مقامهای افغان گفته اند که "مجسمۀ علامه سید جمال الدین افغان، نابغۀ شرق" که به هزینۀ یک میلیون افغانی ساخته شده است، دوشنبه (۶ اگست) در پارک آزادی شهر قاهره، پایتخت مصر، گذاشته شد.
محمد صابر مومند، سخنگوی وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان، به صدای امریکا گفت که این مجسمه به پیشنهاد حکومت مصر ساخته شده است.
آقای مومند گفت "سید جمال الدین افغان وقت زیادی را در مصر سپری کرد و کارهای موثری انجام داد. او به مثابۀ نقطۀ مهم اتصال در روابط مصر و افغانستان نگریسته شده و اندیشه و شخصیت وی در آنجا به دیدۀ قدر نگریسته میشود."
سخنگوی وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان گفت که حکومت مصر حدود یک و نیم سال پیش از کشورهای اسلامی خواست تا تندیس های شخصیت های ملی و متفکر خود را برای نمایش در مصر بگذارند.
مجسمۀ سید جمال الدین افغان که از برونز ساخته شده است، به گفتۀ آقای مومند، زیر نظر وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان توسط پیکرتراشان مصری تهیه شده است.
آقای مومند میگوید که در آغاز تصمیم بر آن بود تا این مجسمه در افغانستان ساخته شود، اما به گفتۀ وی به دلیل مشکلات در انتقال آن از افغانستان به مصر، تصمیم گرفته شد که در قاهره ساخته شود.
"نابغۀ شرق"
سید جمال الدین افغان سال ۱۸۳۸ میلادی در روستای اسعد آباد ولایت کنر افغانستان دیده به جهان گشود. در پنج سالگی برای فراگیری علوم به کابل رفت و در ۱۸ سالگی برای ادامۀ تحصیل به ایران، عراق و مصر رفت.
پس از پایان تحصیل برای تحقیق و کاوشگری به هند، عربستان سعودی، اردن، سوریه، ترکیه، انگلستان، فرانسه، ایران و روسیه سفر کرد و سپس به افغانستان برگشته به اصلاح گری پرداخت.
تشکیل کابینه وزیران، ایجاد مکتب حربی، تاسیس مطبعه و نشرات، تاسیس شفاخانه، تاسیس بیطارخانه (درمانگاه چهارپایان)، ایجاد پسته خانه و کاروانسراها از جمله اصلاحاتی است که بر بنیاد افکار اصلاح گرایانۀ سید جمال الدین افغان در افغانستان رونما شد.
فعالیت های سیاسی سید جمال الدین در افغانستان منجر به تبعید وی در هند شد. او که در هند نیز برای روشن ساختن ذهنیت مردم بر ضد استعمار انگلیس می کوشید از هند اخراج شد.
"نابغۀ شرق" پس از دعوت پیهم سلطان عبدالحمید پادشاه عثمانی در سال ۱۸۹۲ از انگلستان به ترکیه امروزی رفت تا در نظام آن کشور اصلاحات آورد. پس از چهار سال کار با خلافت عثمانی، سید جمال الدین افغان، در اثر بیماری درگذشت و پیکرش در شهر استانبول دفن شد.
بقایای جسد سید جمال الدین افغان در سال ۱۳۲۳ خورشیدی از ترکیه به کابل منتقل شد و در محوطۀ پوهنتون کابل مدفون شد.