انتشار خبر کارآیی چند واکسینی که توسط شرکتهای مختلف برای مقابله با کروناویروس تولید شده است، جهانیان را به ریشهکن شدن این همهگیری امیدوار کرده است، اما این واکسینها چه تفاوتهایی دارند و کدامیک بهتر است؟
شورای علوم و بهداشت امریکا در مطلبی سه واکسین عمدهای را که برای مقابله با کروناویروس طراحی و سرخط خبرهای جهان شده اند، با یکدیگر مقایسه کرده است.
در توصیف یک واکسین "خوب" چندین عامل را باید در نظر گرفت، از موثریت گرفته تا ایجاد معافیت پایدار، عوارض جانبی نادر یا کمتر.
تا کنون سه واکسین شرکتهای فایزر/بیو ان تک، مودرنا و آکسفورد/استرازنیکا نتایج امیدبخش داشته اند تا جاییکه بریتانیا روز سه شنبه هشتم دسمبر رسماً تطبیق گستردۀ واکسین فایزر را شروع کرد.
در واکسینهای شرکتهای فایزر و مودرنا از تکنالوژی آر ان ای پیام رسان استفاده شده است، حالانکه در طراحی واکسین آکسفورد/استرازنیکا از روش شناخته شدۀ قدیمی استفاده کرده است که در آن یک ویروس بر ضرر سرماخوردگی (ادینوویروس) به گونهای ویرایش جنتیکی میشود تا سیستم معافیتی بدن را در برابر کروناویروس تحریک کند و در نهایت معافیت به بار آرد.
از رهگذر موثریت، واکسینهای فایزر و مودرنا با ۹۵ درصد اثربخشی، موثرترین واکسینها خوانده شده اند، حالانکه واکسین آکسفورد/استرازنیکا بین ۶۲ تا ۹۰ درصد موثریت نشان داده است.
اما واکسین فایزر با وصف میزان بلند موثریت، از رهگذر نگهداری مشکل دارد و باید در دمای منفی ۷۰ درجه سانتیگراد نگهداری شود که دمای بسیار سردی است و به فریزرهای مخصوصی نیاز دارد. واکسین مودرنا را میتوان در یک فریزر معمولی نگهداری کرد و واکسین استرازنیکا برای نگهداری به یخچال عادی نیاز دارد.
از رهگذر مدت زمان نگهداری نیز واکسین فایزر با چالش بزرگ روبرو است، این واکسین پس از خارج شدن از حالت انجماد کامل، تنها برای پنج روز قابل نگهداری است، حالانکه واکسین مودرنا را میتوان یک ماه و واکسین آکسفورد/استرازنیکا را تا شش ماه نگه داشت.
به نظر میرسد که شرکتهای فایزر و مودرنا در صدد بهره برداری از واکسینهای نجات بخش شان اند. اما شرکت استرازنیکا گفته است که در زمان همهگیری کروناویروس به دنبال سود نبوده و تنها پس از پایان همهگیری برای سود جستن از واکسین تلاش خواهد کرد.
اما کدام یکی را باید برگزید؟ پاسخ دشوار است، زیرا هر یک از این واکسینها ویژگی های خود را دارد.
واکسینی که ۹۵ درصد موثریت دارد بهتر از واکسینی است که ۶۲ تا ۹۰ درصد اثربخشی دارد، اما در اختیار داشتن دوزهای بیشتر واکسین هم نقطۀ مثبت است. در اختیار داشتن ۲۰۰ میلیون دوز از واکسینی که میزان نسبتاْ کمتر اثر بخشی دارد، هم گزینۀ بدی نیست.
واکسین دو شرکت فایزر و مودرنا به میزان محدودتری تولید میشود، اما گرانتر و در عین حال موثرتر است. واکسین استرازنیکا بیشتر و ارزانتر است، اما اثربخشی کمتری نسبت به دو واکسین دیگر دارد.