به تعقیب حمله مرگبار ماه دسمبر سال ۲۰۱۴ بر یک مکتب در پشاور که توسط اردوی آن کشور اداره می شد و ۱۵۰ نفر به شمول ۱۳۲ شاگرد مکتب کشته شد، حکومت پاکستان پلان اقدام ملی را اعلام کرد.
این آخرین ستراتیژی ضد دهشت افگنی و ضد شورشگری است که علیه خشونت افراطگرایان که جان هزاران نفر را در پاکستان گرفته است، طرح ریزی شده است.
باوجودیکه یک روز بعد از حمله پشاور، نواز شریف صدر اعظم، و راحیل شریف لوی درستیز پاکستان اعلام کردند که دیگر بین طالبان «خوب» یا « بد » تفاوتی قایل نخواهند شد. اما تحلیلگران میگویند هنوز هم این مفکوره در حکومت پاکستان وجود دارد، و نقاط ضعفی که در این پلان و پلان های قبلی وجود داشت و دارد، مانع آن میشود تا پیشرفت های در این راستا بوجود آید.
سمینه احمد، رئیس گروه بحران بین المللی در پاکستان، افغانستان، هند و نیپال می گوید مهمترین نقطه ضعف در این پلان، عدم توجه به سیستم فرسوده و فاسد قضایی در پاکستان است. و حتی اگر دهشت افگنان به پنجه قانون هم سپرده میشوند، محاکمه آنان صورت نمی گیرد. موضوع دیگری را که خانم احمد به آن اشاره کرد، ماهیت پیچیده روابط پاکستان با طالبان است.
این گروه ها در این مدت از خاک پاکستان برای حمله به سایرین استفاده می کردند. به زبانی ساده تر، بر مبنای یک تصور سنتی پاکستان، افراد مسلحی که نیروهای بین المللی در افغانستان یا نیروهای هندی در کشمیر را هدف قرار می دادند «طالبان خوب» توصیف می شدند اما کسانی که وابستگی خود را به القاعده نشان داده و دست به اقداماتی دهشت افگنانه بخصوص در داخل خاک پاکستان می زدند «طالبان بد» توصیف می شدند. و این حالت به گفته خانم احمد ادامه دارد و تفاوت آن است که هر گروه غیر قانونی اعلام شده است اما بد و خوب هنوز باقی است.
سمینه احمد میگوید این وضعیت در روابط پاکستان با کشور های همسایه اش یعنی افغانستان و هند پی های را ببار آورده است. در ارتباط به هند، گروه غیر قانونی به اصلاح خوب در نظر پاکستان، لشکر طبیبه است که حال نامش را به جماعت الدعواه تغیر داده است و گروه جهش المحمد است که آزادانه تحت پوشش موسسات خیریه در پاکستان فعال است. خانم احمد میگوید در ارتباط به افغانستان گروه حقانی در فهرست طالبان خوب قرار داشته و حملات خود را علیه افغانستان ادامه میدهد.
در پلان اقدام ملی ۲۰ نکته عمده برای پلان کاری تذکر رفته بود اما در ماه اپریل سه نکته آن لغو شد. سمینه احمد میگوید یکی از این نکاتی، اخراج مهاجرین افغان بود که اساساً باید در این پلان مطرح نمی شد اما حال حذف شده است اما دو نکته دیگر نیز از پلان حذف شده است، که پیروزی برای دهشت افگنان است.
خانم احمد میگوید یکی اقدام علیه مدارس طالبان بود که در گزارش گفته شده که بخاطر مشکل افزای باید از این پلان خارج میشد. این ناراحت کننده است که وزارت داخله پاکستان میگوید تنها ده در صد از مدارس طلبه در آن کشور وجود دارد که جهادی ها از آنجا استخدام می شوند. در حالیکه شمار مدرسه های طالبان در پاکستان به هیچ وجه مشخص نیست اما تا همان حدی هم که تخمین زده میشود، نگران کننده است. او میگوید در حدود ۱۱ هزار مدرسه دیو بندی در بین این مدارس، که تندروان را آموزش میدهد، هشدار دهننده است.
سمینه احمد میگوید یکی دیگر از نکاتی که در این طرح مطرح شده است اما اقدامات علیه آن مثمر نبوده است، ممانعت از نشر بیانات و خطابه ها و نشرات تحریک آمیز برای جهادی است که با وجود مسدود ساختن مطبعه ها و حتی فرمان دستگیری افرادی که دست به اینکار میزنند، به هیچ وجه جلو آن گرفته نشده است. در این پلان از جلوگیری از جریان پول برای تندروان و مدارس یاد شده است اما خانم احمد میگوید که هنوز هم سیلی از پول از کشور های خلیج به این گروه ها و مدارس روان است و کسی جلو آن را نمی گیرد.
مارک شنایدر، معاون ارشد گروه بحران بین المللی میگوید باوجودیکه حکومت پاکستان از ماه نومبر تا به حال اقداماتی را علیه افراط گرایان انجام داده است اما بسنده نبوده است. او در ارتباط به عملیات نظامی در وزیرستان گفت که متاسفانه، در این عملیات هیچ یک از گروه های تندرو هدف قرار نگرفت. شاید برای یک مدت کوتاه در آموزش و حملات شان وقفه ایجاد شد اما نه گروه حقانی، نه طالبان افغان، نه گروه تحریک طالبان پاکستان یا تی تی پی که از طالبان افغان حمایت میکنند، در این عملیات هدف قرار نگرفتند.
آقای شنایدر میگوید یگانه روشنی که در شش ماه اخیر در این راستا دیده میشود همکاری نزدیک بین نظامیان افغان و پاکستانی است که حداقل در بخش استخباراتی با هم همکار شده اند، مخصوصاً در ارتباط به تی تی پی.
شنایدر میگوید سوالی که بجا می ماند آن است که آیا نگذاشتن نام گروه حقانی در فهرست طالبان بد و ادامه حمایت از شورای کویته، مانعی در راستای آغاز این همکاری ها نخواهد شد.
تحلیلگران بر این باور اند که با در نظر داشت خلا های بزرگی که در پلان اقدام ملی پاکستان علیه افراط گرایان وجود دارد بهتر می بود که توجه بر تقویت پولیس و سرمایه گذاری روی آموزش های مسلکی و افزایش قابلیت های جوانان آن کشور معطوف میشد.
