ادعای دست داشتن چهار شهروند تاجیکستان در حملۀ مرگبار در مسکو، جامعه این کشور را تکان داده است و خطرات ناشی از میراث جهادیهای آسیای مرکزی را برجسته کرده است.
هزاران شهروند پنج جمهوری اتحاد شوروی پیشین در آسیای مرکزی، به رهبری تاجیکستان، در دههٔ ۲۰۱۰ به سوریه و عراق رفتند تا در صفوف گروه دولت اسلامی (داعش) بجنگند.
حمله روز جمعه در مسکو ۱۳۹ کشته برجا گذاشت و شاخه خراسان گروه دولت اسلامی مسوولیت آن را برعهده گرفت. برخی رسانهها گزارش داده اند که مهاجمان دخیل در این حمله، شهروندان تاجیکستان بودند.
دانیل رستموف، هنرمند در دوشنبه، پایتخت تاجیکستان به خبرگزاری فرانس پرس گفت: "این یک تراژیدی بزرگ برای کشور ما است."
میلیونها شهروند تاجیکستان در روسیه کار میکنند و رستموف هراس دارد که مبادا "چند جنایتکار به تمام مردم تاجیک آسیب برسانند" و "تاجیکها در روسیه آزار و اذیت شوند."
تاجیکستان که ۹.۷ میلیون جمعیت دارد، مبارزه با تروریزم را پس از شکست اسلام گرایان در جنگ داخلی بین سال های ۱۹۹۲ و ۱۹۹۷، در اولویت قرار داده است.
درگیریهای فرامرزی از افغانستان با مشارکت گروههای جهادی همچنان این کشور کوهستانی را درگیر کرده است. داعش مسوولیت اکثر این حملات را بر عهده گرفته است.
از زمان بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان در اگست ۲۰۲۱، تاجیکستان یکی از منتقدان سرسخت طالبان بوده ، چون نگران گسترش احتمالی ایدیالوژی آنها در کشور خود میباشد.
دوشنبه به طور منظم بر افزایش فعالیتهای جهادی در امتداد مرز ۱۳۷۵ کیلومتری با افغانستان تاکید کرده و تمرینات نظامی مشترک ضد تروریزم را با اردوی روسیه و چین برگزار کرده است.
سال گذشته مقامات تاجیکستان اعلام کردند که پنج تن از اعضای گروه جهادی جماعت انصارالله را در مرز افغانستان به ضرب گلوله کشتند.
تاجیکها سوگوار اند
بختیار احمدوف، تاجر۳۲ سالهٔ تاجیکستانی، میگوید: "تروریست هیچ ملت و دینی ندارد."
او به خبرگزاری فرانس پرس گفت که "همه مردم تاجیکستان در سوگ استند."
امامعلی رحمان، رییس جمهور تاجیکستان، در پیام رسمی که در رسانههای این کشور نشر شد، نیز این موضوع را تاکید کرده است.
رحمان که از سال ۱۹۹۲ قدرت را در تاجیکستان در دست دارد، گفته است که تاجیکها "مردم برادر روس" خود را حمایت میکنند و "تروریستها متعلق به هیچ ملتی نمیشوند".
این شعاری است که رژیم تاجیکستان اغلب زمانی که شهروندانش در حملات فرامرزی شرکت میکنند، تکرار میکنند. پیش از حملهٔ مسکو، شهروندان این کشور در حمله ماه جنوری در ایران که بیش از ۹۰ نفر کشته برجا گذاشت، نیز دست داشتند.
ملل متحد در ماه جون ۲۰۲۳ در گزارشی شاخهٔ خراسان داعش را بزرگترین تهدید تروریستی در افغانستان و آسیای مرکزی توصیف کرد و اعلام کرد که شمار جنگجویان داعش و اعضای خانوادههای آنان در افغانستان بین ۴۰۰۰ تا ۶۰۰۰ نفر است.
باوجودیکه تاجیکستان برای سرکوب بنیادگرایی دینی اقداماتی از جمله ممنوعیت پوشیدن حجاب برای زنان را اتخاذ کرده، به گفتهٔ رییس جمهور این کشور ۲۳۰۰ شهروند تاجیکستان از سال ۲۰۱۵ به اینسو به داعش پیوسته اند.
رییس جمهور تاجیکستان در اوایل ماه مارچ گفت: "در طول سه سال گذشته، ۲۴ نفر از شهروندان ما در ۱۰ کشور مرتکب اقدامات تروریستی شده اند."
او افزود: "تعداد جوانانی که به سازمان های تروریستی از جمله داعش پیوسته اند افزایش یافته است." رحمان گفت که "تبلیغات افراطگرایان زمانی که جوانان در خارج از کشور کار می کنند" آنان را جذب میکند.
سالانه حدود یک میلیون تاجیک به روسیه سفر می کنند و این تعداد در حال افزایش است. اردوی روسیه نیز از مهاجران آسیبپذیر استفاده میکند و گزارشهای زیادی در مورد استخدام شهروندان کشورهای آسیای میانه برای جنگ در اوکراین وجود دارد.