در دو مناظرۀ تلویزیونی میان نامزدان انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده، مسایل مختلف بین المللی از جمله منازعه در عراق، سوریه، تنش امریکا با چین و روسیه، توافق هسته یی با ایران و چگونگی مبارزه با گروه داعش گاهی به صورت ضمنی و گاهی هم به طور صریح بحث شد.
اما جنگ افغانستان که امریکا از پانزده سال به این سو در آن دخیل بوده است و طویل ترین جنگ خارجی در تاریخ این کشور محسوب می گردد، حتی یکبار هم مورد بحث قرار نگرفت. این در حالیست که ایالات متحده هنوز حدود ۸۴۰۰ نظامی مستقر در افغانستان دارد و این جنگ روزانه ده ها و گاهی صد ها کشته و زخمی، به شمول غیر نظامیان به جا می گذارد.
دلیل عدم ذکر نام افغانستان در مناظره های تلویزیونی انتخابات ریاست جمهوری امریکا چی می تواند باشد و چرا نامزدان هر دو حزب، این جنگ را در مباحثات خود به شمول تشریح مشی خارجی خویش، مطرح نمی سازند؟
شماری از تحلیلگران غربی، از جمله مایکل کوگلمن، از مرکز پژوهشی ودرو ولسن مستقر در شهر واشنگتن دی سی، به این باور است که "عدم تمایل و توانایی" ایالات متحده از دلایل عمده ای است که نامزدان انتخابات ریاست جمهوری امریکا حتی یکبار هم موضوع افغانستان را مورد بحث قرار ندادند.
آقای کوگلمن در مصاحبۀ با رادیو آشنا صدای امریکا گفت که پس از خروج قوای جنگی امریکا از افغانستان در سال ۲۰۱۴ میلادی، افغانستان به گونه یی از دید ایالات متحده، افتاده است.
آقای کوگلمن در مورد گفت: "از دل برود هرآنچه از دیده برفت. در واشنگتن علاقۀ وجود ندارد که [در افغانستان] دخیل باشد. گزینه های ایالات متحده [در افغانستان] خاتمه یافته است. این کشور نمیداند در افغانستان چه کند؛ نمی داند اهداف خود را چگونه در افغانستان تعریف کند و چگونه موفقیت خود را به دست آورد؛ حس خجالتی موجود است."
بر گشت به گذشته
پس از حملات یازدهم سپتمبر ۲۰۰۱ میلادی، هدف اصلی مداخلۀ نظامی کشور های عضو ناتو به ویژه ایالات متحده، از بین بردن شبکه القاعده و میزبان آن، رژیم طالبان بود و بعد از انکه اسامه بن لادن، رهبر سابق القاعده، در شهر ایبت آباد پاکستان کشته شد؛ رئیس جمهور اوباما در خطابه یی در ماه دسمبر سال ۲۰۱۴ گفت که ماموریت محاربوی ایالات متحده در افغانستان، خاتمه یافته است.
ولی به باور آقای کوگلمن، اگر روند فعلی- یعنی رخنۀ تندروان و شورشیان در افغانستان ادامه یابد، بیم آن می رود که افغانستان بار دیگر به عقب برگردد.
آقای کوگلمن افزود: "حتی دلایل وجود دارد که القاعده دو باره به افغانستان بر گردد. شاید داعش حضور خود را در افغانستان افزایش دهد. هدف اولیه ایالات متحده در افغانستان از بین بردن پناهگاه های القاعده و خلاص شدن از شر میزبان آن یعنی طالبان بود. حال خطری موجود است که اهداف اولیۀ که در سال های اول جنگ افغانستان به دست آمد، ممکن معکوس گردد."
اظهارات این تحلیلگر سیاسی در مورد عدم علاقمندی نامزدان انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده در مورد افغانستان در حالی بیان می شود سربازان ایالات متحده هنوز هم در افغانستان کشته می شوند—البته نسبتاً کم در مقایسه با سال گذشته. در عین زمان، اوضاع امنیتی در آن کشور جنگ زده، از چند سال گذشته به ویژه ماه های اخیر، نسبت به هر وقت دیگر، وخیم تر شده است.
