باوجود نگرانی برخی از مقامات در واشنگتن مبنی بر تبدیل شدن دوبارهٔ افغانستان به پناهگاه تروریست‌ها، یک ارزیابی تازهٔ دفاعی و استخباراتی ایالات متحده نشان می‌دهد که گروه‌هایی مانند داعش و القاعده آماده نیستند از افغانستان منحیث سکوی برای حمله بر غرب استفاده کنند.
این ارزیابی که توسط فرماندهی مرکزی ایالات متحده، ادارهٔ استخبارات دفاعی و بعضی ادارت دیگر صورت گرفته و توسط اداره تفتیش وزارت دفاع ایالات متحده به نشر رسیده، تهدیدات احتمالی برخاسته از افغانستان را پس از خروج نیروهای امریکایی به بحث گرفته است.
پیش از این مقامات ارشد پنتاگون در ماه اکتوبر سال گذشته ابراز نگرانی کرده بودند که داعش و القاعده ظرفیت حمله بر غرب و ایالات متحده را بازسازی می‌کنند.
کولن کال، معاون پالیسی وزارت دفاع و جنرال جیمز منگیس، رییس اوپراسیون ستردرستیز قوای مسلح ایالات متحده، به تاریخ ۲۶ اکتوبر سال گذشته در جریان یک جلسه استماعیه به کانگرس در این مورد معلومات ارایه کردند.
جنرال منگیس در مورد ظرفیت القاعده و داعش برای حمله بر امریکا گفت که گروه داعش ممکن از شش ماه تا یک سال ظرفیت حمله بر امریکا را پیدا کند، اما القاعده یک تا دو سال نیاز دارد تا خود را به این هدف برساند.
کولن کال گفته بود: " القاعده و داعش ارادهٔ حمله خارجی را دارند. "
ارزیابی تازه نشان می‌دهد که آنان هدف حمله بر غرب و ایالات متحده را دارند اما رهبران هر دو گروه تروریستی در حال حاضر اولویت‌های دیگری دارند.
در گزارش آمده است که به نظر می‌رسد گروه داعش -خراسان به جای آماده شدن برای حمله به دشمنان دورتر، بر تقویت حمایت خود در افغانستان متمرکز است.
گزارش با اشاره به حملات اخیر علیه جنگجویان طالب و حمله بر شفاخانه نظامی کابل در ماه نومبر که منجر به کشته شدن کم از کم ۲۵ نفر و زخمی شدن بیش از ۵۰ نفر دیگر شد، افزوده است: "ادارهٔ استخبارات دفاعی ارزیابی کرده است که داعش- خراسان حملات در داخل افغانستان را بر عملیات خارجی در اولویت قرار داده است. "
در این گزارش آمده است: "حملات هدفمند داعش-خراسان بر زیربناهای حیاتی، ناتوانی رژیم طالبان را در تامین امنیت اولیه برجسته کرده و برای مشروعیت‌زدایی طالبان نزد مردم محلی کمک کرده است. "
ادارهٔ استخبارات دفاعی امریکا در گزارش افزوده که شاخهٔ خراسان گروه داعش "احتمالاً از احساسات ضد طالبانی و کمبودی‌های حاکمیتی برای افزایش جذب نیرو، به ویژه در میان جمعیت‌های به حاشیه رانده شده، استفاده کرده است. "
این گزارش همچنین هشدار داده که این گروه "ارتباطات خود را با جنگجویان کشورهای آسیای مرکزی و جنوبی حفظ کرده که احتمالاً این گروه را به تهدیدی برای منافع ایالات متحده در آن کشورها مبدل کرده است."
این در حالی است که بر اساس گزارش ملل متحد، شمار جنگجویان داعش – خراسان پس از خروج نیروهای خارجی از افغانستان دوبرابر شده و اکنون نزدیک به چهار هزار نفر می‌رسد. براساس این گزارش این گروه مجدداً کنترول ساحه محدودی را در بخش شرقی افغانستان بدست گرفته اند.
در گزارش سازمان ملل آمده است که شمار جنگجویان القاعده در افغانستان نیز پس از خروج ایالات متحده از این کشور "افزایش قابل توجهی" یافته و برخی از هوادارانشان در بین طالبان، پست‌های مهمی را در حکومت موقت طالبان اشغال کرده اند.
افزون بر آن یک نظامی ارشد امریکایی هشدار داده است که طالبان روابط شان را با القاعده قطع نکرده اند و به گفتۀ وی اکنون حضور القاعده و داعش در افغانستان به چالش بزرگی برای ایالات متحده مبدل شده است.
مایکل کوریلا، که به تازگی از سوی قصر سفید به صفت فرمانده جدید قوماندانی مرکزی قوای امریکایی برگزیده شده است، در جلسۀ کمیتۀ خدمات قوای مسلح مجلس سنای کانگرس ایالات متحده برای تاییدی اش در این سمت جدید گفت: "القاعده و داعش در حال شکل‌گیری مجدد اند. آنان آرزوی حمله بر قلمرو امریکا را دارند، اما تا کنون قابلیت انجام این کار را ندارند."
این نظامی ارشد امریکایی گفت که طالبان روابط خود را با القاعده قطع نکرده اند و به گفتۀ وی با آزاد شدن جنگجویان شاخۀ خراسان گروه داعش از زندان‌های افغانستان در پی مسلط شدن طالبان در آن کشور، اکنون داعش در حال احیای خود است.
با این حال، گزارش ادارهٔ تفتیش وزارت دفاع ایالات متحده می‌گوید که ادارات ایالات متحده بر این باورند که طالبان مقامات القاعده را تا حدودی منزوی نگه داشته اند و به اعضای القاعده اجازه نداده اند نقش مهمی را در به اصطلاح "دولت موقت" ایفا کنند که ممکن بخاطر بدست آوردن مشروعیت بین المللی باشد.
اما مقامات ایالات متحده همچنین می‌گویند که رهبران طالبان برخلاف تضمین‌هایی که به واشنگتن به عنوان بخشی از توافق دوحه داده اند، عجله ای برای قطع روابط با این گروه تروریستی ندارند.
بر اساس این گزارش طالبان به احتمال زیاد برای حفظ روابط و جلوگیری از نارضایتی جنگجویان تندرو در داخل طالبان، ممکن برای القاعده اجازه بدهد که جایگاهی در کشور داشته باشند.
مقامات سازمان ملل متحد به این باور اند که هسته القاعده که شامل مقامات ارشد این گروه از جمله رهبر این گروه ایمن الظواهری می‌شود در افغانستان مستقر اند.
گفته می‌شود که القاعده حدود ۴۰۰ جنگجو در افغانستان دارد که برخی آنان با واحدهای طالبان مدغم شده اند.