بر اساس آمار سازمان ملل متحد، شمار چینی‌هایی که کشورشان را ترک کرده و در کشورهای دیگر جهان پناه می‌گزینند، در یک دهۀ گذشته به شدت رو به افزایش نهاده است.

باشندگان هانگ کانگ و قلمرو اصلی چین بخش عمدۀ این پناهجویان را تشکیل می‌دهند که برخی از آنان از پیگرد فرار کرده و برخی هم در صدد یافتن فرصت‌های جدید برای خانواده‌ها و فرزندان شان اند.

مقصد سفر این شهروندان چین مختلف است، شماری در آرزوی رفتن به تایوان اند، اما برخی دیگر آنان سفر دور و درازی در پیش گرفته و هزاران کیلومتر دورتر از زادگاه شان، به کشورهایی مثل اکوادور سفر می‌کنند.

آمار ادارۀ احصاییه و نفوس شماری هانگ کانگ نشان می‌دهد که ۸۹۲۰۰ هانگ کانگی –بیش از یک درصد جمعیت هانک کانگ – از اواسط سال ۲۰۲۰ تا اواسط ۲۰۲۱ هانگ کانگ را ترک کرده اند.

دوین لای، باشندۀ هانگ کانگ به صدای امریکا گفت: "وضع زندگی در هانگ کانگ رو به وخامت به نظر می‌رسد، از اینرو من در صدد یافتن جای بهتری استم که بتوانم در آنجا خوشحال‌تر زندگی کنم."

پس از ماه‌ها تظاهرات ضد حکومتی، قانون جدید امنیت ملی در هانگ کانگ در اواسط سال ۲۰۲۰ نافذ شد. به گفتۀ لای این قانون محدودیت‌هایی را در بخش‌های مختلف، از آزادی بیان گرفته تا آموزش، وضع کرده است. او گفت: "همچنین محدودیت‌ها و قوانین و مقررات زیاد دیگر وضع شده است."

تایوان

ادارۀ ملی مهاجرت تایوان گفته است که هانگ کانگی‌ها به گونۀ فزاینده رهسپار تایوان می‌شوند.

کیسی وانگ، باشندۀ هانگ کانگ به صدای امریکا گفت: "باید هانگ کانگ را ترک کنم تا آزادی بیان داشته باشم. هیچ کس نمی‌خواهد در شهری زندگی کند که همواره ترس ایجاد می‌کند."

بیش از ده هزار نفر در سال ۲۰۲۰ از هانگ کانگ به تایوان رفته اند که این رقم بی‌پیشینه بوده و در مقایسه با سال ۲۰۱۹ افزایش دوبرابر را نشان می‌دهد. این روند در سال ۲۰۲۱ نیز ادامه داشت و بر اساس آمار ادارۀ ملی مهاجرت تایوان،بیش از ۵۰۰۰ نفر در هفت ماه نخست امسال از هانگ کانگ وارد تایوان شده اند.

بریتانیا

یکی از مقاصد جذاب و مشهور برای هانگ کانگی‌ها بریتانیا است. در نیمۀ نخست سال ۲۰۲۱ بیش از ۶۵ هزار هانگ کانگی درخواست مهاجرت به بریتانیا را داده اند.

بریتانیا سال گذشته برنامۀ جدید ویزه را برای شهروندان هانگ کانگ و بستگان شان راه اندازی کرد که حدود ۵.۴ میلیون باشندۀ هانگ کانگ واجد شرایط دریافت این ویزه شده می‌توانند.

مایک و ایفی لام برای دریافت این ویزۀ بریتانیا درخواست دادند و در دسمبر ۲۰۲۰ یکجا با فرزند ۱۱ سالۀ شان هانگ کانگ را به مقصد بریتانیا ترک کردند.

مایک لام به صدای امریکا گفت: "باید فکر کنیم که آیا هانگ کانگ هنوز هم برای اقامت مصوون است؟ آیا [هانگ کانگ] محل خوب برای کودکان و آیندۀ درخشان آنان است؟ وضعیت در هانگ کانگ به سرعت در حال وخیم و وخیم‌تر شدن است. پس، این وضعیت ما را واداشت تا به سرعت تصمیم بگیریم."

