پس از آغاز روند خروج نظامیان امریکایی از افغانستان، ایالات متحده در تلاش جلب همکاری همسایگان افغانستان به ویژه پاکستان است تا این کشور پس از خروج کامل قوای خارجی دستخوش آشوب و هرج و مرج نشود.
ایالات متحده در تلاش است تا بازیگران منطقهای، هم از طریق دپلوماتیک و به پیش راندن مذاکرات صلح میان حکومت افغانستان و طالبان و هم از طریق همکاری نظامی در صورت بروز بی ثباتی و ضرورت بر آغاز عملیات جدید ضد دهشت افگنی همکاری کنند.
یکی از گزینهها برای نظارت از افغانستان پس از خروج کامل قوای خارجی از این کشور، موجودیت پایگاه نظامی امریکا در یکی از کشورهای همسایۀ افغانستان به ویژه پاکستان یا استفاده از پایگاه های موجود در آن کشورها است.
اما شاه محمود قریشی، وزیر خارجۀ پاکستان روز سه شنبه ۲۵ می (چهارم جوزا) در مجلس سنای پارلمان پاکستان گفت که به امریکا نه اجازه داده می شود که در پاکستان پایگاه بسازد و نه هم از پایگاههای موجود این کشور برای پرواز درون یا عملیات دیگر استفاده شود.
موجودیت پایگاه نظامی ایالات متحده در یکی از کشورهای آسیای مرکزی برای نظارت از افغانستان پس از خروج قوای خارجی، یکی دیگر از گزینههای احتمالی است.
اما ضمیر کابلوف، نمایندۀ ویژۀ روسیه در امور افغانستان به تازگی گفته است که تاجیکستان و اوزبیکستان به ایالات متحده اجازه نخواهند داد تا در خاک شان پایگاه نظامی داشته باشد.
آقای کابلوف روز دوشنبه به خبرگزاری روسی سپوتنیک گفت: "آنان واضح کرده اند که چنین چیزی ناممکن است. تماسهای مان با شریکان تاجیک و اوزبیک مان نشان میدهد که تا کنون درخواست رسمی از آنان نشده است."
با آنکه به مهلت نهایی خروج کامل قوای خارجی از افغانستان سه و نیم ماه بیشتر نمانده است، مقامهای امریکایی اصرار میورزند که هنوز هم برای رسیدن به توافق در مورد موجودیت پایگاه نظامی امریکا در یکی از کشورهای همسایۀ افغانستان وقت کافی است.
جان کربی، سخنگوی وزارت دفاع امریکا به خبرنگاران گفت: "بحثهای دپلوماتیک جریان دارد و هنوز تکمیل نشده است. طیفی از گزینهها و فرصتها را کاوش میکنیم تا قابلیت معتمد و ماندگار مبارزه با دهشت افگنی [در افغانستان] را فراهم کند، راه های زیادی برای انجام آن وجود دارد که موجودیت پایگاهها در بیرون یکی از آن است."
پاکستان در محراق توجه واشنگتن
با آنکه روابط واشنگتن و اسلام آباد در یک دهۀ پسین به ویژه پس از کشته شدن اسامه بن لادن، رهبر پیشین القاعده در شهر ایبت آباد پاکستان در سال ۲۰۱۱ پرتنش بوده و فراز و فرودهای زیادی را تجربه کرده است، هنوز هم در تلاشهای ایالات متحده برای مرحلۀ پس از خروج از افغانستان، پاکستان جایگاه محراقی دارد.
در چند روز اخیر، مقامهای قصر سفید و پنتاگون تماسهای متعدد با مقامهای پاکستانی داشته و مقامهای امریکایی ابراز خوشبینی کرده اند که تماس مقدماتی میان جیک سولیوان مشاور امنیت ملی قصر سفید و معید یوسف، همتای پاکستانی وی که روز یکشنبه گذشته در ژنیو صورت گرفت، دلگرم کننده بوده است.
در پی دیدار سولیوان و یوسف، قصر سفید روز دوشنبه ۲۴ می (سوم جوزا) با نشر اعلامیهای بدون اشارۀ مشخص به افغانستان گفت: "دو طرف طیفی از مسایل مورد علاقۀ دوجانبه، منطقهای و جهانی را بحث کردند. هر دو طرف به ادامۀ بحث توافق کردند."
همچنین پس از تماس تلیفونی روز دوشنبه میان لوید آستن، وزیر دفاع ایالات متحده و قمر جاوید باجوه، لوی درستیز اردوی پاکستان، جان کربی، سخنگوی وزارت دفاع امریکا گفته است که این تماس "بسیار سودمند" بوده است.
آقای کربی گفت: "وزیر [لوید آستن] حمایت پاکستان از مذاکرات صلح افغانستان را تمجید کرده و به خاطر بهبود روابط دوجانبه میان ایالات متحده و پاکستان ابراز امیدواری کرده است."
با وصف تلاشهای جاری، به نظر میرسد که پیشرفت مباحثات امریکا و پاکستان در عرصههای دپلوماتیک و نظامی، با توجه بی اعتمادی میان دو طرف در سالهای پسین، دشوار و بسیار زمانگیر باشد.
مشوقها به پاکستان
اینکه تلاشهای ایالات متحده برای وادار کردن پاکستان به همکاری در موفقیت روند صلح افغانستان تا چه حد ثمر خواهد داد، در هالهای از ابهام قرار دارد.
یک گزینه برای تشویق پاکستان، از سرگیری مساعدت امنیتی امریکا به آن کشور است که در سال ۲۰۱۸ به دستور دونالد ترمپ، رییس جمهور پیشین ایالات متحده متوقف شد. آقای ترمپ مساعدت ۳۰۰ میلیون دالری امریکا به پاکستان را به خاطر "پالیسی دوگانۀ" پاکستان و تفکیک تروریست "خوب و بد" متوقف کرد. هرچند این مقدار پول برای تشویق پاکستان بسنده به نظر نمیرسد.
با اینحال، یک سخنگوی وزارت خارجۀ امریکا از ابراز نظر در مورد احتمال از سرگیری این بستۀ مالی مساعدت امنیتی ایالات متحده به پاکستان خود داری کرد.