پس از آن که آذربایجان هفتهٔ گذشته طی یک عملیات تعرضی، کنترول قره‌باغ را در دست گرفت، هزاران ارمنی ساکن این منطقهٔ کوهستانی به ارمنستان پناهنده شده اند.
ارمنستان روز سه شنبه ۲۶ سپتمبر (چهارم میزان) گفت که از زمان ورود اولین گروه پناهندگان به روز یکشنبه، بیش از ۱۳۰۰۰ پناهجو از قره‌باغ فرار کرده اند.
آذربایجان روز سه شنبه در یک عملیات سریع کنترول مناطق کوهستانی را از نزد ارمنی‌ها به دست گرفت. به تعقیب آن، جدایی طلبان ارمنی روز چهارشنبه ۲۰ سپتمبر (۲۹ سنبله) به میانجیگری نیروهای حافظ صلح روسیه به آتش‌بس و گذاشتن سلاح‌های شان به زمین توافق کردند.
ارمنستان روز پنجشنبهٔ گذشته به سازمان ملل متحد هشدار داد که آذربایجان با گرفتن کنترول منطقه قره‌باغ، مرتکب "پاکسازی قومی" و "جنایت علیه بشریت" می‌شود.
اما حکومت آذربایجان روز شنبه ۲۳ سپتمبر (اول میزان) در سازمان ملل متحد تعهد کرد تا با اقلیت قومی ارمنی در منطقهٔ مورد مناقشه قره‌باغ مانند سایر شهروندان آن کشور به صورت ''شهروندان برابر" برخورد کند.
این مطلب مرتبط را نیز بخوانید آذربایجان در ملل متحد تعهد کرد تا با ارمنی‌های منطقهٔ قره‌باغ مانند 'شهروندان برابر' برخورد کندقرهباغ که جمعیت آن بالغ بر ۱۲۰ هزار ارمنی‌تبار است به گونۀ کامل در داخل قلمرو آذربایجان قرار داشته و از سوی جامعۀ بین‌المللی به عنوان قلمرو آذربایجان به رسمیت شناخته شده است.
خبرنگاران فرانس پرس از دهلیز لاچین، یگانه راه ارتباطی ارمنستان به قره باغ، گزارش داده اند که صدها موتر روز سه شنبه ۲۶ سپتمبر از طریق این دهلیز، قره باغ را ترک کردند.
ارمنی‌های عمدتاً مسیحی، و آذری‌های عمدتاً مسلمان، از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی روی کنترول منطقهٔ قره‌باغ باهم نزاع داشته و در دههٔ ۱۹۹۰ و سال ۲۰۲۰ دوبار با هم جنگیدند.
جنگ شش هفته‌ای سال ۲۰۲۰ جان بیش از ۶۵۰۰ نفر از نیروهای امنیتی دو جانب را گرفت و سر انجام، به میانجیگری مسکو و استقرار حدود ۲۰۰۰ نیروی حافظ صلح روسیه در ساحه، پایان یافت.
مسله ماندن یا رفتن اکنون بسیاری از خانواده های ارمنی را سرگردان کرده است. برخی می‌گویند که نمی‌توانند تحت حاکمیت آذری‌ها زندگی کنند، در حالی که برخی دیگر استدلال می‌کنند که ترک منطقه به این معنی است که ارمنی‌ها ممکن است هرگز نتوانند برگردند و منطقه را برای همیشه از دست بدهند.
خاچاتور ایدینیان، یک چوپان ۶۲ ساله، گفت: "اگر فرصتی برای بازگشت داشته باشم، باز خواهم گشت. من از اینکه گوسفندانم را پشت سر می‌گذارم ناراحتم."
کسانی که تصمیم به رفتن دارند اغلب در معرض خطر از دست دادن ارتباط با دوستان یا اعضای خانواده شان اند که در آن سوی مرز زندگی می‌کنند.
ارتک سوغومونیان ۳۶ ساله به خبرگزاری فرانس‌پرس در سمت ارمنستان گفت: "من منتظر خانواده خواهرم هستم. آنها دیروز استپاناکرت را ترک کردند، اما من از آن زمان چیزی نشنیده ام، زیرا خدمات تلیفون وجود ندارد."
در همین حال نمایندگان باکو و ایروان روز سه شنبه به بروکسل رفته اند تا پس از حمله هفتهٔ گذشته راه را برای نخستین دیدار بین رهبران خود به تاریخ پنج اکتوبر هموار کنند.
گفتگوهای روز سه شنبه میان مشاوران امنیت ملی ارمنستان و آذربایجان و نمایندگان فرانسه و آلمان به ریاست چارلز میشل، مشاور ارشد دپلوماتیک شورای اروپا برگزار خواهد شد.
این در حالی است که شمار کشته شدن انفجار روز دوشنبه در یک انبار تیل در قره باغ به ۲۰ نفر رسیده است.
مقامات جدایی طلب قره‌باغ روز سه شنبه گفتند که ۱۳ نفر در محل انفجار و هفت نفر دیگر بعداً بر اثر جروحات جان دادند.
به گفتهٔ این مقامات ۲۹۰ نفر در شفاخانه بستری شده اند و وضعیت ده‌ها بیمار وخیم است.
وزارت صحت ارمنستان اعلام کرده است که تیمی از داکتران را با هلیکوپتر به شهر استپاناکرت اعزام کرده است. ریاست جمهوری آذربایجان نیز اعلام کرده است که باکو برای کمک به مجروحان دارو ارسال کرده است.