در بیش از یکسال گذشته، کشور های غربی در راس ایالات متحده، حملات هوایی را بر ضد گروه دولت اسلامی در عراق و سوریه راه اندازی کردند که در تازه ترین مورد، باراک اوباما رئیس جمهور ایالات متحده از موفقیت این حملات خبر داد.
اما شماری از تحلیلگران تنها حملات هوایی را برای سرکوب تندروان گروه دولت اسلامی بسنده نداسته و توسل به یک سلسله اقدامات منطقه یی را برای پیروزی بر ضد گروه دولت اسلامی لازمی می پندارند.
سید بارزین، تحلیلگر سیاسی شرق میانه مستقر در لندن، به این باور است که عملیات هوایی بر ضد گروه داعش ضروری است، اما به گفتۀ وی به نیروی زمینی بومی نیاز است تا مناطقی را که از تصرف آن گروه بیرون رانده می شود، حراست کنند.
این تحلیلگر سیاسی استدلال می کند که با در نظر داشت تجارب افغانستان و عراق، قوای ناتو نمی تواند برای سال های متمادی در یک کشور مناطقی را تصرف کند و آنرا در کنترول خود نگهدارد.
همگرایی منطقه یی
شماری دیگر از آگاهان در کنار ادامۀ حملات هوایی به همگرایی قاطع منطقه یی برای شکست کامل گروه دولت اسلامی تاکید دارند.
مایک ویجل Mike Vigil تحلیلگر سیاسی و رئیس پیشین ادارۀ عملیات بین المللی مبارزه بر ضد مواد مخدر امریکا، با تاکید بر ضرورت و فوریت حملات هوایی سفارش می کند که غرب به ویژه ایالات متحده باید با کشورهای اسلامی در منطقه کار کند تا داعش به تدریج شکست داده شود، زیرا به باور وی داعش مانند یک اردوی متعارف، تسلیحات در اختیار دارد.
آقای ویجل به گونۀ ویژه از ترکیه به عنوان بازیگر کلیدی در ایجاد همگرایی منطقه یی یاد می کند، کشوریکه به گفتۀ وی می تواند با بستن مرز ٩٦ کیلومتری خود با سوریه، مسیر پیوستن تندروان جدید را برای داعش مسدود کند.
یکی از نیروهای موثر منطقه در جنگ ایالات متحده با گروه دولت اسلامی، کردهای ساکن در سوریه و عراق بوده اند، اما مخالفت ترکیه با استقلال طلبی کرد ها، مانعی را در زمینۀ مبارزۀ موثر ایجاد کرده است.
مایک ویجل با تاکید بر این باریکی می گوید که برای پیروزی کامل بر گروه دولت اسلامی، انقره باید حمله بر کرد ها را متوقف کند.
جنگ بر ضد گروه دولت اسلامی در شرق میانه با پیچیدگی های توأم بوده است که شمار زیاد قدرتهای منطقه و جهان را به گونۀ مستقیم و غیر مستقیم درگیر خود ساخته است.
محسن میلانی، استاد روابط بین المللی در پوهنتون فلوریدای جنوبی، با اشاره به این پیچیدگی ها می گوید که داعش در سال ٢٠١٥ متقبل ضربات سنگین در عراق و سوریه شد.
آقای میلانی اخلال منابع تمویل داعش، تصرف بخشهایی از ساحات زیر تسلط آن گروه در عراق به ویژه قسمتی از موصل، تصرف کامل شهر های رمادی، تکریت و سنجار و نیز کشته شدن شماری از رهبران ارشد گروه دولت اسلامی را به عنوان ضربات شدید بر داعش برشمرد.
مقامات امریکایی گفته اند که تنها در ماه دسامبر ٢٠١٥ ائتلاف هوایی به رهبری ایالات متحده، حدود ٢٥٠٠ تن از تندروان داعش در عراق سوریه کشته است و بارک اوباما، رئیس جمهور امریکا، گفته است که کشورش برای نابودی داعش متعهد است.
اما این تحلیلگر روابط بین المللی به این باور است که با توجه به ریشه های عمیق جنگهای فرقه یی، قومی و مذهبی در عراق و سوریه جنگ با داعش سالهای زیادی را در بر خواهد گرفت. او تاکید می کند که به منظور مبارزۀ موثر بر ضد داعش، کشور های اسلامی با استفاده از رهبران میانه رو مذهبی، نیز باید به صورت گسترده دست به کار شوند.
