گوید که برعکس حاصلات ولایت کندوز در شش ولسوالی این ولایت از ۱۰ تا ۱۵درصد بیشتر از سال گذشته بوده، این ولایت از مدرک سیل ها و سایر آفات متاثر نگردیده، تخم اصلاح شده بذری بوقت و زمان آن توزیع شده است.
محمد نبی روفی می گوید "حاصلات گندم به طور اوسط در ولایت کندوز از ۸۰ تا ۱۰۰ سیر بوده است."
فراوانی آب، مساعد بودن آب و هوا نیز در بلند بودن سطح حاصلات در ولایت کندوز سهم داشته است.
رئوفی می گوید هرگاه دهاقین به شیوه های کشت و آبیاری که از جانب مامورین ترویج تجویز می شود، عمل کنند این اندازه نیز بلند رفته می تواند.
رئوفی می گوید که در سطح ولایت کندوز یازده شرکت تولید تخم های اصلاح شده درکندوز فعالیت نموده که می تواند نه تنها تمام مایحتاج ولایت کندوز را مرفوع کند بلکه می تواند ولایات همجوار را نیز کفایت کند.
سیداجان عبدیانی، استاد پوهنځی زراعت پوهنتون ننگرهار یکی از تحولات دربخش تولید مواد غذایی را مربوط به سرمایه گذاری سکتورخصوصی در زراعت می داند که تاثیر گزار بوده است.
عبدیانی می گوید که در٢٨ ولایت کشور درمجموع ١٢٠ شرکت های تولید تخم های اصلاح شده درکشور فعالیت دارد که می تواند تخم بذری مورد نیاز کشور را فراهم کند.
عبدیانی می افزاید که استفاده از تخم های اصلاح شده حاصلات گندم را بنا برمقاومت در برابر امراض و استعمال کود کمیاوی بلند برده است و مسئولین می گویند که مسئولین زراعت می گویند که تاثیرات استفاده از تخم بذری خیلی زیاد است که می تواند به تنهایی حاصل گندم را دوچند سازد.
درمجموع گفته می شود که اقدامات وزارت زراعت افغانستان بنابر فقدان بودجه کافی در ارتقای سطح تولیدات زراعت کافی نبوده و ایجاب می کند تا دهاقین در مورد تهیه عوامل تولید به قرضه هایی که با شرایط آسان تر فراهم شود، نیاز احساس می شود.
عبدیانی می گوید که تخم های بذری که درحال حاضر در افغانستان کشت می شوند، خصوصیات خود را از دست می دهد و ایجاب می کند که درافغانستان ذخیره ای از تخم های جدید موجود باشد تا درصورت ضعیف شدن این تخم ها تخم های جدیدی جای آن را بگیرد.
عبدالواجد عادل از سال ۲۰۰۱ تا اکنون به حیث ژورنالیست، نویسنده و کارشناس محیط زیست و منابع طبیعی افغانستان در صدای امریکا بخش افغانستان در واشنگتن دی سی کار می کند.
