پژوهشگران می گویند که سوزانیدن مواد سوخت فوسیلی، کتله های بزرگ بیولوژیکی، زباله، و خاک و گرد که بقایای کاربن را به جا می گذارد، باعث شده سفیدی مرمر گنبد و منار های تاج محل، رنگ زرد قهوه یی را به خود بگیرد.
این بنای یادگاری محبت قرن هفدهم که در شهر مزدحم و صنعتی آگرۀ هند موقعیت دارد پژوهشگران را واداشت تا در باره تغییر رنگ آن تحقیق کنند.
از مدت ها پیش کثافت هوا را در تغیر رنگ این بنای مشهور مقصر می دانستند اما پس از یکسال تحقیق توسط دو پوهنتون امریکایی – انستیتوت علوم و فناوری جیورجیا و پوهنتون ویسکانسن- انستیتوت فناوری کانپور هند و سروی باستانشناسی هند، دلایل اصلی تغییر رنگ را شناسایی کرده اند.
به منظور انجام این پژوهش، گروه تحقیقاتی نمونۀ از سنگ های مرمر بِکر را برای دو ماه در بالای تاج محل گذاشتند و پس از آن ذرات رسوب کرده شده بالای آن مرمر را تجزیه کردند.
پروفیسور تریپاتی، یکتن از تحقیق کنندگان انستیتوت فناوری کانپور می گوید که ذرات از منابع مختلف بالای مرمر نشست کرده بود.
آقای تریپاتی می گوید "افزایش بیش از حد وسایط دیزلی در شهر، موتر های بزرگ و لاری ها اند که در قدم نخست باعث ایجاد کثافت هوا می گردد. این وسایط منابع بزرگ انتشار بیش از حد منابع کاربن سیاه و کاربن ارگانیک را تشکیل می دهد."
این پژوهشگر هندی می گوید که سوزانیدن "کتله های مواد بیولوژیکی به ویژه در هوای سرد که مردم هرآنچه در دسترس داشته باشند می سوزانند منبع عمده انتشار کاربن ارگانیک می باشد."
فعالین از سال ها به اینسو هشدار داده اند که کثافت هوای آگره، جلا و درخشندگی تاج محل را می زداید.
تلاش ها برای کاهش کثافت هوا
در یک دهۀ پسین، مقامات عبور و مرور وسایط را در ۵۰۰ متری بنای تاج محل منع قرار داده اند. تلاش صورت گرفته تا در فابریکه های شهر آگره از مواد سوخت پاک استفاده شده و به جای جنراتور های دیزلی بیشتر از انرژی برق استفاده شود.
اما باوجود این اقدامات، یک پژوهش سال ۲۰۱۰ دریافت که رشد بی امان صنعت، کثافت هوا و ازدحام ترافیک به تنهایی باعث خرابی کثافت هوای آگره شده است.
متصدیان حفاظت محیط زیست بر اقدامات هدفمندانۀ بیشتر محافظتی تاج محل تاکید می ورزند. رتیش نندا یکتن از محافظه کاران در دهلی جدید می گوید که انتظار می رود تغیر هوا باعث تغیر رنگ این بنای ۳۶۰ ساله گردد؛ اما نمی تواند تنها عامل آن باشد.
نندا برعلاوۀ نظارت های سریع بیشتر، بر دخالت بزرگتر اجتماع علمی و فراهم آوری پول بیشتر، جهت محافظت تاج محل تاکید ورزید.
این محافظه کار هندی می گوید که باوجود تحقیقات زیاد در مورد تغیر رنگ سنگ مرمر تاج محل و دلایل آن "هیچگاهی در مورد راه های جلوگیری کنندۀ آن صحبت نشده است."
نندا می گوید که باید "تمام سیستم های محافظتی تاج محل تغیر کند... باید در هر آن اقدام که به منظور پاک کردن تاج محل صورت می گیرد بسیار دقت شود تا از مواد استفاده گردد که هم نهایت حساس باشد و هم تاثیرات دراز مدت را به جا نگذارد."
از سال ۱۹۹۴ به اینسو اقدامات به منظور حذف لکه های ایجاد شده از آلودگی هوا بر سنگ مرمر تاج محل آغاز شده است.
تاج محل سالانه بازدیدکنندگان مختلف را از کشور های متفاوت جهان میزبانی می کند که تنها در سال ۲۰۱۳ نزدیک به شش میلیون نفر از تاج محل بازدید کردند.
نمادیکه مثال از هنر های معماری عصر مغل در هند بوده و برای سالیان دراز یکی از هفت عجایب دنیا محسوب می شد.