شماری زیادی از جمهوریخواهان به صراحت و وضحات گفته اند که چنین توافق فقط منافع ایران را تامین می کند—نه منافع ایالات متحده را. با همین استدلال و طرز دید، آنان با جدیت گفته اند که چنین توافق را در رای گیری ماه آینده، رد خواهند کرد.
آیا جمهوری خواهان توانایی رد و در نهایت مانع عملی شدن توافق هسته یی با ایران خواهند شد یا خیر؟
با در نظر داشت اظهارات جمهوریخواهان در مورد توافق برنامه هسته یی ایران، برخی از تحلیلگران سیاسی نیز به این باورند که اعضای حزب جمهوریخواه در کانگرس ایالات متحده، به صورت کل از موقف گیری های شان در این راستا عقب نخواهند رفت و در نهایت در رای گیری که قرار است در ظرف کمتر از یک ماه راه اندازی شود، به این توافق رای مخالف خواهند داد.
ولی محسن میلانی، استاد روابط بین الملل در پوهنتون فلوریدای جنوبی، به این باور است که در نهایت این توافق نهایی خواهد شد.
آقای میلانی به رادیو آشنا صدای امریکا گفت " تقریبا همۀ جمهوری خواهان علیه این توافق رای خواهند داد."
ولی با درنظر داشت موقف گیری های بارک اوباما، رئیس جمهور امریکا، که تهدید به ویتو کرده است، به باور آقای میلانی، جمهوری خواهان نه در سنا و نه هم در مجلس نمایندگان آری کافی در دست نخواهند داشت تا ویتوی رئیس جمهور را رد و باطل کنند.
محمد برقه یی، استاد علوم سیاسی در پوهنتون استریر امریکا، نیز می گوید که با وجود مخالفت های جدی جمهوری خواهان، توافق هسته یی با ایران نهایی و عملی خواهد شد.
آقای برقه یی در مصاحبۀ با رادیو آشنا صدای امریکا گفت " این توافق میان ایران و امریکا نیست؛ بین شش کشور دنیا و ایران است."
روی همین دلیل، این تحلیلگر سیاسی می گوید که حتی اگر سنای امریکا این توافق را رد کند، شورای امنیت ملل متحد، آنرا پذیرفته است. بنا بر این، در هر صورت، حتی اگر سنای امریکا آنرا را رد کند، رئیس جمهور ایالات متحده آنرا ویتو خواهد کرد و در نهایت این توافق عملی خواهد شد.
دشواری توافق در ایران
ولی این تنها امریکا نیست که با دشواری های داخلی توافق هسته یی با ایران دست و پنجه نرم می کند.
ماه گذشته، آیت الله علی خامنه ای، رهبر مذهبی ایران که نماد قدرت در آن کشور تلقی می شود، روز شنبه در تهران در جمع از محصلین ایرانی، امریکا را " عالی ترین مثال تکبر " خطاب کرد و از آنان خواست تا آمادۀ مبارزه در مقابل آنچه وی "قدرت های استکباری" نامید، باشند.
اظهارات آقای خامنه ای گمانه زنی های مطرح کرده است که گویا رهبر مذهبی آن کشور در تلاش مختل کردن مذاکرات و در نهایت ناکامی این روند است.
دلیل مخالفت جمهوریخواهان
سوال عمده این است که چرا جمهوری خواهان این توافق را رد می کنند؟
آقای میلانی می گوید که استدلال جمهوری خواهان این است تا با اعمال فشار امتیازات بیشتر نصیب امریکا خواهد شد، طرز دیدی که از نظر این تحلیلگر سیاسی، عملی نیست.
ولی محمد برقه یی در مورد دیدگاه کاملا متفاوت دارد و آن اینکه چون انتخابات ریاست جمهوری امریکا نزدیک است، جمهوری خواهان تلاش دارند تا سیاست خارجی حکومت به رهبری دموکرات ها را ضیعف جلو بهند و به باور او "عملکرد جمهوری خواهان یک نوع مبارزه انتخاباتی است."
بر اساس توافق به دست آمده، ایران به مفتشین ملل متحد اجازه خواهد داد تا تاسیسات هسته یی و نظامی آن کشور را مورد بررسی قرار دهد تا اطمینان حاصل شود که تهران از طریق غنی سازی یورانیم به مقیاس بلند در صدد دسترسی به سلاح هسته یی نیست. در عوض تعزیرات اقتصادی که از سوی ملل متحد و کشور های غربی بالای ایران وضع شده، به تدریج لغو خواهد شد.
ولی شماری از کارشناسان اقتصاد از جمله کامران دادخواه، استاد اقتصاد در پوهنتون نورث ایسترن ایالت بوستون امریکا می گوید که سکتور خصوصی و مردم ایران به صورت کل زمانی از توافق هسته ای نفع خواهند برد که سپاه پاسداران ایران دست از فعالیت های اقتصادی خود بردارد و به وظایف اصلی خود بپردازد یعنی مسایل نظامی سرگرم باشد.
در ظرف کمتر از یک ماه، کانگرس ایالات متحده در مورد توافق برنامه هسته یی ایران رای گیری خواهد کرد. بارک اوباما، رئیس جمهور ایالات متحده، گفته است در صورت رای مخالف سنای آن کشور در این راستا، از حق ویتو استفاده خواهد کرد.
کارشناسان سیاسی به این باورند که هرگاه آقای اوباما از حق ویتو خود استفاده کند، توافق هسته یی با ایران نهایی و عملی خواهد شد، زیرا به گفتۀ آنان نه سنا و نه هم مجلس نمایندگان رای کافی را برای رد و یا بطلان ویتو رئیس جمهور را در اختیار نخواهند داشت.
