نهادهای رسانه‌یی و تجاری در افغانستان از عدم رعایت حق کاپی‌رایت شاکی اند. به گفتۀ این نهادها، قانون جدید کاپی‌رایت هنوز در اختیار آنان قرار نگرفته و در قانون پیشین، پیگیرد جدی برای متخلفین وجود نداشته است. وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان نیز از در این زمینه نگران است.
قانون کاپی‌رایت در سال ۱۳۸۷ خورشید نهایی و انفاذ شد، اما به گفتۀ نهادهای رسانه‌یی و تجاری، این قانون در عمل تطبیق نمی‌شود.
پیامد های عدم رعایت قانون کاپی رایت
مجیب خلوتگر، رئیس نهاد نی یا حمایت کنندۀ رسانه های آزاد افغانستان، در صحبت با رادیو آشنا صدای امریکا گفت که قانون کاپی رایت در افغانستان به طور گسترده و و غیر قابل باور، مورد تخطی قرار می گیرد.
به گفتۀ آقای خلوتگر، دلیل عمدۀ این تخطی ناشی از عدم موجودیت ضمانت اجرایی قوی است که به موجب آن، متخلفین به صورت جدی مورد پیگیرد قرار نمی‌گیرند و حالت کنونی می تواند پیامد ها ناگوار را به وجود بیاورد.
آقای خلوتگر در مورد گفت: " نخست می‌تواند هنر و ابتکار را میان کسانی که مبتکر و هنرمند اند، نابود کند. دوم اینکه باعث شود مردم تنبل بار بیایند. یعنی فقط با فرآورده کسانی دیگر، افکار هنری و کار رسانه‌یی شان را پیش ببرند. این برای آیندۀ کشور بسیار زیان‌بار است."
به گفتۀ برخی از مقامات وزارت اطلاعات و فرهنگ، آنان حتی شاهد این بوده اند که کتاب نشرشده از سوی نویسنده، از سوی فردی دیگر مورد سرقت مالیکیت معنوی قرار گرفته و و با نام شخصی دیگر به چاپ رسیده است.
عدم رعایت قانون کاپی رایت مالکیت معنوی در عرصۀ تجارتی
مشکل سرقت مالکیت معنوی در افغانستان محدود به فعالیت رسانه یی نیست، بلکه در سایر بخش های نیز تا اندازۀ موجود است.
اتاق‌های تجارت و صنایع افغانستان نیز با عدم رعایت کاپی‌رایت از سوی اکثریت شرکت‌های تجارتی مواجه است که سبب ایجاد مشکلات برای شرکت‌هایی واقعی گردیده است.
خان جان الکوزی، معاون اتاق های تجارت و صنایع افغانستان، به رادیو آشنا صدای امریکا گفت که هم در قانون کاپی‌رایت و تطبیق آن مشکل وجود دارد.
آقای الکوزی افزود که تعداد زیادی از دعوی های از که سوی شرکت‌های تجارتی به ثبت رسیده اند، تا حال بدون نتیجه باقی مانده‌اند.
آقای الکوزی گفت: "متأسفانه که مشکل کاپی‌رایت، تقلب در بعضی مسایل و کاپی کردن لوگو و جنس از مشکلات بسیار جدی ما است. بارها در این زمینه شکایت شده است. یکی از تهدیدات بسیار جدی که ضرر می‌رساند برای شرکت‌ها و کمپنی‌های حقیقی همین مسایل است که قانون کاپی‌رایت در نظر گرفته نمی‌شود."
شکایت در مورد کاپی رایت در افغانستان در حالی صورت می گیرد که وزارت اطلاعات و فرهنگ و فدراسیون خبرنگاران افغانستان برای نخستین بار کنفرانس ترویج حق کاپی‌رایت را امروز در کابل برگزار کردند.
سیده مژگان مصطفوی، معین نشراتی وزارت اطلاعات و فرهنگ، در این کنفرانس گفت که مسؤولان رسانه‌ها و نهادهای مدنی تلاش می‌کنند تا قانون کاپی‌رایت را تطبیق کنند.
خانم مصطفوی افزود، عمده‌ترین مشکل کاپی‌رایت در رسانه‌ها در پخش سریال‌ها، مسابقات ورزشی، موسیقی و خبرهای اختصاصی می‌باشد.
خانم مصطفوی گفت: "هر روز ما شکایات زیادی، به خصوص در بحث رسانه‌های تصویری در افغانستان داریم و مشکلات زیادی در قسمت کاپی‌رایت وجود دارد. یک فردی، یک برنامه را تهیه می‌کند بالایش مصرف می‌کند باید حق اقتصادی آنرا نیز داشته باشد و از آن طریق درآمدی داشته باشد. هم بعد اقتصادی قضیه و هم بعد اخلاقی آن، در بحث کاپی‌رایت برای ما مهم است."
در این کنفرانس، عبدالبصیر انور، وزیر عدلیۀ افغانستان، گفت، قانون جدید کاپی رایت در هفت فصل و ۴۶ ماده با همکاری وزارت تجارت و صنایع افغانستان و وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان تعدیل و تصویب شده و قرار است به زودی پس از توشیح در جریدۀ رسمی نشر شود و به تعقیب آن، انفاذ گردد.
شماری از کار شناسان می گویند که مسایل کاپی رایت در عرصه های تجارتی، رسانه یی، سینمایی، نشر کتب، مقالات پژوهشی، آهنگ های هنرمندان، برنامههای کمپیوتری و حتی در ساده‌ترین مسایل حق کاپی‌رایت رعایت نمی گردد.
قانون کاپی رایت در افغانستان در حالی رعایت نمی گردد که حالا این کشور عضویت سازمان تجارت جهانی کسب کرده و بر اساس اصول سازمان تجارت جهانی باید حق کاپی‌رایت جدی گرفته شود.