افغانستان بیشترین موارد لشمانیای جلدی را در سطح جهان دارد. رئیس برنامههای ملی لشمانیا و ملاریا میگوید برای تداوی لشمانیا پرسونل تخصصی نیاز است که کمبود آن در افغانستان محسوس است.
به یکی از مراکز تداوی لشمانیا در غرب کابل آمدهام. از هشت صبح تا ۱۱ پیش از چاشت تجمع افرادی که مصاب به «سالدانه» یا لشمانیای جلدی اند، بیشتر است.
ظاهراً بیشتر مراجعین از طبقۀ فقیر اجتماع اند. داکتران نیز این مسأله را تأیید میکنند و میگویند بنابر کمبود امکانات و صحی نبودن مکان زندگی، خانوادههای فقیر بیشتر به لشمانیایی جلدی مصاب میشوند.
داکتر محبه افغان در صحبت با صدای امریکا میگوید "وقتی یک مریض ما مصاب به سالدانه میشود به دیگر کسانی که مصاب است نیز میگوید که این زخم تان سالدانه است و آنها نیز مراجعه میکنند. مراجعین ما بیشتر از طبقه فقیر استند که مصاب به سالدانه میشوند."
مسوولان مراکز صحی با نصب تصاویر و پوسترها به گونۀ در مورد لشمانیای جلدی و راههای وقایۀ آن، آگاهیدهی کردهاند؛ اما هنوز هم افغانستان بیشترین واقعات لشمانیای جلدی را در سطح جهان دارد.
از سوی دیگر برخی از مبتلایان به مرض لشمانیا به ویژه بانوان از توهین و تحقیرشدن از سوی برخیها به دلیل وجود نشانههای لشمانیا در صورت شان رنج میبرند.
با یک بانوی که مصاب به لشمانیایی جلد در صورتش بود، صحبت کردم؛ او از این ناحیه خیلی شاکی بود؛ اما حاضر به مصاحبه در این مورد نشد.
وحیدالله مصاب به سالدانه شده است او در صحبت با صدای امریکا میگوید "من قبلا نمیفهیمدم. گفتم ممکن بخار {خارش} عادی باشد. بعضی دواهای دیگر را استعمال کردم. دیدم که روز به روز سرختر شد. بعضی دوستها گفتند که این سالدانه است و من تقریباً دوهفته پیش، نزد داکتر آمدم حالا تحت تداوی هستم."
واقعات لشمانیا در کابل ۳۳ درصد، در ننگرهار ۱۰ درصد، در خوست ۹ درصد، در هرات ۸ درصد، در پروان و بلخ ۶ درصد و به همین ترتیب در ۷۰ درصد ولایات کشور وجود دارد.
بر بنیاد آمار وزارت صحت عامۀ افغانستان ۵۳ درصد مبتلایات به لشمانیا مردان و ۴۷ درصد زنان اند.
سمیع نهضت مسوول برنامههای ملی لشمانیا و ملاریا در صحبت با صدای امریکا میگوید، تداوی لشمانیا پرسونل تخصصی نیاز دارد که مراکز تداوی لشمانیا در این زمینه با مشکل مواجه اند.
نبود برنامه تخصصی
آقای نهضت میگوید که در تشکیل برخی از مؤسسات تطبیق کنندۀ برنامۀ تداوی لشمانیا پرسونل تخصصی جود ندارد.
آقای نهضت افزود "متأسفانه در سالهای اخیر عرضه خدمات لشمانیا که ضروراً باید توسط انجوها و مؤسسات تطبیق شود و خدمات ارایه شود، به دلایل مختلف چون قیمت بودن ادویۀ سالدانه و نداشتن توانایی تهیه دوا، به اندازۀ ضرورت خدمات صحی عرضه نشد و ما در پی این شدیم تا یک مقدار دوا را از سازمان صحی جهان به دست بیاریم که خوشبختانه در جریان سال ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ ومقداری دوای که تا آخر سال ۲۰۱۷ کفایت کند را همکاری کردند."
در افغانستان واقعات لشمانیایی کشنده در برخی از ولایتهای دوردست اتفاق میافتد که بر بنیاد آمار وزارت صحت عامه بسیار نادر است، واقعات لشمانیای جلدی اما معمول میباشد. لشمانیای جلدی مانند لشمانیای کشنده حیات انسان را تهدید نمیکند؛ اما داغی برجا مانده از آن در سطح جلد هرگز از میان نمیرود.
به گفتۀ داکتران، مبتلایان به مرض لشمانیای جلدی هرچه زودتر به مراکز صحی مراجعه کنند درمان آن سادهتر میشود و داغ به جامانده از آن کوچکتر میباشد.
به گفتۀ داکتران معالج، در افغانستان معمولاً عامل انسانهای مصاب است که توسط پشههای خاکی از آنها به دیگر افراد انتقال میکند.
برای پیشگیری باید کلکینها جالی گرفته شود و خانههای رهایشی به گونۀ معیاری ساخته شوند.