با وجود موقف گیری ها، چانه زنی ها و حتی تهدید به ترک مذاکرات برنامۀ هسته یی ایران، شماری از تحلیلگران سیاسی مستقر در غرب استدلال می کنند که این مذاکرات به مرحلۀ رسیده است که در واقع راه عقب گرد ندارد.
این در حالیست که مذاکره کنندگان برنامۀ هسته یی ایران در ویانا، مرکز اتریش، سرگرم مذاکرات جدی استند تا توافق نهایی در ضرب الاجل سیزدهم جولای به دست بیاید.
ایالات متحده و ایران هر دو تهدید کرده اند که هرگاه طرف مقابل آنان امتیازات ندهند، مذاکرات را ترک خواهند کرد.
ولی تحلیلگران می گویند که رهبران ایالات متحده و ایران متمایل به قبول خطر در مورد ترک مذاکرات نیستند و با در نظر داشت نیاز های این کشور ها، توافق نهایی قریب الوقوع و حتمی است.
محسن میلانی، استاد روابط بین المللی در پوهنتون کارولینای جنوبی ایالات متحده، به این باور است که مذاکرات قابل برگشت نبوده اما تهران در آخرین لحظات تلاش می کند امتیازات بیشتری را از امریکا به دست آورد.
آقای میلانی به رادیو آشنا صدای امریکا گفت "فکر می کنم که این مذاکرات به جای رسیده است که نه امریکا، نه ایران و نه پنج کشور دیگر میز مذاکرات ترک خواهند کرد."
این کارشناس مسایل بین المللی همچنین گفت که روی مسایل عمده توافق نهایی شده است و حالا در آخرین مرحله چانه زنی در مورد مسایل "حاشیه یی" می باشد.
آقای میلانی همچنین گفت " به نظر نمی رسد که هیچ یک از طرف ها میز مذاکره ترک کند، زیرا این شکست سیاسی برای هر خواهد بود."
علی نوری زاده، رئیس مطالعات ایران و اعراب مستقر در لندن، نیز با آقای میلانی هم نظر است.
آقای نوری زاده به رادیو آشنا صدای امریکا گفت "حد اقل می دانم طرف ایرانی در شرایطی نیست که از این قرارداد بگریزد. این قرارداد برای ایران به مثابۀ حیات و موت است."
ولی سوال اینجاست که آیا توافق هسته یی با ایران برای جانب امریکا نیز از اهمیت زیاد برخورد است یا خیر؟
حد اقل آقای نوری زاده چنین فکر می کند. "ایالات متحده به ویژه دولت آقای اوباما در شرایطی استند که می خواهند به هر قیمتی شده، این قرار داده بسته شود. "
به باور آقای نوری زاده، مقامات امریکایی در مورد برنامۀ هسته یی ایران، تصمیم نهایی شان را گرفته اند و خواهان عقد این توافق با ایران می باشند.
موقف گیری های دو جانبه
جان کری، وزیر خارجه امریکا، و محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، تا حال به صورت کل موقف دو جانبه داشته اند.
آنان از یک سو نسبت به پیشرفت مذاکرات خوشبینی شان را اعلام کرده اند، ولی در عین حال، در صورت رد خواسته های آنان، تهدید به ترک مذاکرات کرده اند، تهدیدی که به نظر شماری از کارشناسان احتمال آن ضعیف است.
امریکا یا قدرت استکباری
در همین حال آیت الله علی خامنه یی، رهبر مذهبی ایران که نماد قدرت در آن کشور تلقی می شود، روز شنبه در تهران در جمع از محصلین ایرانی، امریکا را " عالی ترین مثال تکبر " خطاب کرد و از آنان خواست تا آمادۀ مبارزه در مقابل آنچه وی "قدرت های استکباری" نامید، باشند.
اظهارات آقای خامنه یی گمانه زنی های مطرح کرده است که گویا رهبر مذهبی آن کشور در تلاش مختل کردن مذاکرات و در نهایت ناکامی این روند است.
تاثیر اظهارات خامنه یی در توافق هسته یی
ولی جلیل روشندل، استاد علوم سیاسی و امنیت بین المللی در امریکا می گوید، مذاکرات بر اساس اصول های بین المللی استوار است—نه خواست و موقف گیری های شخصی افراد.
آقای روشن دل به صدای امریکا گفت " مذاکرات روی حرف یک فرد نمی چرخد. مذاکرات شرایط خاص را بررسی می کند و توافق روی اصول انجام می شود. آن توافق شامل این نیست که رهبر جمهوری اسلامی ایران چه نظری دارد و یا جوانان مملکت اش را به چه سمت و سوی هدایت بکند."
به گفته آقای روشن دل، مذاکرات در مورد امریکا نیست، بلکه در مورد برنامۀ هسته یی ایران است.
اختلافات باقی مانده
بر اساس گزارش ها، میزان دسترسی مفتشین ملل متحد برای نظارت از تاسیسات هسته یی و نظامی ایران یکی از مسایلی است که تا حال حل نا شده باقی مانده است.
امریکایی های خواهان دور کردن هر نوع محدویت در این راستا استند، در حالیکه مقامات ایرانی ادعا می کنند که نظارت های غیر محدود شرایط را برای جاسوسی از قدرت نظامی ایران را فراهم می کند.
موضوع بعدی لغو تعزیرات ملل متحد اقتصادی بر ایران است. ایران خواهان لغو این تعزیرات است و روسیه و چین و شماری از کشور های اروپایی از آن حمایت می کنند، ولی ایالات متحده مخالف چنین اقدام است.