راه حل سیاسی
پس از سرنگونی رژیم سنی به رهبری صدام حسین در عراق، جنگ های فرقه یی در آن کشور بالا گرفت، زیرا به باوری شماری از تحلیلگران حکومت نوری المالکی، صدر اعظم پیشین شیعۀ عراق، اقلیت سنی آن کشور را در حاشیه قرار داد، اقدامی که به مثابۀ یکی از عوامل ظهور گروه تندرو سنی داعش پنداشته می شود.
برای بیرون رفت از این مشکل، تحلیلگرانی چون مایک ویجل پیشنهاد می کنند، که مسلمانان سنی چه در عراق و چه در سوریه باید در ساختار سیاسی سهم داده شوند تا باشد که عناصر ناراض این فرقۀ مذهبی از داعش حمایت نکنند.
آقای بارزین نیز به این باور است که بدون اقدامات سیاسی، راه حل نظامی نمی تواند پایدار باقی بماند. او می گوید که به سنی های عراق و سوریه باید امید داده شود که آنان در آیندۀ سیاسی کشورهای شان نقش خواهند داشت.
آقای بارزین گفت: "همکاری میان شیعه، سنی و قدرت های محلی است که می تواند از لحاظ فرهنگی تنش موجود را کاهش بدهد... میانه رو های سنی استند که به تدریج از صف داعش دوطلبانه، بیرون خواهند شد."
منابع مالی
فروش تیل در بازار سیاه، غارت بانک ها، قاچاق آثار باستانی، اخاذی های غیر قانونی، آدم ربایی و تا اندازۀ در یافت کمک مالی از سوی کسانیکه با داعش همسویی و همدردی دارند منابع عایداتی عمدۀ این گروه تندرو می باشد.
آقای ریجل می گوید که در همکاری با کشور های منطقه از فروش تیل توسط داعش جلوگیری گردد و در عین حال ادعا می کند این گروه از عربستان سعودی و امارات متحدۀ عربی نیز کمک مالی به دست می آورد که باید قطع گردد.
آقای ریجل گفت: " افرادی مشخص در عربستان سعودی و امارات است که داعش را کمک می کنند. عربستان خود را متحد ایالات متحده می داند، اما متاسفانه ما شاهد کمک از آن کشور به دهشت افگنان بوده ایم."
صحنۀ نبرد مجازی و سربازگیری
شماری از تحلیلگران مدعی اند که مقداری از تسلیحاتی که در اختیار گروه داعش قرار می گیرد، از سوی کشور های غربی برای کشور های شرق میانه فراهم می گردد و در نهایت در دسترس داعش قرار می گیرد.
مایک ریجل نیز با تایید این موضوع گفت: "نیاز است تا فروش تسلیحات را به کشور های شرق میانه متوقف شود. به گونۀ مثال، بریتانیا به عربستان سلاح می فروشد؛ فرانسه و امریکا به شرق میانه سلاح می فروشد و در نهایت مقدار زیادی این تسلیحات در دسترس داعش قرار می گیرد و این روند باید متوقف گردد."
ادارات استخباراتی ایالات متحده تخمین می کنند که بیش از ٣٦٥٠٠ نفر از تندروان خارجی از ١٢٠ کشور در عراق و سوریه در صفوف داعش می جنگند که ٦٦٠٠ نفر آن شهروندان کشورهای غربی از جلمه ۲۵۰ شهروند امریکایی اند.
یکی از ابزار عمدۀ داعش در جذب تندروان خارجی، استفاده از شبکه های اجتماعی انترنتی بوده است که به باور کارشناسان باید جلو آن گرفته شود.
با درنظر داشت پیچیدگی منازعه در شرق میانه که عامل ظهور و رشد داعش پنداشته می شود، تحلیلگران می گویند که نابودی این پدیده نیز مستلزم اقدامات همه جانبه و همزمان است.
تحلیلگران سیاسی به این باور اند که مبارزۀ موثر بر ضد گروه دولت اسلامی مستلزم روش همه جانبه است که شامل ادامۀ حملات هوایی، حمایت از گروه های بومی به ویژه قبایل سنی مذهب در عراق و سوریه، همگرایی منطقه یی، قطع منابع مالی این گروه، جلوگیری از استخدام جوانان و در نهایت اقدامات سیاسی به منظور گنجانیدن مسلمانان سنی مذهب در ساختار سیاسی عراق و سوریه می باشد.
اما از دید آنان با وجود اقدامات همه جانبه و همزمان، نابودی این گروه زمانگیر خواهد بود.
