گرفتن یا شنیدن نام خواهر، مادر، دختر و یا همسر برای شماری از افغانها "شرم و ننگ" پنداشته می شود. فعالان حقوق زن و جامعۀ مدنی می گویند که هویت و انسانیت زنان را با گرفتن نام شان باید به رسمیت شناخت.
رویین توحید، لسانس اقتصاد که در یکی از بانک های خصوصی شهر مزارشریف کار می کند، حاضر نشد که در مصاحبه با رادیو آشنا از مادرش نام ببرد. به باور توحید اینکار "شرم" است و اگر دوستانش نام مادرش را بدانند، او را مورد تمسخر قرار خواهند داد.
ملیحه، زن سالمندی است که نمی خواهد دوستان پسر یا شوهرش نام وی را بدانند چون به گفتۀ او این خلاف "رسم و رواج" افغانها است. ملیحه پافشاری کرد که اگر اسم او را یکی از دوستان شوهرش بداند به غیرت شوهرش بر خواهد خورد و از خود خواهد پرسید که "مرد بیگانه چگونه نام همسرش را می داند."
اما شمار دیگر افغانها مانند نوید شریفی، کارمند یکی از دفاتر خارجی در مزار شریف، از بردن نام زنان و دختران خانوادۀ شان عار ندارند. شریفی می گوید که به نام مادر، خواهر و همسرش افتخار می کند و ننگ دانستن نام گرفتن زنان را "فرهنگ ناپسند" می داند.
مشکل هویت زنان- عرف ناپسند
ناجیه حنیفی عضو سازمان زنان و قوانین اسلامی می گوید که این مشکل ریشۀ سنتی دارد. او اضافه می کند که زنان همیشه در پیوند با یک مرد معرفی می شوند و در اجتماع در جایگاه دوم و یا "هیچ" قرار می گیرند.
خانم حنیفی استدلال می کند که به محض تولد یک دختر، "ابتدا دختر پدرش است، بزرگتر که شد خواهر برادرش می شود، پس از ازدواج همسر شوهر یا مادر یک مرد دیگر می شود."
شماری از فعالان مدنی و حقوق زن می گویند که از گذشته های دور مرد ها ممثل هویت خانوادگی هستند و هر چه سهم زنان در کارهای بیرون از منزل بیشتر شود و در اقتصاد خانواده شریک باشند به همان اندازه " عرف ناپسند" نام گرفتن زنان تابو نخواهد بود.
فوزیه کوفی، عضو شورای ملی افغانستان می گوید که در سالهای اخیر به گونۀ ابتدایی برای از بین بردن این مشکل گامهایی برداشته شده است، چون به گفتۀ وی زنان اکنون علاقه مندی و امکانات آموزش و کار بیرون از منزل را دارند. او تاکید کرد که زنان در افغانستان همیشه مشکل تثبیت "هویت و موجودیت" داشته اند و زدودن آن زمانگیر خواهد بود.
باسوادان سنت پسند
برای از بین بردن تابو های اجتماعی و آنچه سنن ناپسند خوانده می شود، موثریت نقش افراد با سواد است که فعالانی چون ناجیه حنیفی بر آن تاکید دارند. اما او ابراز تاسف می کند که این پدیده حتا در میان شمار زیاد افغان های با سواد نیز دیده می شود.
برای اثبات این گفتۀ خود، خانم حنیفی به کاربران مرد صفحه های اجتماعی اشاره کرده، می گوید که "مرد ها به ندرت تصویر زنان خانوادۀ خود را شریک می کنند و حتا تصاویر با نوشتۀ "تصویر خانواده" گذاشته می شوند بدون حضور زنان، انگار که در این خانواده زنی وجود ندارد.
نوید شریفی با تاکید بر نقش مهم رسانه ها، چشم امید به نسل آیندۀ افغانستان دارد. او می گوید از همین اکنون باید کار در مکتب های افغانستان آغاز شود تا نسل های آینده تحمل شنیدن نام عضو زن خانوادۀ شان را داشته باشند.
محمد اشرف غنی در نخستین سخنرانی خود به صفت رئیس جمهور افغانستان از همسرش رولا غنی یاد کرده و به نام بی بی گل از همکاری وی سپاسگزاری کرد.
کارشناسان می گویند که شاید رئیس جمهور غنی عمداً می خواست که در نخستین سخنرانی اش به عنوان شخص اول حکومت وحدت ملی از همسرش نام ببرد. آنان این اقدام را فال نیک گرفته و آرزومند نقش فعال زنان در حکومت آینده استند.
