مسؤولین ریاست حج و اوقاف بلخ می‌گویند، با آنکه برای شماری از مدارس جواز فعالیت توزیع کرده اند اما هنوز هم ده‌ها مدرسه دینی بدون جواز و خارج از کنترول دولت در روستاها فعالیت دارند.
پس آنکه گزارش‌هایی در مورد جلب و جذب هراس‌افگنان از مدارس در افغانستان منتشر شد، مقام‌های محلی در ولایات افغانستان بر ثبت مدارس دینی آغاز کردند.
به تازگی ریاست ارشاد، حج و اوقاف بلخ اعلام کرده است که برای ۶۵ مدرسه دینی که پیش از این غیرقانونی فعالیت داشتند، جواز داده اند.
محمود دانشجو، رئیس این اداره به رادیو آشنا - صدای امریکا گفت، باوجود تلاش برای ثبت و ایجاد رابطه بین دولت و مدارس، هنوز هم بی‌باوری از فعالیت مدارس زیر چتر دولت وجود دارد.
آقای دانشجو گفت "مشکلات عدم اعتماد است، که خیلی‌ها فکر می‌کنند که اگر ما برویم و راجستر شویم کدام نقصی و خساره ای کدام موانع سر راه ما قرار بگیرد، احتمال دارد که آنها هم بر علیه دولت شورانیده شود، یا افرادی را از درون آنها یا بعضی از نهادها این گپ صورت می‌گیرد، هرگز ما موافق این نیستیم که در راستای مخالفت با دولت انگشت انتقاد همیشه به طرف مدارس باشد".
شمار مدارس دینی که تا اکنون از سوی ریاست ارشاد، حج و اوقاف در بلخ ثبت و راجستر نشده اند حدودا به یک هزار مدرسه دینی می‌رسد.
این مدارس بدون توجه به لوایح و جوازهای رسمی دولتی، در روستا به تدریس علوم دینی مشغول اند که اکثریت طلبه‌های این مدارس دینی اطفال زیر سن هژده سال می‌باشند.
ناامنی، دلیل عدم ثبت مدارس دینی در بلخ
مولوی امرالدین، مسؤول ثبت و راجستر مدارس دینی در بلخ به رادیو آشنا - صدای امریکا گفت، ثبت مدارس دینی بعضاً به دلیل مشکلات امنیتی در شماری از بخش‌های این ولایت ممکن نیست.
اما او مشخص نکرد که چه تعداد مدارس به دلیل نا امنی از ثبت مدارس شان خودداری کرده اند.
امر الدین گفت "در قریه‌ها و ساحات دوردست ما ناامنی را در کل افغانستان داریم، علمای ما هم آن قسم که احساس مصؤونیت می‌کنند، آن قسمی که در مرکز همه مدارس آمده در سایر مناطق ممکن زمینه برای ثبت آنها میسر نشده باشد".
بااین حال در جریان دوسال گذشته ۷۰۰ مدرسه دینی در بلخ از سوی ریاست ارشاد حج و اوقاف بلخ اسناد قانونی فعالیت به دست آورده اند.
آگاهان به این باور اند در صورتی که فعالیت و نصاب تعلیمی مدارس دینی تحت نظارت وزارت ارشاد حج و اوقاف قرار گیرد، بهره گیری گروه‌های هراس‌افگن نیز از این مدارس محدود خواهد شد.
امیر محمد ضیایی از آگاهان امور به صدای امریکا گفت "مدارس دینی ثبت می‌شود و راجستر می‌شود این در ذات خود یک قیودات را با خود همراه دارد که از حضور گروه‌ها و از نفوذ گروه‌ها طبعاً که جلوگیری به عمل می‌آید اگر ثبت و راجستر نشدند به این معنی باشد که زمینه نفوذ و حضور گروه‌های تروریستی را فراهم می‌سازد".
پیش از این شماری از باشندگان در روستاهای شمال افغانستان گفته بودند که گروه‌های مختلف برای سیر نمودن شکم افراد شان به مدارس دینی سر می‌زنند.
از سوی هم نگرانی هایی درباره سربازگیری هراس‌افگنان از مدارس دینی در افغانستان هنوز پا برجاست.