جایزۀ نوبل فزیک ۲۰۲۴ به دو دانشمند از امریکا و کانادا داده شد

جان هاپفیلد امریکایی و جفری هینتون کانادایی-بریتانیایی‌تبار روز سه شنبه هشتم اکتوبر (۱۷ میزان) جایزه نوبل فزیک را به خاطر پیشرفت‌های کلیدی در زمینۀ هوش مصنوعی دریافت کردند.

هیات داوران کمیتهٔ نوبل گفتند که این دو دانشمند به دلیل "اکتشافات و اختراعات اساسی که یادگیری ماشینی را با شبکه‌های عصبی مصنوعی امکان پذیر می کند"، تقدیر شده‌اند.

ایلن مونز، رییس کمیته نوبل فزیک، در یک کنفرانس خبری گفت: "این شبکه‌های عصبی مصنوعی برای پیشبرد تحقیقات در موضوعات مختلف فزیک مانند فزیک ذرات، علم مواد و فزیک فضایی استفاده شده‌اند."

رییس کمیتهٔ نوبل فزیک گفت که این ابزارها بخشی از زندگی روزمره انسان‌ها شده و در مواردی چون تشخیص چهره و ترجمه زبان‌ها از آنها استفاده می‌شوند.

مونز ضمن تمجید از کارایی هوش مصنوعی، گفت که "توسعه سریع آن نگرانی هایی را در مورد آیندۀ ما به طور جمعی ایجاد کرده است...انسان‌ها مسوولیت استفاده از این فناوری جدید را به روش مصوون و اخلاقی بر عهده دارند."

هاپفیلد که۹۱ عمر دارد و استاد دانشگاه پرینستون است، به خاطر ساختن "حافظۀ تداعی کننده که می تواند تصاویر و انواع دیگر طرح‌ها را در داده‌ها ذخیره و بازسازی کند" مورد تقدیر قرار گرفت.

هیات داوران گفتند که هینتون که ۷۶ سال عمر دارد و در دانشگاه تورنتو تدریس می‌کند، "روشی را اختراع کرد که می‌تواند به طور مستقل ویژگی‌ها را در داده‌ها پیدا کند و بنابراین وظایفی مانند شناسایی عناصر خاص در تصاویر را انجام دهد."

هینتون در صحبت با خبرنگاران گفت: "من شوکه شده ام، نمی دانستم این اتفاق می‌افتد."

هینتون گفت که کاربر مشتاق ابزارهای هوش مصنوعی مانند چت‌جی‌پی‌تی است، اما همچنین اذعان کرد که در مورد کشفیات خود نگرانی‌هایی نیز دارد.

این محقق افزود: "نگرانم که پیامد کلی این امر ممکن است سیستم‌های باهوش‌تری از ما باشند که در نهایت کنترول را به دست بگیرند."

جایزۀ نوبل فزیک افزون بر مدال، پاداش نقدی کم از کم یک میلیون دالر دارد که میان این دو فزیکدان مساویانه تقسیم خواهد شد.

سال گذشته جایزۀ نوبل فزیک به پییر اگوستینی، استاد دانشگاه اوهایو در ایالات متحده، فرنس کراوس استاد دانشگاه مونیخ آلمان و انی لولیر استاد دانشگاه لوند سویدن داده شد.

به گفتهٔ اکادمی شاهی علوم سویدن "آنان [سه دانشمند برندۀ جایزۀ نوبل فزیک] روشی را ارایه کرده اند تا نبضان بی‌نهایت کوتاه نور را ایجاد کنند که با استفاده از آن روند‌های سریعی گردش الکترون‌ها با تغییرات انرژی محاسبه شود."

قرار است برندگان جایزه نوبل کیمیا به روز چهارشنبه و جایزه نوبل ادبیات روز پنجشنبه اعلام شوند. برندۀ جایزه نوبل صلح روز جمعه و برندۀ جایزه نوبل اقتصاد به تاریخ ۱۴ اکتوبر اعلام خواهند شد.