توافق نسبی مقامات در واشنگتن
خانم لیزا کورتِس، کارشناس جنوب آسیا در مرکز مطالعات هریتیج فوندیشن، در مصاحبه یی با رادیو آشنا صدای امریکا گفت که عدم ذکر افغانستان در دو مناظرۀ تلویزیونی میان نامزدان پدیدۀ "تکان دهنده نیست، بلکه شگفت انگیز" است.
خانم کورتِس گفت: "توافق ضعیفی در ایالات متحده انکشاف کرده که شماری از قوای ایالات متحده باید در افغانستان باقی بماند تا وضیعت افغانستان مثل عراق نگردد. در سال ۲۰۱۴، داعش منطقه موصل عراق را تصرف کرد. بنا بر این می تواند که موضوع افغانستان در پالیسی های امریکا بیش از این مساله اختلافی نباشد."
با وجودیکه نامزدان انتخابات ریاست جمهوری هشتم نومبر امریکا در جریان مناظره های تلویزیونی شان هیچگاهی از افغانستان نام نبردند، ولی به نظر می رسد که تعهد ایالات متحده به سمت تمویل نظامی/ اقتصادی افغانستان، هنوز پا برجاست.
ایالات متحده در دو کنفرانس بین المللی که در ماه های جولای و اکتوبر به ترتیب در وارسا و بروکسل برگزار گردید، میلیارد ها دالر را برای افغانستان تا سال ۲۰۲۰ تعهد کرد.
در کنفرانس بین المللی وارسا که در ماه جولای امسال برگزار شد، ایالات متحده تعهد کرد تا ۳.۴۵ میلیارد دالر کمک نظامی را در سال ۲۰۱۷ میلادی برای افغانستان فراهم کند و رئیس جمهور اوباما برای جانشین خود نیز سفارش کرد کمک مشابه را تا سال ۲۰۲۰ برای افغانستان ادامه دهد.
بر اساس گزارش سیگار یا دفتر سر مفتش ایالات متحده برای باز سازی افغانستان، از آغاز مداخلۀ نظامی امریکا تا حال، ایالات متحده ۱۱۴.۹۳ میلیارد دالر برای حکومت افغانستان کمک فراهم کرده که از آن جمله، ۶۸.۴۴ میلیارد صرف مصارف امنیتی شده به ترتیب، ۴۶.۴۹ میلیارد دالر در بخش های غیر نظامی از جمله مبارزه علیه مواد مخدر، اداره و انکشاف و کمک های بشری به مصرف رسیده است.
موقف رئیس جمهور آینده امریکا در مورد افغانستان
اما آقای کوگلمن در مورد اینکه آیا رئیس جمهور آینده امریکا، به افغانستان توجه خواهد کرد یا خیر، می گوید که ادامۀ کمک های ایالات متحده، بستگی به وضیعت در افغانستان خواهد داشت و کمک ها نیز مشروط خواهد بود.
آقای کوگلمن گفت: " آینده بستگی به این دارد که در افغانستان چه رخ می دهد. اگر نا امنی ادامه پیدا کند، طالبان قلمرو های بیشتری را تصرف کنند و آن را در کنترول نگهدارند، اگر حکومت قادر نباشد به مشکلات امنیتی، فساد اداری و اقتصادی پاسخ دهد، اگر نا کار آمدی حکومت وحدت ملی ادامه یابد و در نهایت حالت فعلی افغانستان ادامه پیدا کند؛ فکر می کنم که ایالات متحده در تعامل خود در افغانستان تجدید نظر خواهد کرد."
اما خانم کورتِس به این باور است که رئیس جمهور آینده ایالات متحده صرف نظر از اینکه کدام یک از نامزدان برنده خواهد شد، به افغانستان توجه جدی کرده و روی ستراتیژی آن تمرکز خواهد شد.
به گفتۀ خانم کورتِس، استراتیژی رئیس جمهور بعدی امریکا در مورد افغانستان، پاکستان را نیز در بر می گیرد، تا آن کشور پناهگاه های طالبان را در خاک اش، سر کوب کند.
این تحلیلگر مسایل جنوب آسیا می گوید که رئیس جمهور بعدی ایالات متحده " به اندازۀ ادارۀ بارک اوباما در برابر پاکستان صبر نخواهد داشت. بنا بر این، با در نظر داشت اولویت های رئیس جمهور بعدی ایالات متحده، افغانستان در این اولویت ها دخیل خواهد بود و الزاماً پالیسی سخت گیرانه تری را در قبال پاکستان خواهد داشت."
