حذف روحانی از انتخابات مجلس خبرگان ایران؛ جنجال شورای نگهبان با نامزدان میانه‌رو چیست؟

حسن روحانی، رییس جمهور پیشین ایران

رسانهٔ دولتی ایران روز چهارشنبه ۲۴ دسمبر (چهار دلو)، اعلام کرد که شورای نگهبان این کشور حسن روحانی، رییس جمهور پیشین ایران را از شرکت در انتخابات ماه مارچ مجلس خبرگان، بازداشته است.

روحانی در پی این اقدام با نشر بیانیه‌ای از شورای نگهبان خواسته است که دلایل سلب صلاحیت‌اش برای شرکت در انتخابات مجلس خبرگان را صراحتاً اعلام کند.

حسن روحانی گفته است: "تردیدی نمی‌ماند که اقلیت حاکم، رسماً و علناً کاهش حضور مردم در انتخابات را می‌خواهند. آن‌ها می‌خواهند انتخابات و صندوق را از تعیین‌کنندگی در سرنوشت مردم بیاندازند تا خود بتوانند با تصمیمات محفلی، سرنوشت مردم را تعیین کنند."

با اینحال، رییس جمهور پیشین ایران، با تاکید بر مشارکت مردم در انتخابات گفته است: "راه اعتراض جز صندوق نیست. باید راهی یافت که رای اعتراضی صدای رسای مردم ایران شود. باز هم معتقدم باید در انتخابات شرکت کرد، اگرچه مرا هم رد کرده باشند. باید با رای، اعتراض کرد."

مجلس خبر گان که در سال ۱۹۸۲ تاسیس شده و ۸۸ عضو دارد، مکلفیت نظارت بر امور و صلاحیت عزل و نصب رهبر ایران را دارد، اما به ندرت به طور مستقیم در بخش پالیسی سازی، دخالت کرده است. اعضای مجلس ایران برای یک دورهٔ هشت ساله توسط شورای نگهبان ایران انتخاب می‌شوند.

انتظار می‌رود که این مجلس، نقش اساسی را در انتخاب جانشین آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر ارشد ایران، که ۸۴ ساله است، ایفا کند.

روحانی، که میانه رو تلقی می‌شود، با وعدهٔ کاهش انزوای دپلوماتیک ایران، برنده انتخابات ریاست جمهوری سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۷، با تفاوت بزرگ آرا، شد. اما پس از توافق هسته‌ای ایران با شش قدرت جهان در سال ۲۰۱۵، با خشم افراط گرایان سیاسی که مخالف هر گونه تعامل با ایالات متحده اند، مواجه شد.

روحانی در بیانیۀ خود نگاشته است: "آنان که با انگیزه‌های سیاسی دست به رد صلاحیت این‌جانب زده و هزاران نفر از داوطلبان مجلس شورای اسلامی را نیز به دلایل عمدتاً سیاسی رد صلاحیت کرده و حق مشارکت مردم را از آنان سلب نموده‌اند، نه مالک انقلاب و کشوراند و نه صلاحیت تعیین مصالح کشور و سلب صلاحیت از خدمتگزاران صدیق و دلسوز کشور را دارند."

شورای نگهبان، ۱۲ عضو دارد و بر انتخابات و قوانین آن نظارت می‌کند. این شورا، ۸۰ فیصد نامزدان مجلس خبرگان در انتخابات سال ۲۰۱۶ را رد صلاحیت کرده بود. سیاستمدارن میانه‌رو، شورای نگهبان را به رد صلاحیت رقبایش متهم کرده و می‌گویند که این رد صلاحیت، مشروعیت آرا را تضعیف می‌کند.

انتظار می‌رود که تعداد اندکی از رای دهندگان در انتخابات پیشرو رای بدهند. روحانی هفته گذشته گفته بود که اکثریت مردم نمی‌خواهند که در این انتخابات در ایران شرکت کنند و این به نفع اقلیت بر سر قدرت است که خواهان مشارکت اندک رای دهندگان استند.

یک حامی اصلاح طلب دیگر گفت که شورای نگهبان با رد نامزدی روحانی، این موضوع را واضح ساخت که افراط گرایان خواهان دور نگهداشتن میانه‌روها از مجلس خبر گان استند.

تاکنون این شورا، صدها متقاضی شرکت در انتخابات پارلمانی ایران را که قرار است به تاریخ اول ماه مارچ برگزار شود، نیز رد صلاحیت کرده و مطبوعات حکومت ایران گزارش داده اند که فقط ۳۰ نامزد میانه رو، از سوی این شورا، حق ثبت نام را برای شرکت در انتخابات پارلمانی در ایران برای کسب ۲۹۰ کرسی این نهاد دریافت کرده اند.

بخشی از این گزارش از خبرگزاری رویترز گرفته شده است.