با خروج نیروهای امریکایی و ناتو و تشدید درگیریها در افغانستان، اروپا به ویژه ترکیه نگران ورود موج تازهٔ پناهجویان افغان میباشد.
در حال حاضر، روزانه حدود دو هزار افغان از طریق ایران وارد ترکیه میشوند و کارشناسان مهاجرت انتظار دارند که این تعداد با افزایش کنترول طالبان بر قسمتهای بیشتر افغانستان افزایش یابد.
پناهجویان با در پیش گرفتن سفر دشوار و طاقت فرسا خود را به ترکیه میرسانند تا از آنجا به کشورهای اروپایی بروند؛ کشورهاییکه تمایلی به پذیرش آنان نداشته و در حال برنامه ریزی برای جلوگیری از ورود این پناهجویان میباشند.
طالبان پس از تصمیم اداره جوبایدن، رییس جمهور ایالات متحده مبنی بر خروج نیروهای خارجی از افغانستان حملات شان را افزایش داده و دهها ولسوالی را تصرف کردند. در حال حاضر سه شهر بزرگ در جنوب و غرب افغانستان -هرات، قندهار و لشکرگاه- در محاصرۀ طالبان قرار دارد.
تعداد کمی از ناظران معتقدند که دولت افغانستان قادر خواهد بود از پیشروی طالبان جلوگیری کند.
دفتر سرمفتش ویژۀ امریکا برای بازسازی افغانستان (سیگار) در گزارش تازهٔ خود هفته گذشته گفت که حکومت افغانستان با 'بحران بقا' روبرو است.
سیگار در گزارش خود اوضاع افغانستان را "مبهم" خوانده و ابراز نگرانی کرده است كه نیروهای امنیتی افغانستان پس از خروج کامل نیروهای امریکایی در ماه آگست آماده مقاومت معنادار در برابر طالبان نخواهند بود.
افغان هایی که از طریق ایران به ترکیه می روند از آیندهای خود تحت سلطهٔ طالبان هراس دارند.
رهبران اروپایی نگران سرازیر شدن احتمالی سیل مهاجرین و پناهجویان افغان از طریق ایران و ترکیه بوده و خود را برای بحران جدید مهاجرت آماده می کنند. آنان تلاش دارند تا برای مهار کردن ورود مهاجران افغان، روی یک توافقنامۀ دیگر با ترکیه کار کنند.
ترکیه در سال ۲۰۱۶ قراردادی را با اتحادیه اروپا امضا کرد تا در ازای برخی امتیازات به شمول کمکهای مالی، جلو ورود پناهجویان به کشورهای اروپایی را بگیرد.
پناهجویان غیرقانونی اغلباً از ترکیه به عنوان گذرگاهی برای رسیدن به کشورهای اروپایی استفاده می کنند.
ترکیه در حال حاضر میزبان بیش از چهار میلیون پناهجو است که حدود ۳.۷ میلیون آن شهروندان سوریه اند.
دانییلی البانیس، یک کارمند کاریتس ایتالیانا یک موسسه غیرانتفاعی و خیریه ایتالیایی میگوید: "توافق ۲۰۱۶ تأثیر به سزایی در محدود کردن میزان ورود [پناهجویان به کشورهای اروپایی] داشت."
به گفتهٔ او "در سال ۲۰۱۵ بیش از ۸۶۱ هزار پناهجو وارد یونان شد اما در سال بعد این تعداد به ۳۶ هزار نفر کاهش یافت".
اما او هشدار می دهد که "یک رویکرد سیاسی که نیازهای پناهندگان را که مستلزم زندگی بهتر استند در نظر نگیرد ، با راه حل دراز مدت و پایدار فاصله دارد."
هرچند در حال حاضر، دولت های اروپایی بر راه حل کوتاه مدت تمرکز کرده اند و هیچ تمایلی به بازگشت به سیاست مهاجرت درهای باز سال ۲۰۱۵ ندارند. یک دپلومات ارشد اتحادیه اروپا به صدای امریکا گفت: "افغانستان پس از خروج نیرهای امریکایی، مشکل شدید مهاجرت را ایجاد میکند و ما انتظار داریم تعداد بیشتری از افراد تلاش کنند تا از طالبان فرار کنند."
حدود یک میلیون پناهجو از شرق میانه، که بیشتر آنان شهروندان سوریه، افغانستان و کشورهای افریقایی اند، در سالهای ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ وارد اروپا شدند.
انگلا مرکل، صدراعظم آلمان که در بحران مهاجرت در سال ۲۰۱۵ یکی از طرفداران سیاست درهای باز به روی پناهجویان بود، ماه گذشته در مورد اینکه آیا آلمان از پناهندگان افغان استقبال میکند، گفت که نمیتوان مشکلات را تنها با پذیرش پناهجویان حل کرد، در عوض، خانم مرکل خواستار حل سیاسی معضلات شد تا مردم بتوانند در کشورهایشان با آرامش زندگی کنند.
مقامات یونانی گزارش داده اند که افغان ها در حال حاضر بیشترین تعداد پناهجویان را در این کشور تشکیل می دهند. اتریش نیز هفته گذشته اعلام کرد که قرار است سربازان بیشتری را در مرزهای خود با سلوانیا و هنگری مستقر کند تا جلو ورورد پناهجویان را بگیرند.
در همین حال با وجود پیشروی طالبان، کشورهای اروپایی به اخراج پناهجویان افغان ادامه می دهند. فقط فنلند ، سویدن و ناروی تعلیق موقت بازگشت اجباری به افغانستان را اعلام کرده اند.