مجلس نمایندگان کانگرس ایالات متحدۀ امریکا سه بار در تاریخ این کشور رییس جمهور را استیضاح کرده و هر بار مجلس سنا رییس جمهور را تبریه کرده است.
بار اخیر فقط یک سال پیش بود که در آن دونالد ترمپ، رییس جمهور پیشین ایالات متحده به تلاش برای تحت فشار قرار دادن رییس جمهور اوکراین به هدف جمع آوری شواهد سیاسی علیه رقیب سیاسیاش جو بایدن متهم شده بود.
آقای ترمپ باز هم تاریخ ساز شد و برای دومین بار به اتهام "تحریک شورش" و ترغیب معترضان که منجر به یورش مرگبار بر مقر کانگرس امریکا شد، در مجلس نمایندگان استیضاح شد.
مجلس نمایندگان فقط یک هفته قبل از ختم دوره ریاست جمهوری آقای ترمپ او را استیضاح کرد و قرار است که مجلس سنای کانگرس ایالات متحده استیضاح رییس جمهور پیشین را به تاریخ نهم فبروری بررسی کند.
سناتوران امریکایی به تاریخ ۲۶ جنوری (هفتم دلو) منحیث قضات و هیات منصفۀ محکمۀ استیضاح آقای ترمپ سوگند یاد کردند و روند محکمه تا نهم ماه فبروری آغاز نخواهد شد تا هر دو جانب وقت کافی برای آمادگی داشته باشند.
استیضاح آقای ترمپ پس از ختم دورۀ کاریاش بحث و مناظرات داغی را بر انگیخته است که آیا مجلس سنا میتواند رییس جمهور پیشین را محاکمه و محکوم کند.
در همین راستا حدود ۴۵ تا ۵۰ سناتور جمهوریخواه روز چهار شنبه تلاش کردند که استیضاح ترمپ را زیر سوال ببرند و خواهان رای گیری در این مورد شدند اما تلاش آنان ناکام شد.
اکثر سناتوران جمهوریخواه استدلال میکنند که وقتی دوره کاری یک رییس جمهور ختم میشود، او یک شهروند خصوصی است و حتا اگر قبلاً توسط مجلس استیضاح شده باشد، نمیتواند محاکمه و محکوم شود. این استدلالی است که انتظار میرود وکیلان مدافع ترمپ نیز برای تبریۀ وی ارایه کنند.
رند پاول، سناتور جمهوریخواه ایالت کنتکی و از طرفداران سرسخت آقای ترمپ گفت: "شهروندان خصوصی استیضاح نمیشوند. استیضاح برای برکناری از سمت است و متهم اینجا قبلاً سمت خویش را ترک کرده است."
کیت وایتنگتن، استاد علوم سیاسی در پوهنتون پرینستون میگوید که هیچ اتفاق نظر در این زمینه بین دانشمندان حقوق وجود ندارد، زیرا به گفتۀ وی شماری اندکی از حقوق دانان این پرسش را پیش از استیضاح دوم ترمپ و جنجالهای قانونی متعاقب آن بررسی کرده اند.
او در مصاحبهای گفت:"این یکی از انواع سوالاتی است که در حاشیه قدرت استیضاح وجود دارد و حتا افرادی که درباره قدرت استیضاح نوشته اند، تمایل دارند در مورد این موضوع خاص چیزی ننویسند."
در قانون اساسی ایالات متحده آمده است که "رییس جمهور، معاون رییس جمهور و همه کارمندان ملکی ایالات متحده… در صورت محکومیت به خیانت، رشوه، یا سایر جرایم بزرگ و کوچک از سمت شان برکنار خواهند شد".
جانتن ترلی، استاد حقوق در پوهنتون جورج واشنگتن میگوید که "رییس جمهور" به معنی رییس جمهور فعلی در قصر سفید است و نشان میدهد که فقط یک رییس جمهور برحال میتواند استیضاح شود. او میافزاید: "در دومین استیضاح ترمپ، رییس جمهور جو بایدن خواهد بود، نه دونالد ترمپ."
ننسی پلوسی، رییس مجلس نمایندگان کانگرس ایالات متحده گفت که اعضای مجلس نمایندگان برای جلوگیری از کاندیداتوری مجدد او در آینده، چارهای جز استیضاح و درخواست محکومیت برای او نداشتند.
آقای ترمپ وانمود کرده است که میخواهد در انتخابات سال ۲۰۲۴ خود را نامزد کند.
در حالی که تاکنون هیچ رییس جمهور پیشین محاکمه نشده است، اما مجلس سنای ایالات متحده در سال ۱۸۷۶ ویلیم بلکنپ، وزیر جنگ آنزمان را پس از استعفایش، به اتهام فساد محاکمه کرد.
اگرچه رای نهایی لازم (دو سوم) برای محکومیت بلکنپ کم بود، اما برخی محققان با اشاره به قضیۀ این وزیر پیشین حکومت امریکا استدلال میکنند که سنا صلاحیت محکوم کردن رییس جمهور پیشین را دارد.
در عین حال مخالفین استیضاح ترمپ میگویند که قضیۀ ویلیم بلکنپ شباهتی به قضیه دونالد ترمپ ندارد، زیرا به گفتۀ اینان نخست اینکه آقای بلکنپ استعفا کرده بود و دوم اینکه او رییس جمهور نبود.
افزون بر این، مخالفان استیضاح ترمپ استدلال میکنند که در نهایت آقای بلکنپ تبریه شد، زیرا اکثر سناتوران فکر میکردند که سنا صلاحیت محکمه عضو پیشین کابینه را ندارد.
با این حال تاکنون سوال که آیا رییس جمهور پیشین میتواند استیضاح و یا محاکمه شود حل نشده و حتا کسانی که میگویند این روند خلاف قانون اساسی است، اذعان میکنند که جای بحث در این مورد وجود دارد.