تصمیم کشور های موسوم به بریکس پیرامون تقبیح سازمان های دهشت افگنی در افغانستان، پاکستان و سایر کشور باعث مناظره در میان دانشمندان و تحلیلگران چینایی شده است.
در اوایل ماه جاری این گروه که شامل برازیل، روسیه، هند، چین و افریقای جنوبی است، حمایت شان را از تلاش های ضد دهشت افگنی کابل اعلام کردند، اقدامی که باعث نگرانی اسلام آباد شد.
حمایت کشور های بریکس مقامات حکومت پاکستان را نگران ساخت و خواجه آصف، وزیر خارجۀ آن کشور را وا داشت تا برای جلب حمایت به تهران و بیجنگ سفر کند.
چین برای نخستین بار به صورت علنی گروه های دهشت افگنی مستقر در پاکستان مانند، لشکر طیبه و جیش محمد را محکوم کرد، گروه های از سوی شورای امنیت ملل متحد نیز محکوم شده اند.
برخی تحلیلگران می گویند که اسلام آباد باید از تغییر روش بیجنگ نگران میشد، به ویژه زمانی که دونالد ترمپ، رئیس جمهور ایالات متحده، تهدید کرد که اگر پاکستان نوعیت رسیدگی به دهشت افگنی خویش را تغییر ندهد، کمک ها به آن کشور را قطع خواهد کرد.
سفر وزیر خارجه پاکستان حد اقل در داخل آن کشور موثر ثابت شد، زیرا وانگ یی وزیر خارجۀ چین، تلاش های پاکستان را برای سرکوبی دهشت افگنی، ستایش کرد.
اما تحلیلگران میگویند که این اقدام بیجنگ نمایشی بود و در اصل چین در مورد عدم توانایی پاکستان در سرکوبی دهشت افگنان مستقر در آن کشور عمیقاً نگران است. از جمله رهبران برجستۀ جنبش اسلامی شرق ترکمنستان، گروهی که بیجنگ آنرا به گسترش دهشت در منطقۀ شین ژیانگ چین متهم کرده است، جائیکه مسلمانان اویغور زیست دارند.
بیجنگ همچنان نگران است که گسترش دهشت افگنی ممکن باعث خطر جدی به مصؤنیت آنعده از شهروندان چینایی شود که مصروف کار ساختمانی دهلیز اقتصادی پاکستان-چین اند.
کشته شدن دو شهروند چینایی توسط دهشت افگنان در ایالت بلوچستان پاکستان نیز اعتماد بیجنگ را مبنی بر قابلیت کنترول پاکستان بر دهشت افگنی، تکان داده است.
محکوم کردن دو گروه دهشت افگن مستقر در پاکستان، آنهم بر اساس تقاضای هند، جنجال بر انگیز بود. برخی از کارشناسان در چین، رهبری چین را به گونه علنی مورد انتقاد قرار دادند.
هو شیشنگ، رئیس انستتیوت رسمی روابط معاصر بین المللی چین میگوید که این اقدام برای بیجنگ پر هزینه تمام خواهد شد، چنین تصمیم از جانب چین، تعجب آور است.
اما هو ژیونگ، عضو انستتیوت روابط بین المللی اکادمی علوم اجتماعی شانگهای، می گوید که سازمان بریکس، شاهد تغییرات گسترده بوده است. او گفت که تاکید بر اقدامات ضد دهشت افگنی نشان میدهد که اجلاس بریکس که از همکاری های تجاری آغاز شده بود، اکنون به همکاری های همه جانبه گسترش یافته است.
او گفت که چین نیز قربانی دهشت افگنی بوده است و از این رو مخالف هر گونه دهشت افگنی میباشد.
کارشناسان چینایی در حالی در مورد این موضوع با هم اختلاف نظر دارند که قرار است کانگرس حزب کمونیست در ماه اکتوبر، رهبران جدید را معرفی انتخاب کند.
در حالی که پاکستان از این اقدام گروه بریکس ناراضی به نظر میرسد، افغانستان از آن خرسند شده است.
افغانستان به این دلیل از این تصمیم بریکس استقبال کرد که در مطابقت با برنامه منطقوی افغانستان قرار دارد.
احمد بلال خلیل از مرکز مطالعات ستراتیژیک و منطقوی در کابل به صدای امریکا گفت که افغانستان به این باور است که در وضعیت کنونی، منازعۀ جاری در افغانستان، جنگ داخلی نیست، زیرا افغان ها به این باور اند که این جنگ پیوند های منطقوی دارد.
آقای خلیل افزود که افغانستان به میدان پرورش تندروانی مبدل شده است که از سایر کشور آموزش می بینند و حمایت لوژستیکی به دست میاروند. او به گونۀ مثال از تندروان ازبیک ها اند، ایغور ها و چینچینی ها و پاکستانی هایی نام برد که در افغانستان جنگ می کنند.
لی برانستیتر، استاد در پوهنتون کارنیگی میلون، گفت که چین، روسیه و هند به شدت به اطلاعات استخباراتی در افغانستان و ساحات قبائیلی پاکستان نیاز دارند، زیرا دهشت افگنی داخلی با طالبان و سایر گروهای تندرو در این ساحات ربط دارد.