پا درمیانی کویت در بحران قطر و سعودی

قطر اتهامات همسایگان عرب خود را منبی بر روابط با ایران و حمایت از دهشت افگنی رد می کند

وزارت خارجۀ قطر گفته است که کویت برای رفع بحران به میان آمده میان قطر و چندین کشور عربی میانجیگری می‌کند.

عربستان سعودی، مصر، امارات متحدۀ عربی و بحرین روز گذشته اعلام کردند که به خاطر روابط قطر با ایران و نیز حمایت آن کشور از گروه‌های دهشت افگن به شمول اخوان المسلمین، القاعده و داعش، روابط دپلوماتیک خود را با قطر قطع می‌کنند.

قطر هرچند اتهامات مبنی بر حمایت از گروه‌های تندرو و افراطی را رد کرده است، اما این جزیرۀ امیر نشین یگانه کشور عربی حاشیۀ خلیج است که به گروه طالبان اجازۀ گشایش دفتر سیاسی را داده است.

شیخ محمد بن عبدالرحمان آل ثانی وزیر خارجۀ قطر گفت که امیر کویت در صحبت تلیفونی با امیر قطر آمادگی خود را به وساطت برای حل این بحران ابراز کرده و از شیخ تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر خواسته است تا از ابراز واکنش فوری و سخنرانی در مورد اقدام این کشورها پرهیز کند.

پیش از این اقدام، دونالد ترمپ رئیس جمهور ایالات متحده به عربستان سعودی سفر داشت و در آنجا در نشست رهبران بیش از ۵۰ کشور اسلامی گفت که خواستار بهبود روابط با ریاض و قاهره است تا با دهشت افگنی مبارزۀ موثرتر شود و جلو پرخاشگری و مداخلۀ ایران در منطقه گرفته شود.

ریکس تلرسن، وزیر خارجۀ ایالات متحده گفت که اقدام این چهار کشور عربی، در اختلافات دیرینۀ آنان با قطر ریشه دارد و همه طرف‌ها را ترغیب کرد تا مشکلات شان را حل کنند.

تنش موجود تنها به قطع روابط دپلوماتیک محدود نمانده و در تازه‌ترین اقدام، ریاض جواز پرواز خط هوایی قطر را به سعودی فسخ کرده است و بر اساس تازه ترین گزارش‌ها عربستان سعودی به این خط هوایی ۴۸ ساعت وقت داده است تا دفاتر خود را در سعودی ببندد. کشتی های قطری نیز از لنگر انداختن به بندرهای عربستان باز داشته شده است.

بحران اسلام شمول

بحران موجود سیاسی قطر با چند کشور عربی پای شماری از کشورهای اسلامی غیر عرب سنی چون پاکستان، مالیزیا، و اندونیزیا را که دوستدار عربستان سعودی اند، نیز در این قضیه می‌کشاند.

وضعیت موجود به گونۀ ویژه برای پاکستان حاد تلقی می‌شود، پاکستان که ششمین اردوی قدرتمند جهان را داشته و نیرومندترین قوای نظامی جهان اسلام را دارد، تا کنون در خصوص کشیدگی میان قطر و همسایگان عرب آن کشور سکوت اختیار کرده است.

پاکستان با وصف اکثریت سنی راغب به سعودی، جمعیت قابل ملاحظۀ شیعه نیز دارد که تمایل و نزدیکی زیاد با ایران دارند. پس موضعگیری اسلام آباد در این موضوع می‌تواند با خطر تنش‌های فرقه‌ای توأم باشد که بهای سنگینی را بر پاکستان تحمیل خواهد کرد.

پاکستان در ۲۰۱۵ نیز از پیوستن به ائتلاف نظامی به رهبری عربستان سعودی براس سرکوب شورشیان شیعۀ حوثی در یمن پرهیز کرد. حتا گفته می شود که راحیل شریف، جنرال متقاعد پاکستانی که اکنون فرماندهی ائتلاف به رهبری سعودی را به عهده دارد، به زودی از این سمت کنار رفته و به کشورش باز خواهد گشت.

مالیزیا که در فبروری سال روان هنگام سفر ملک سلمان به کوالالامپور فرش سرخ بر سر راه شاه سعودی هموار نکرد و در ماه مارچ توافقنامۀ همکاری را با قطر امضا کرد، اینک به گفتۀ یک مقام آگاه مالیزیایی، می‌کوشد از نزدیکی زیاد با قطر بپرهیزد.

اندونیزیا و ترکیه نیز خواستار حل این بن بست سیاسی از ورای گفتگو و مفاهمه شده است. بن علی یلدریم صدر اعظم ترکیه خواستار حل این بحران از ورای گفتگو شد و گفت "نباید اجازه داده شود که "گزارش‌های بی‌بنیاد خبری" سبب کشیدگی روابط کشورها شود".