آذربایجان و جداییطلبان ارمنی باشندهٔ قرهباغ روز پنجشنبه ۲۱ سپتمبر (۳۰ سنبله) نخستینگفتگوهای مستقیم صلح را برگزار کردند.
جدایی طلبان ارمنی روز چهارشنبه ۲۰ سپتمبر (۲۹ سنبله) یک روز پس از آن که باکو "عملیات ضد ترور" را در این منطقه آغاز کرد، به میانجیگری نیروهای حافظ صلح روسیه به آتشبس و گذاشتن سلاحهای شان به زمین توافق کردند.
ریاست جمهوری آذربایجان اعلام کرد که این نشست دو ساعته با حضور نیروهای حافظ صلح روسیه "در فضای سازنده و مسالمت آمیز" برگزار شد و هر دو طرف به ادامهٔ گفتگوها موافقت کردند.
مذاکره کنندگان باکو طرحهایی را برای "ادغام مجدد" جمعیت ارمنی قره باغ در آذربایجان ارایه کردند و متعهد شدند که مواد سوخت، اکمالات بشردوستانه و مراقبتهای طبی را برای ساکنان فراهم کنند.
اما با وجود توافق آتشبس و آغاز مذاکرات صلح، روز پنجشنبه صدای گلوله باری از نزدیکی مواضع جدایی طلبان در شهر استپاناکرت به گوش میرسید.
اروتیون گسپارین، تاجر و پدر دو فرزند، به خبرگزاری فرانس پرس گفت: "یک تبادل آتش کوچک در خارج از شهر رخ داد. ما در خانه نشسته ایم و منتظر نتیجه مذاکرات هستیم."
جداییطلبان ارمنی آذربایجان را به نقض آتشبس متهم کردند، اما باکو این ادعا را رد کرد.
ناظر حقوق بشر منطقه در رسانههای اجتماعی گفت که "جادههای استپاناکرت مملو از مردم بیجا شده است که گرسنه، ترسیده و در بلاتکلیفی به سر میبرند".
آذربایجان و ارمنستان از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوری روی کنترول منطقهٔ قرهباغ باهم نزاع داشته و در دههٔ ۱۹۹۰ و سال ۲۰۲۰ دوبار با هم جنگیدند. جنگ شش هفتهای سال ۲۰۲۰ جان بیش از ۶۵۰۰ نفر از نیروهای امنیتی دو جانب را گرفت و سر انجام، به میانجیگری مسکو و استقرار نیروهای حافظ صلح روسیه در ساحه، پایان یافت.
در جریان درگیریها، هر دو طرف به نقض حقوق بشری متهم شده اند واکنون نگرانیها از خروج اجباری ارمنیها از منطقهٔ قرهباغ و بحران جدید پناهندگی وجود دارد.
ارمنستان روز پنجشنبه به سازمان ملل متحد هشدار داد که آذربایجان با گرفتن کنترول منطقه قرهباغ، مرتکب "پاکسازی قومی" و "جنایت علیه بشریت" میشود.
نیکول پاشینیان، صدراعظم ارمنستان گفت که کشورش در حال حاضر برنامهای برای تخلیه گستردهٔ ارمنیها از این منطقه ندارد، اما در حال آماده سازی برنامههای اضطراری است.
قرار بود شورای امنیت سازمان ملل متحد برای بررسی وضعیت قره باغ پس از حمله آذربایجان که به گفته جدایی طلبان منجر به کشته شدن ۲۰۰ نفر شد، جلسه اضطراری برگزار کند.
فروپاشی مقاومت جداییطلبان در عملیات ۲۴ ساعتهٔ نیروهای آذری نشاندهنده یک پیروزی بزرگ برای الهام علییوف، رییسجمهور آذربایجان، در تلاش برای بازگرداندن منطقهای با اکثریت ارمنینشین به کنترول باکو است.
علییوف گفت که کشورش برای نخستین بار پس از چند دهه، حاکمیت خود را بر منطقه احیا کرده است. باکو اصرار دارد که اکنون می خواهد شاهد "ادغام مجدد مسالمت آمیز" ارمنیهای قره باغ باشد.
یک مقام جدایی طلب گفت که بیش از ۱۰ هزار ارمنی تا اکنون قرهباغ را ترک کرده اند.
در همین حال ولادیمیر پوتین، رییس جمهور روسیه، روز پنجشنبه از علییوف خواست تا امنیت حدود ۱۲۰ هزار ارمنی ساکن قرهباغ را تضمین کند.
کرملین اعلام کرد که علییوف از پوتین به دلیل کشته شدن تعداد نامعلومی از محافظان صلح روسی در جریان درگیری روز چهارشنبه عذرخواهی کرده است.