آمار کمیشنری عالی ملل متحد در امور پناهندگان نشان می‌دهد که شمار چینی‌هایی که به کشورهای مختلف جهان مهاجرت می‌کنند، در یک دهۀ گذشته افزایش یافته و از ۷۷۳۲ نفر در سال ۲۰۱۰ به بیش از ۱۰۸ هزار نفر در سال ۲۰۲۰ رسیده است.

تهدید از دوردست‌ها

اکثر کسانیکه از چین فرار کرده اند نگران اند که حکومت چین پس از برآمدن از کشورشان در صدد پیگرد شان خواهد برآمد. در این میان اقلیت مسلمان اویغور ساکن در ولایت شین‌ژیانگ چین نیز شامل اند.

ترکیه عمده‌ترین مقصد مهاجرت برای اویغورها بوده است و تخمین زده می‌شود که ۵۰ هزار اویغور از شین‌ژیانگ به ترکیه مهاجرت کرده اند.

حکومت چین صدها هزار مسلمان اویغور را در بازداشتگاه‌های کار اجباری نگهداشته است، اقدامی که دیدبان حقوق بشر آن را "جنایت علیه بشریت" عنوان کرده است.

چین اتهامات بدرفتاری با مسلمانان اویغور را رد می‌کند. در اگست ۲۰۲۱ رسانۀ دولتی چین بار دیگر گفت که آنچه را غرب بازداشتگاه کار اجباری می‌خواند در واقع "مراکز آموزش حرفه است که برای جلوگیری از گرایش مردم به افراطگرایی مذهبی" ایجاد شده است.

در حالیکه چین و ترکیه روابط شان را در زمینه‌های اقتصادی و امنیتی تحکیم بخشیده اند، خانواده‌های اویغور مقیم ترکیه و وکیلان مدافع آنان می‌گویند که این اقلیت با تهدیدات بیشتر مواجه اند و هراس دارند که مبادا ترکیه زیر فشار چین، فعالان اویغور را پیگرد یا دوباره به چین مسترد کند.

انور توردی، فعال ایغور مقیم ترکیه که یک سال در آن کشور زندانی بود، از امنیت خود نگرانی دارد. او در مورد نقض حقوق بشر در چین گزارش می‌داد و اکنون نیز به این کار ادامه می‌دهد.

توردی به صدای امریکا گفت: "ترکیه مردم را برای ماه‌ها یا یک سال بازداشت و بازجویی می‌کند و هیچ چیزی نمی‌یابد. زمانیکه معلومات درست را پیدا می‌کنند، مردم را رها می‌کنند. از قضیۀ خودم سه سال می‌گذرد و آنان هنوز هم از من تحقیق می‌کنند. چین نمی‌تواند به [مقام‌های ترکیه] مدارک فراهم کند."

سازمان عفو بین‌الملل گزارش داده است که از سال ۲۰۱۷ به اینسو، حکومت چین کم از کم یک میلیون باشندۀ شین‌ژیانگ، عمدتاً مسلمانان اویغور ساکن در این ولایت، را بازداشت کرده است.

ایالات متحدۀ امریکا و سازمان‌های مدافع حقوق بشر گفته اند که رفتار چین با مسلمانان اویغور معادل "نسل‌کشی" است.

بقرا ارکین، مسلمان اویغور شین‌ژیانگ است که در سال ۲۰۱۸ به وی اقامت ایالات متحده داده شد و در همان سال مقام‌های چینی نزدیکان وی را بازداشت کرده و به بازداشتگاه‌ها فرستادند.

ارکین به صدای امریکا گفت: "در سال ۲۰۱۸، پدرم، کاکایم، پسران کاکایم، برخی از دوستانم ناپدید شدند و سپس شنیدم که آنان به کمپ‌های کار اجباری فرستاده شده اند."

این جوان اویغور مدعی است که امسال، زنی که به زبان چینی صحبت می‌کرد دو تماس تلیفونی تهدیدآمیز با وی و همسرش داشته است. ارکین گفت: "او مرا تهدید می‌کرد، حتا دختر دوساله ام را تهدید به مرگ می‌کرد. او به من گفت "ما ترا از نزدیک زیر نظر داریم . ترا خواهیم کشت. تو کشته خواهی شد."

فاطمه عبدالغفور که در شین‌ژیانگ به دنیا آمده است به صدای امریکا گفت که در جستجوی آزادی چین را ترک کرد. او که سرگرم تحصیل در مقطع دوکتورا در رشتۀ جیوفزیک است در ایالات متحده می‌زیست و سپس به آسترالیا رفت و پس از ازدواج در آنجا اقامت گزید.

