در حالیکه قوای عراق وارد شهر موصل شده اند، سازمان ملل متحد و دیدبان حقوق بشر ادعای می کنند که تندروان گروه دولت اسلامی یا داعش از یک سو غیر نظامیان را به حیث سپر انسانی مورد استفاده قرار می دهند و از سوی دیگر افراد را که از دید تندروان این گروه مشکوک به نظر می رسند، مورد کشتار جمعی قرار می دهند.
بلقیس ولی، محقق ارشد دیدبان حقوق بشر که همین حال در نزدیکی یکی از کمپ های بیجا شدگان در بیرون شهر موصل مصروف جمع آوری معلومات در مورد نقض حقوق بشر در این منطقه است، در مصاحبه ای با رادیو آشنا صدای امریکا گفت که تندروان داعش به طور گسترده از غیر نظامیان به حیث سپر انسانی استفاده می کنند.
خانم ولی گفت: "داعش به قریه ها آمدند و زنان کودکان را به زور وادار کردند تا همراه آنان به شمال موصل بروند تا از آنان {به حیث سپر انسانی} استفاده شود و الزاماً از حملات هوایی ائتلاف جلوگیری کنند. "
در همین حال، رفینا شمدسانی، سخنگوی کمیشنری عالی ملل متحد در امور حقوق بشر، در مصاحبه ای با رادیو آشنا صدای امریکا، تائید کرد که ده ها هزار غیر نظامی به حیث سپر انسانی تندروان داعش قرار گرفته اند.
خانم شمدسانی افزود: " گزارش های را در دست داریم که روز گذشته، آنان {تندروان داعش} حدود بیست و پنج هزار غیر نظامی را به زور وارد شهر موصل و اطراف آن کردند. غیر نظامیان توسط لاری ها انتقال داده شدند. ما در مورد مصئونیت این غیر نظامیان و ده ها هزار غیر نظامی دیگر که به موصل و اطراف آن به زور از خانه های بیجا شده اند، نگرانی جدی داریم."
کشتار جمعی در موصل
بلقیس ولی، سخنگوی کمیشنری عالی ملل متحد در امور حقوق بشر، می گوید، دو سال قبل زمانیکه داعش منطقۀ موصل را به تصرف خود آورد، سربازان و پولیس عراقی را که در منطقه موصل زندگی می کردند، مجبور به ندامت از کار با حکومت عراق کردند، اما حال زندگی آنان با تهدید مرگ مواجه است.
خانم ولی گفت: "آنچه را در چند روز گذشته شاهد بوده ایم، نشان می دهد که این افراد کشته می شوند. پولیس و سربازان پیشین عراقی که تحت تلسط داعش زندگی می کنند، اعدام می شوند، زیرا تندران داعش نگران اند که با پیشروی قوای عراقی و همآهنگی با آنان به {سمت موصل} احتمالاً این افراد از داخل {موصل} دست به شورش بزنند."
به دلیل عدم موجودیت منابع مستقل، تعداد دقیق افرادیکه توسط تندروان داعش در موصل به گونۀ جمعی اعدام شده اند، معلوم نیست، اما به گفتۀ خانم شمدسانی، تنها شنبه گذشته، تندروان داعش چهل تن از قوای امنیتی پیشین عراق را به صورت دسته جمعی با فیر مرمی به قتل رساندند و اجساد آنان در دریای دجله انداختند. یک هفته قبل از آن نیز پنجاه تن دیگر به صورت دسته جمعی به قتل رسیدند. اما خانم شمدسانی تاکید می کند که شماری اعدام شده احتمالاً به مراتب بیشتر باشد.
خانم شمدسانی گفت: "واضحاً، داعش بالای هر کسی که شک کند که با حکومت ارتباط دارد و یا حتی شک پیدا کنند که افراد با قوای امنیتی عراق همدردی دارند، آنان را مورد هدف قرار می دهند و حتی آنان می کشند."
در گذشته، قوای عراقی نیز متهم به تخطی از حقوق غیر نظامیان در جریان جنگ شده اند. حال سخنگوی کمیشنری عالی ملل متحد در امور حقوق بشر از ائتلاف ضد داعش می خواهد تا از حقوق غیر نظامیان حراست کنند.
خانم شمدسانی گفت: " صرف نظر از اینکه داعش مرتکب چه نوع قساوت می شود، بسیار مهم است که طرف مقابل {ائتلاف ضد داعش} باید قوانین حقوق بشری را در جریان عملیات شان احترام بگذارند."
پیشروی سریع قوای عراق در موصل
پس از دو سال طرح ریزی، عملیات تهاجمی برای باز پس گیری شهر موصل که عمده ترین مرکز داعش تلقی می گردد، بالاخره به تاریخ هفدهم ماه اکتوبر آغاز گردید و بر خلاف انتظار در ظرف چند هفتۀ محدود، قوای عراقی روز سه شنبه قادر شدند تا وارد آن شهر شوند.
علی نوری زاده، رئیس مرکز مطالعات ایران و عرب، دلیل پیشروی برق آسا در شهر موصل را همآهنگی میان حکومت عراق و گروه های دانست که در مبارزه بر ضد داعش سهم دارند.
آقای نوری زاده در مورد گفت: "چیزی نمی توانست این پیروزی را تحقق بدهد به جُز همآهنگی میان نیرو های که در عملیات شرکت دارند. شاید اگر حشد شعبی شیعه یا {نیرو های بسیج مردمی عراق} به طور مستقل وارد عملیات می شد، این موفقیت به دست نمی آمد."
در عملیات تهاجمی موصل، پیشمرگه های کُردی، نیرو های عشایر سنی، قوای امنیتی عراق و قوای ائتلاف به رهبری ایالات متحده سهم دارند.
با وجود پیشروی سریع قوای ضد داعش در منطقه موصل، به باور آقای نوری زاده، پاکسازی این منطقه از نفوذ داعش مشکل و زمانیگیر خواهد بود، زیرا حقوق و حیات غیر نظامیان مطرح است.
آقای نوری زاده گفت: "با توجه به اینکه داعش از سپر انسانی استفاده می کند و مردم را سپر بلای خود قرار می دهد، شاید تطهیر شهر و باز پس گیری کامل آن یک مقدار زمان ببرد. اما همین حال می توانم به قاطعیت بگویم که داعش جنگ را باخته است."
موصل که دومین شهر بزرگ عراق است، به مثابۀ عمده ترین پایگاه داعش تلقی می گردد. پس از دست دادن مناطق رمادی و فلوجه، این آخرین پایگاه عمدۀ داعش در عراق است که احتمالاً آنرا از دست بدهد. اما به گفتۀ آقای نوری زاده، پاکسازی داعش در موصل، ختم آن گروه تندرو نیست، زیرا به گفتۀ وی "داعش فقط یک مجموعه نیست، بلکه یک اندیشه و فکر است و تا زمانیکه فقر، بیکاری و استبداد در منطقه باشد، همیشه این گونه اندیشه ها، می تواند ظهور کند."
