زلمی خلیلزاد، نمایندۀ ویژۀ ایالات متحده در امور مصالحۀ افغانستان در جلسۀ استماعیۀ کانگرس امریکا، به پرسش‌های قانون‌گذاران امریکایی در مورد مذاکرات صلح افغانستان پاسخ داد، استماعیه‌ای که بیشتر بر حفاظت از حقوق زنان افغان تمرکز داشت.
در این جلسه که سه شنبه ۲۲ سپتمبر (اول میزان) برگزار شده بود، ستیفن لینچ، رییس کمیته فرعی امنیت ملی مجلس نمایندگان ایالات متحده گفت: "نمی‌خواهیم از روی بی احتیاطی دست آورد های مردم افغانستان، به ویژه در بخش حقوق زنان از دست برود."
آقای لینچ گفت که ۱۹ تن از اعضای ولسی جرگه افغانستان در نامه‌ای به این کمیته از ایالات متحده خواسته اند تا از حقوق زنان افغان دفاع کند و "در توافق با طالبان باید حقوق تمامی زنان و مردان افغان محفوظ باشد؛ باید مانع رفتن دختران به مکتب نشود؛ منتج به تخریب تاسیسات ما و سبب عقبگرد دستآوردهای دموکراسی و آزادی نشود."
آقای خلیلزاد نیز با تاکید بر این مسله گفت: "می‌خواهم اطمینان دهم که حقوق بشر، حقوق زنان، حقوق اقلیت‌ها، کودکان و تمامی شهروندان افغانستان، به ویژه زنان برای ایالات متحده بلندترین اهمیت را دارد. من می‌خواهم به زنان افغانستان بگویم که ما با آنان خواهیم بود."
او در پاسخ به سوالی که چرا مسله حقوق زنان در توافقنامه امریکا- طالبان درج نشده بود و اکنون چگونه به این موضوع رسیدگی شده می‌تواند گفت: "هنوز مذاکرات جریان دارد، و هنوز توافقنامه طالبان-امریکا تطبیق نشده است. با وجود آنکه این مذاکرات به مالکیت افغان‌ها و به رهبری افغان‌ها است، ما در آن دخیل خواهیم بود، از آن نظارت خواهیم کرد و با تاکید نظریات خویش را ابراز خواهیم داشت. می‌خواهم به شما اطمینان دهم که از حقوق زنان و دستآوردهای که در این خصوص داشته ایم که به آن باید افتخار کنیم، حمایت خواهیم کرد."
آقای خلیلزاد گفت که طالبان گفته اند که زنان حق تحصیل و کار را خواهند داشت و می‌توانند منحیث وزیر نیز ایفای وظیفه کنند. اما او افزود که باید انتظار کشید و این گفته های آنان را در عمل مشاهده کرد، اگر بخشی از حکومت آینده افغانستان باشند.
او تلویحاً در خصوص حقوق زنان و اقلیت‌ها گفت هر تصمیمی را که افغان‌ها می‌گیرند، بر پالیسی امریکا در خصوص کمک‌های آینده به افغانستان تاثیر خواهد گذاشت و انتخاب و عملکرد مذاکره‌کنندگان افغان، چگونگی کمک‌های آیندهٔ ایالات متحده را شکل خواهد داد.
آقای خلیلزاد گفت: "ما نمی‌خواهیم سیستم خویش را بر دیگران تحمیل کنیم، اما به مذاکره کنندگان واضح ساختیم که انتخاب و سلوک شان بر اندازه و محدودهٔ کمک‌های آینده ایالات متحده به افغانستان، تاثیرگزار خواهد بود."
نمایندۀ ویژۀ ایالات متحده در امور مصالحۀ افغانستان افزود که سایر کشورها و سازمان‌های کمک کننده نیز موقف مشترک و مشابهی دارند.
پناه‌گاه‌های امن تروریستان در پاکستان
آقای خلیلزاد در پاسخ به سوالی در مورد تدابیر برای از بین بردن تهدیدات برخاسته از پناه‌گاه‌های امن تروریست‌ها در پاکستان به ایالات متحده گفت که پاکستان در خصوص تلاش‌های ایالات متحده برای تامین صلح در افغانستان کمک کرده است.
او با وجود آنکه در مورد تهدید به ایالات متحده اشاره نکرد، افزود که در کنار سایر مذاکرات موضوع یک توافق میان افغانستان و پاکستان نیز مورد بررسی قرار دارد؛ توافقی که هر دو جانب در آن موافقت خواهند کرد که از قلمروشان علیه همدیگر استفاده صورت نگیرد.
آقای خلیلزاد اظهار امیدواری کرد که پس از تکمیل شدن سایر مذاکرات، در این خصوص نیز به موفقیت برسند.
خروج نیروها
گلن گروثمن، عضو دیگر مجلس نمایندگان امریکا گفت در طول ۱۹ سال گذشته کم و بیش ۲۴۰۰ تن از نظامیان امریکایی در افغانستان کشته شدند و در حدود یک تریلیون دالر در بخش های مختلف در افغانستان مصرف شده است.
او از آقای خلیزاد خواست تا در رابطه به چگونگی خروج قوا و خطرات احتمالی آن معلومات ارایه کند.
نمایندهٔ ویژه ایالات متحده برای مصالحهٔ افغانستان گفت که تا خزان سال جاری نیروهای امریکایی در افغانستان میان ۴۰۰۰ تا ۵۰۰۰ نفر کاهش خواهد یافت و خروج بیشتر نیروها بر اساس وضعیت در منطقه و عملی شدن تعهدات طالبان صورت خواهد گرفت.
او افزود که طالبان توافق کرده اند که آتش‌بس دایمی و همه جانبه شامل اجندای مذاکرات صلح افغانستان خواهد بود و به گروه‌های دهشت افگن اجازه نخواهند داد از خاک افغانستان علیه ایالات متحده استفاده کنند.
با آنهم آقای خلیلزاد گفت که سطح کنونی خشونت در افغانستان بسیار بلند است و کاهش خشونت در بخش اعتماد سازی و موفقیت مذاکرات صلح کمک خواهد کرد. او گفت که از رهبران افغانستان خواسته است تا از این فرصت استفاده کنند.
آقای خلیلزاد گفت: "متاسفانه پس از خروج نیروهای شوروی از افغانستان که در نتیجهٔ تحریک مقاومت به پشتیبانی ایالات متحده صورت گرفت، رهبران این کشور [افغانستان] مسوولانه یا عاقلانه عمل نکردند. به عوض همکاری و توافق روی یک فورمول سیاسی برای کشور شان، جنگ شریر داخلی را آغاز کردند."
نمایندهٔ ویژه ایالات متحده برای مصالحهٔ افغانستان گفت که ایالات متحده با رهبران افغانستان کمک خواهد کرد تا از این فرصت تاریخی استفاده کنند و از تکرار آنچه جلوگیری کنند که در سال‌های ۱۹۹۰ اتفاق افتاد، اما به گفتۀ وی مسوولیت نهایی به دوش خود افغان‌ها خواهد بود.