عبدالغفور می‌گوید که مقام‌های چینی برادرش را در یکی از کمپ‌ها بازداشت کرده و به گفتۀ وی پدرش نیز در یکی از این کمپ‌ها جان باخت. او گفت: "به خاطری چین را ترک کردم که دیدم در آنجا برای همیش برده خواهم ماند."

امریکای لاتین

میلی که در گذشته آموزگار زبان انگلیسی در چین بود، می‌گوید که ۸۰ تا ۹۰ درصد مردمی که چین را ترک می‌کنند، نوعی "حس ترس زیستن در آن اجتماع" را دارند.

او که نخواست نام مکمل وی در گزارش گرفته شود به صدای امریکا گفت که اکثر کسانی که از چین مهاجرت کرده اند، هنوز هم به دلیل اینکه مبادا بستگان شان که در چین مانده اند از سوی مقام‌های چینی بازداشت شوند، هراس و دلواپسی دارند.

به گفتۀ میلی که اکنون با مهاجران چینی در اکوادور کار می‌کند، نابسامانی اقتصادی و سیاسی، عوامل عمده‌ای است که چینی‌ها را مجبور به ترک کشور شان می‌کند.

میلی به صدای امریکا گفت: "اکثر مراجعین من بیم دارند که پول‌های چینی شان به زباله مبدل خواهد شد، از اینرو پول‌های شان را به دالر تبادله کرده و در خانه مخفی می‌کنند. برخی هراس دارند که چین رویکرد پلان شدۀ اقتصادی را دوباره در پیش خواهد گرفت. به ویژه نسلی که روزهای سیاه را تجربه کرده اند، هراس دارند که املاک شان ضبط خواهد شد."

کانادا

هووا یونگ، هنرپیشۀ چینی مانند صدها شهروند دیگر آن کشور به کانادا درخواست پناهندگی داده است. او می‌گوید که به خاطر هنرش که رنج و مشقت فقیرترین شهروندان چین را به تصویر کشیده و مستندسازی می‌کند، باربار بازداشت و زندانی شده است.

این شهروند چین می‌گوید که مقام‌های چینی همچنان او را برای ۱۵ ماه در برنامۀ "آموزش‌دهی مجدد از طریق کار [اجباری]" شامل کردند. او گفت: "گزینۀ دیگری نداشتم جز اینکه سرزمینم را ترک کنم."

جزیرۀ پرنس ادوارد کانادا که یکی از کوچکترین ولایت‌های آن کشور است، امسال شاهد افزایش سریع نفوس بوده است. به دلیل کمبود نیروی کار، این جزیره به جذب و پذیرش مهاجران پرداخته است و اکنون مهاجران چینی که در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱به این جزیره آمده اند، حدود چهار درصد جمعیت آن را تشکیل می‌دهند.

ایملی پی، با یک مرد کانادایی ازدواج کرد و ۱۲ سال پیش به کانادا آمد. او اکنون مهاجران چینی و کشورهای دیگر را که خواهان زندگی کردن در جزیرۀ پرنس ادوارد اند، کمک می‌کند. ایملی به صدای امریکا گفت که اکثر مهاجرانی که وی می‌شناسد به خاطر درس و آموزش فرزندان شان به کانادا آمده اند.

جف یانگ، رییس ادارۀ مهاجرت در جزیرۀ پرنس ادوارد به صدای امریکا گفت که مهاجران چینی این جزیره را فریبنده یافته و اغلباً به خاطر آموزش و درس فرزندان شان به اینجا می‌آیند.

او گفت: "فکر کنم که آنان جزیرۀ پرنس ادوارد را محل امن می‌پندارند. به نحوی، آنان در صدد یافتن روش آرامتر زندگی اند. چیزهای ساده مثل هوای تازه و این را از زبان مردم زیاد می‌شنویم."

خانم پی می‌گوید که از زمان آمدن وی به جزیرۀ پرنس ادوارد تا کنون، تغییرات مثبتی برای چینی‌های ساکن در این جزیره رونما شده است.

او گفت: "در مقایسه با ده سال پیش، اکنون بسیار بهتر شده است، مغازه‌های بزرگ چینی ایجاد شده است. در گذشته تنها یک یا دو مغازه وجود داشت، اما اکنون پنج یا شش مغازه است. خوب، اجتماع چینی‌ها در حال رشد است."