پروازها برای انتقال افغان‌های واجد شرایط ویزه خاص مهاجرت به امریکا (SIV) از افغانستان به قطر و دیگر کشورها از بیش از یک ماه به اینسو متوقف شده است و معلوم نیست که چه زمانی از سر گرفته خواهد شد، اما فعالان خواستار از سرگیری فوری این پروازها شده اند.
در نزدیک به دو سال گذشته که طالبان دوباره بر افغانستان مسلط شده اند، دفتر هماهنگی برای تلاش‌های اسکان مجدد افغان‌ها در وزارت خارجه ایالات متحده، افغان‌های واجد شرایط ویزهٔ خاص مهاجرت به امریکا را برای طی مراحل ویزه به بیرون از افغانستان انتقال داده است.
در جریان عملیات تخلیهٔ پرهرج و مرج نظامی از افغانستان در اگست ۲۰۲۱، نظامیان ایالات متحده ده‌ها هزار نفر را توسط طیاره‌های نظامی به بیرون از آن کشور انتقال دادند. سپس، انتقال افغان‌های واجد شرایط به ایالات متحده، توسط پروازهای تجارتی چارتر شده از افغانستان زیر سلطهٔ طالبان و از میدان هوایی کابل ادامه یافت.
یک سخنگوی وزارت خارجهٔ ایالات متحده تایید کرد که پروازهای اسکان مجدد افغان‌ها "از اواسط جون به اینسو" متوقف شده است، اما ابراز امیدواری کرد که این پروازها به زودی از سرگرفته خواهد شد. او به دلیل حساسیت عملیاتی از ارایهٔ جزییات بیشتر خودداری کرد.
مقام‌های دست اندر کار در عملیات اسکان مجدد افغان‌های واجد شرایط به امریکا، توضیحات متفاوت در مورد توقف پروازها از کابل داده اند. یک منبع که نخواست نامش فاش شود، به صدای امریکا گفت که طالبان به دلیل مخالفت‌های درونی شان این پروازها را متوقف کرده اند.
هرچند، ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان گفت که از وضع کدام محدودیت بر پروازهای اسکان مجدد افغان‌ها آگاهی ندارد.
یک منبع دیگر که نخواست نامش در گزارش ذکر شود، به صدای امریکا گفت که ایالات متحده این پروازها را متوقف کرده است، زیرا به گفتهٔ او، رهبران طالبان از این پروازهای چارتر شده سود می‌بردند که احتمالاً تحریم‌های اقتصادی امریکا بر طالبان را نقض می‌کند.
تقاضا برای از سرگیری پروازها
در حالیکه ایالات متحده هیچ گونه حضور دپلوماتیک در افغانستان ندارد و تعامل با مقام‌های طالبان را به پیمانهٔ گسترده کاهش داده است، فعالان می‌گویند که اکنون زمان آن نیست که برنامهٔ اسکان مجدد افغان‌ها به امریکا کند شود.
شان وان‌دیفر، رییس ایتلاف "تخلیه افغان‌ها" گفت: "هر گونه تلاش ایالات متحده در قبال انجام مکلفیت‌ها برای متحدان مان نباید متوقف شود."
ایتلاف تخلیه افغان‌ها یک نهادی است که زیر چتر آن افراد و سازمان‌های غیرحکومتی حامی افغان‌هایی که برای ایالات متحده کار کرده اند، فعالیت دارند.
کریس پوردی، رییس یک نهاد دیگر ایتلافی نظامیان پیشین امریکایی برای دفاع از حقوق بشر، گفت: "در قبال کسانی که [در افغانستان] باقی‌مانده اند، ما مکلفیت داریم."
بر اساس آمار وزارت خارجهٔ ایالات متحده، بیش از ۱۵۲ هزار شهروند افغان که با نظامیان امریکایی مستقر در افغانستان کار کرده بودند، برای دریافت ویزهٔ خاص مهاجرت به ایالات متحده درخواست داده اند.
بر اساس آمار، هنوز هم ۱۷ هزار ویزهٔ مرکب فامیلی برای متقاضیان برنامه خاص مهاجرت به امریکا باقی مانده است. برخی قانونگذاران امریکایی طرحی را پیشنهاد کرده اند که ۲۰ هزار ویزهٔ خاص مهاجرت به امریکا تا سال ۲۰۲۹ برای افغان‌های افراد واجد شرایط در نظر گرفته شود.
گروه‌های مدافع حقوق بشر طالبان را به هدف قرار دادن نیروهای حکومت پیشین افغانستان و کسانیکه در گذشته با ایالات متحده کار کرده اند، متهم می‌کنند، اما طالبان این اتهامات را رد کرده و گفته اند که رهبر آن گروه فرمان عفو عمومی را صادر کرده است.
پوردی به صدای امریکا گفت: "به طالبان باور ندارم. زیرا کسیکه موفق شده است دو سال خود را از دید آنان پنهان کند، به این مفهوم نیست که تمام زندگی خود را در چنین ترس سپری کند."
منتقدان همچنان گفته اند که برنامهٔ انتقال افغان‌های آسیب‌پذیر و واجد شرایط اسکان مجدد به ایالات متحده به سرعت لازم و موثریت کافی به پیش نمی‌رود.
ادم بیتس، مشاور در نهاد مسما به پروژهٔ بین‌المللی مساعدت به مهاجرین گفت: "برای نزدیک به دو سال، حکومت ایالات متحده نتوانست با سرعت و روش مناسب، افغان‌های معروض به خطر را انتقال دهد."
پروژهٔ بین‌المللی مساعدت به مهاجرین در محکمه بر ضد حکومت ایالات متحده اقامهٔ دعوا کرده و حکومت امریکا را متهم کرده است که هزاران افغان و عراقی واجد شرایط دریافت ویزهٔ خاص مهاجرت به امریکا را در کشورهای شان به حال خود رها کرده است.
بیس گفت: "به جای ترک کردن متحدانش، ایالات متحده باید تلاش‌ها را افزایش و منابع را ازدیاد ببخشد تا راه ممکنی را برای خروج افغان‌های معروض به خطر ایجاد کند."
مقام‌های ایالات متحده گفته اند که هر گونه تلاش ممکن را به خرج داده اند تا افغان‌های واجد شرایط ویزه خاص مهاجرت را به امریکا انتقال دهند.
سخنگوی وزارت خارجهٔ ایالات متحده گفت: "عوامل زیادی در روند اسکان مجدد دخیل است که سرعت عملیات را متاثر می‌کند و برخی از این عوامل خارج از کنترول حکومت ایالات متحده است."