چرا افغانستان درگیر حملات پیهم است؟

افغانستان در چند هفتۀ اخیر شاهد حملات مرگباری بود که مسوولیت آن را طالبان و داعش گرفته است.

اندرو وایلدر، مسوول برنامۀ آسیا در انستیتیوت صلح ایالات متحده، به این باور است که هر دو گروه – طالبان و داعش – می‌خواهند با حملات شان از "مشروعیت" حکومت افغانستان کاسته و بین مردم و رهبران افغان "فاصله ایجاد" کنند.

طالبان و داعش، هر دو، در تلاش بر انداختن حکومت در افغانستان و بیرون راندن قوای خارجی از آن کشور اند اما دیدگاه این دو گروه که گاهی با هم درگیر جنگ می‌شوند، متفاوت است.

طالبان خواستار مذاکرات مستقیم با ایالات متحدۀ امریکا اند، هرچند واشنگتن آن را رد کرده و همواره به راه حل بین الافغانی تاکید کرده است.

اما داعش، با دید بیشتر افراطی، افغانستان را ولایت خراسان خلافت خود خواندۀ دولت اسلامی می‌پندارد؛ خلافتی که اخیراً مراکز اقتدار آن در سوریه و عراق برچیده شد.

تکرر حملات مرگبار داعش و طالبان، از دید برخی کارشناسان نمایانگر ضعف مدیریتی در پست های ارشد امنیتی و دفاعی و ناپختگی سربازان افغان در مهار چنین حملات می‌باشد.

مایکل کوگلمن، معاون بخش آسیا در مرکز پژوهشی وودرو ویلسن در واشنگتن دی سی، توانمندی تندروان طالب و داعش را در انجام حملات، ناشی از سستی و ضعف تدابیر امنیتی در شهرهای افغانستان می‌داند.

آقای کوگلمن همچنان به خبرگزاری اسوشیتدپرس گفته است که ضعف ادارات کشفی و استخباراتی افغانستان نیز مایۀ جسارت بیشتر دهشت افگنان و انجام حملات خونین آنان شده است.

استراتیژی ترمپ

در دید وسیعتر، گسترش شورشگری در افغانستان، پیروزی و موفقیت استراتیژی جدید دونالد ترمپ، رئیس جمهوری ایالات متحدۀ امریکا، را که هم نظامیان امریکایی و هم مقام‌های افغان از کارآیی آن داد زده اند، زیر سوال می‌برد.

مقام‌های افغان همواره تاکید کرده اند که باید ریشه‌های دهشت افگنانی که در افغانستان فعالیت دارند، در بیرون از مرزهای این کشور – در پاکستان – خشکانده شود.

استراتیژی جدید ایالات متحده، هم نوا با این خواست دیرینۀ مقام‌های افغان، از پاکستان خواسته است تا با گروه‌های دهشت افگن مستقر در آن کشور مبارزۀ جدی و بی دریغ کند و در ضمن از هند، رقیب تاریخی پاکستان، خواستار ایفای نقش بیشتر در افغانستان شده است.

آقای ترمپ، آشکارا، پاکستان را به پرورش دهشت افگنانی متهم کرد که همواره نظامیان امریکایی و افغان را هدف حملات قرار می‌دهند و به خاطر رویکرد دوگانۀ پاکستان برخی مساعدت‌های خود را به آن کشور متوقف کرد.

اما هنوز هم روشن نیست که آیا اعمال فشار بر پاکستان می‌تواند به توقف یا کم از کم کاهش خشونت و شورشگری در افغانستان منتهی شود یا خیر.

زیرا کم مهری امریکا نسبت به پاکستان، به احتمال زیاد آن کشور را به سوی چین می‌راند، آنگونه که مقام‌های پاکستانی خود گفته اند که "بیجینگ شریک بیشتر معتمد نسبت به واشنگتن" است.

اما، چین با آنکه از شورشگری تندروان اویغور در ایالت شین ژیانگ آن کشور به شدت نگران است، با پاکستان محتاطانه برخورد کرده است.