مسوولان کمیسیون مستقل افغانستان وضعیت حقوق بشری در زندان های افغانستان را نسبت به سال های گذشته بهتر توصیف کرده گفتند اما با این وضع نیاز به کار بیشتر در راستای بهبودی وضعیت حقوق بشری در زندان های افغانستان است.
کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان به روز سه شنبه، دو گزارش یکی در مورد قضایایی فرار از منزل زنان و دیگری راجع به وضعیت حقوق بشری در محلات سلب آزادی که شامل زندان ها، توقیف خانه ها، نظارت خانه ها، مراکز اصلاح و تربیت اطفال و مراکز حمایتی یا خانه های امن می شود، نشر کرد.
طبق این گزارش، در نتیجه بیش از ۱۱۰۰ بار نظارت و انجام مصاحبه مستقیم با حدود ۱۰۰۰ تهیه شده است، وضعیت حقوق بشری در زندان های افغانستان نسبت به سال های گذشته بهبود یافته است.
سیما سمر، رییس کمیسیون مستقل حقوق بشر بر مبنای بررسی های کمیسیون از بهبود وضعیت صحبت کرد و گفت "در رابطه به وضعیت حقوق بشری زندانی ها در افغانستان از سال های قبل بهبود پیدا کرده، اما متاسفانه تعداد زندانیان بیشتر است نسبت به جایی که ما داریم".
خانم سمر گفت که در ولایات در زندانی که گنجایش دو صد تا سه صد نفر را دارد حدود ۶۰۰ نفر نگهداری می شود و در زندان پلچرخی بیشتر از ده هزار نفر زندانی اند و کمبود جای مشکلات معیشتی را به بار آورده است.
خانم سمر گفت که کارمندان کمیسیون در سال گذشته به تعداد ۵۱۰ مورد شکایت مبنی بر نقض حقوق بشر از محلات سلب آزادی را ثبت کرده اند که از عدم تعیین سرنوشت شان گرفته تا عدم برخورداری زندانیان از فرامین عفو رییس جمهور و شکنجه شامل می باشند "۱۴ نفر ادعا کردند که شکنجه شده اند در حالی که شکنجه در زندان نباید باشد".
اداره دیده بان شفافیت افغانستان که چندی قبل در مورد وضعیت زندان های افغانستان گزارش تحقیقی نشر کرده بود وضعیت حقوق بشری زندان های افغانستان را برخلاف ادعا کمیسیون حقوق بشر ، نگران کننده ارزیابی کرده است.
سید اکرام افضلی، رییس این اداره دیده بان شفافیت امروز در گفتگو به رادیو آشنای صدای امریکا گفت "متاسفانه وضعیت زندان ها در افغانستان بسیار خراب است، حقوق انسانی در زندان ها مراعات نمی شود و زندانیان از اندکترین سهولت های که باید باید یک زندانی از آن بهره مند باشد محروم اند و به دلیل برخورد غیرانسانی در زندان ها بجای این که زندان ها مراکز تربیت و اصلاح باشد به مراکز تربیت مجرمین و محل ایجاد عقده ها مبدل شده اند که باید تغییر کند."
با وجود تلاش برای کسب واکنش رییس عمومی محابس وزارت داخله افغانستان به این گزارش موفق به صحبت با وی نشدیم.
در گزارش کمیسیون حقوق بشر به قضایای فرار از منزل زنان و دختران نیز تذکر رفته است که به باور تهیه کننده گان گزارش به دلیل خشونت های خانوانده گی و شرایط بد زنده گی در سال ۱۳۹۶ خورشیدی در کل ۵۲۶ زن در سراسر کشور از خانه های شان فرار کرده اند که تنها در زون کابل - که بیشترین نفوس را دارد - ۱۰۸ زن به دلایل مختلف از خانه فرار کرده به مراکز حمایتی پناه برده اند.
در حال حاضر در سراسر افغانستان ۳۰۳۱۵ تن در محلات سلب آزادی مانند زندان ها، مراکز اصلاح و تربیت بسر می برند که ۲۴۴ تن در نقاط مختلف کشور که به صورت غیرقانونی زندانی شده بودند، که بعد از دادخواهی کمیسیون رها شده ا ند.