فعال شدن 'میکانیزم حل اختلاف' به خاطر پابند نبودن ایران به برجام

نمای داخلی تاسیسات هسته‌ای بوشهر ایران

بریتانیا، فرانسه و آلمان از فعال کردن "میکانیزم حل اختلاف" به دلیل پابند نبودن ایران به برجام خبر دادند.

این سه کشور اروپایی شامل در توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ با ایران (برجام) روز سه‌شنبه ۱۴ جنوری (۲۴ جدی) در بیانیه‌ای اعلام کردند که با توجه به اقدامات ایران، گزینۀ دیگری جز فعال ساختن میکانیزم حل اختلاف وجود نداشت.

در این بیانیه آمده است: "جز آن که نگرانی‌هایمان را به خاطر عدم پابندی ایران به تعهداتش در برجام ثبت کنیم و این موضوع را، مطابق بند ۳۶ توافق برجام، طبق میکانیزم حل اختلاف به کمیسیون مشترک ارجاع بدهیم، هیچ گزینه دیگری نداشتیم".

وزیران خارجه این سه کشور اروپایی در بیانیۀ مشترک با تاکید بر منافع مشترک امنیتی شرکای اروپایی نگاشته اند: "ما این استدلال را که ایران حق دارد تعهداتش نسبت به برجام را کاهش دهد، نمی‌پذیریم. ایران، برخلاف اظهاراتش، هرگز میکانیزم حل اختلاف را فعال نکرده است و هیچ دلیل قانونی برای توقف اجرای مفاد این توافق ندارد".

در بند ۳۶ توافق هسته‌ای ایران آمده است: "چنان چه ایران معتقد باشد که هر یک یا کلیه گروه ۱+۵ تعهدات خود را رعایت نکرده‌اند، ایران می‌تواند موضوع را به منظور حل و فصل به کمیسیون مشترک ارجاع کند؛ به همین ترتیب، چنانچه هر یک از اعضای گروه ۱+۵ معتقد باشد که ایران تعهدات خود را رعایت نکرده است، هر یک از دولت‌های گروه ۱+۵ می تواند اقدام مشابه به عمل آورد".

میکانیزم حل و اختلاف، اقدامی است که می‌تواند منجر به بازگشت تحریم‌ها بر ایران در چارچوب قطعنامه‌های قبلی شورای امنیت شود.

ایران در آخرین اقدام برای نقض برجام روز یکشنبه (۱۵ جدی) اعلام کرد که تهران محدودیت‌های مرتبط با غنی‌سازی یورانیم، ذخایر یورانیم غنی‌شده و فعالیت‌های تحقیق و توسعه را کنار می‌گذارد.

در واکنش به این اقدام تهران، دونالد ترمپ، رییس جمهور ایالات متحده یک روز بعد گفت که ایران هرگز به سلاح هسته‌ای دست نخواهد یافت.

بوریس جانسن، صدر اعظم بریتانیا نیز روز سه‌شنبه (۲۴ جدی) از رییس جمهور ترمپ خواست تا "توافق هسته‌ای ایران را با یک توافق جدید مورد تایید خود" جایگزین کند.

ادارۀ بین‌المللی انرژی اتمی پس از اعلام تصمیم ایران برای نقض محدودیت‌های توافق هسته‌ای اعلام کرد که به تمام بازرسی‌های خود ادامه داده و هرگونه فعالیتی را به اطلاع اعضا می‌رساند.

در همین حال روسیه گفته است که هیچ زمینه برای فعال ساختن میکانیزم حل اختلاف وجود نداشته و فعال ساختن این میکانیزم برگشت به تعهدات توافق هسته‌ای را ناممکن می‌کند.