محکمه بینالمللی عدالت روز پنجشنبه ۱۱ جنوری (۲۱ جدی) رسیدگی به شکایت افریقای جنوبی از اسراییل را آغاز کرد.
افریقای جنوبی اسراییل را به نقض کنوانسیون نسل کشی سازمان ملل متحد در غزه، متهم کرده و استدلال میکند که حتا حملۀ مرگبار حماس در هفتم اکتوبر نیز نمیتواند اقدامات اسراییل را در غزه توجیه کند.
افریقای جنوبی در محکمهٔ بینالمللی عدالت، اسراییل را به کشتار عام فلسطینیان در غزه متهم کرده و از این محکمه خواست تا اسراییل را مجبور کند تا عملیات نظامی خود را در غزه به صورت فوری متوقف کند.
رونالد لامولا، وزیر عدلیهٔ افریقای جنوبی، گفت: "هیچ حمله مسلحانه به قلمرو یک کشور، مهم نیست که چقدر جدی باشد... نمیتواند توجیهی برای نقض کنوانسیون باشد یا از آن دفاع کند...پاسخ اسراییل به حمله هفتم اکتوبر از این مرز عبور کرده و باعث نقض کنوانسیون شده است."
مرگبارترین جنگ در نوار غزه به تاریخ هفتم اکتوبر ۲۰۲۳ پس از آن آغاز شد که گروه حماس بر اسراییل حمله کرد و جنگجویان این گروه نزدیک به ۱۱۴۰ نفر را که اکثر شان غیرنظامیان بودند، کشتند و ۲۴۰ نفر دیگر را گروگان گرفتند که هم اکنون نیز ۱۲۹ گروگان در اسارت حماس به سر میبرد.
اسراییل تعهد کرده است تا گروه حماس را نابود کند و به همین دلیل حملات تهاجمی را بر نوار غزه راه اندازی کرده است. در نتیجهٔ این حملات، بخش اعظم نوار غزه به مخروبه مبدل شده است. به گفتهٔ وزارت صحت غزه، در اثر حملات اسراییل ۲۳ هزار و ۳۵۷ نفر کشته شده اند که بیشتر شان زنان و کودکان میباشند. اما این آمار تا حالا از سوی منابع مستقل تایید نشده است.
افریقای جنوبی روز پنجشنبه دفاعیهٔ خود را ارایه کرد و اسراییل روز جمعه دفاعیات خود را ارایه خواهد کرد.
افریقای جنوبی استدلال میکند که اسراییل تعهدات خود را تحت کنوانسیون نسل کشی سازمان ملل متحد نقض کرده است، معاهدهای که در سال ۱۹۴۸ پس از هولوکاست (کشتار اسراییلیها توسط آلمان نازی) امضا شد.
عادیله حسیم، وکیل ارشد افریقای جنوبی گفت که عملیات بمباران اسراییل با هدف "تخریب زندگی فلسطینیها" انجام شده و فلسطینیها را "به مرز قحطی" کشانده است.
او گفت: "نسلکشیها هرگز از قبل اعلام نمیشوند، اما این محکمه از ۱۳ هفته به اینسو شواهدی را در دست دارد که به طور غیرقابل انکار سلسلهای از اقدامات و مقاصدی را نشان میدهد که ادعای نسل کشی را توجیه میکند."
اسراییل درخواست افریقای جنوبی را "ظالمانه" و "مضحک" خوانده و تعهد کرده است که روز جمعه دفاعیهٔ قوی در محکمه ارایه کند.
آیزک هرتزوگ، رییس جمهور اسراییل، این اتهامات را "شرارتبار و مضحک" خوانده است. او گفت: "ما در محکمه بینالمللی عدالت با افتخار، پرونده استفاده از حق دفاع از خود ... تحت قوانین بشردوستانه را ارایه خواهیم کرد."
هرتزوگ گفت که اردوی اسراییل "در شرایط بسیار پیچیده در میدان جنگ، نهایت تلاش خود را می کند تا مطمین شود که هیچ عواقب ناخواسته و تلفات غیرنظامی اتفاق نیافتد."
ایالات متحده نیز بر افریقای جنوبی برای متهم کردن اسراییل به "نسل کشی" درغزه انتقاد کرده و آنرا رد کرده است.
جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی قصر سفید، این اقدام افریقای جنوبی را تقبیح کرده و آنرا "ناسزا" خواند. او گفت که این قضیه "غیر موثر" و "کاملاً بی اساس" بوده و حقیقت ندارد.
در همین حال متیو میلر، سخنگوی وزارت خارجهٔ ایالات متحده، نیز گفت: "ما فکر نمیکنیم که این اقدام موثر باشد. تا اکنون ما اعمالی را ندیده ایم که کشتار عام پنداشته شود."
با آنهم میلر اضافه کرد که کشتار عام یک "قساوت شنیع" است و این اتهامات نباید ساده گرفته شود.
افریقای جنوبی به عنوان یکی از امضاکنندگان کنوانسیون نسل کشی ملل متحد، میتواند اسراییل را به محکمهٔ بینالمللی عدالت که در مورد اختلافات بین کشورها حکم میکند، بکشاند.
افریقای جنوبی به شدت از عملیات نظامی اسراییل در غزه انتقاد کرده، اما حمله هفتم اکتوبر حماس بر اسراییل را نیز محکوم کرده است. کانگرس ملی افریقا، حزب حاکم، سابقه طولانی در همبستگی با آرمان فلسطینیها دارد.
افریقای جنوبی مشابهتهایی بین مبارزه خود علیه آپارتاید با مبارزات فلسطینیها میبیند. آپارتاید، سیاست جداسازی نژادی و تبعیض توسط دولت اقلیت سفیدپوست در افریقای جنوبی علیه اکثریت سیاه پوست این کشور بود و تا نخستین انتخابات دموکراتیک افریقای جنوبی در سال ۱۹۹۴ ادامه داشت.
از آنجایی که این یک قضیهٔ فوری است، محکمهٔ بینالمللی عدالت میتواند ظرف چند هفته تصمیم بگیرد.
احکام محکمه از نظر تیوری برای طرفهای حاضر - اسراییل و افریقای جنوبی - الزام آور است، اما نمیتواند آنها را مجبور به اجرای آن کند.
به عنوان مثال در سال ۲۰۲۲ این محکمه به روسیه دستور داد تا به طور فوری عملیات نظامی را در اوکراین متوقف کند، حکمی که نادیده گرفته شد.
اما حکم محکمه علیه اسراییل مطمئناً فشار سیاسی بر این کشور را افزایش میدهد و بسیاری گمانهزنی میکنند که میتواند بهانهای برای تحریمها باشد.