سازمان پیمان اتلانتیک شمالی (ناتو) روز یکشنبه ۱۲ فبروری (۲۳ دلو) تایید کرد که ینس استولتنبرگ، منشی عمومی این پیمان در ماه اکتوبر از این سمت کنار می‌رود.
دپلوماتان در بروکسل گفته اند که تا کنون اجماع برای تعیین منشی عمومی ناتو وجود ندارد و حتا برخی‌ها خواهان ادامهٔ کار استولتنبرگ اند. استولتنبرگ که در گذشته صدر اعظم ناروی بود، از نه سال به اینسو به صفت منشی عمومی ناتو ایفای وظیفه کرده است.
اوانا لنگسکو، سخنگوی استولتنبرگ روز یکشنبه، اندکی پس از سفر این مقام ارشد ناتو از واشنگتن به بروکسل گفت: "دورهٔ وظیفوی ینس استولتنبرگ سه بار تمدید شد و او در مجموع تقریباً نه سال [به صفت منشی عمومی ناتو] کار کرده است."
تصمیم استولتنبرگ ۶۳ ساله برای کناره‌گیری رقابت را میان مقام‌های ارشد اروپایی برای جانشینی وی داغ کرده و برخی کشورها از قبل در پی برجسته‌سازی نامزدان احتمالی در رسانه‌ها اند.
منشی عمومی ناتو همواره اروپایی بوده است، هرچند در عمل، ایالات متحده رای نهایی و قاطع را در مورد گزینش چهرهٔ مطلوب برای این سمت دارد.
یک زن در راس ناتو
پیش از آنکه استولتنبرگ برای آخرین بار به صفت منشی عمومی ناتو انتخاب شود، حدس و گمان‌هایی وجود داشت که شاید اینبار بر گزینش یک زن در این سمت تمرکز شود.
در کم و بیش هفت دههٔ گذشته ناتو از سوی مردان اروپای غربی رهبری شده و برخی ناظران به این باور اند که اکنون زمان آن است که یک زن یا یک چهره‌ای از اروپای شرقی عهده‌دار این سمت شود.
در همین حال، تمرکز استراتیژیک ناتو به قلمروهای شرقی این پیمان معطوف شده است، جاییکه اعضای جدید در حوزهٔ بالتیک و بحیرهٔ سیاه با پرخاشگری روسیه مواجه اند.
پولند و کشورهای حوزهٔ بالتیک اکنون هشدارهای دیرینهٔ شان را در مورد تهدید مسکو به گونهٔ عملی دیده و همواره خواستار تسلیح و فراهم آوری حمایت به اوکراین برای مقابله با تهاجم نظامی روسیه شده اند.
وضعیت پیش آمده در اوکراین، ناتو را واداشته است تا چهره‌ای مانند انگریدا سیمونایت، صدر اعظم لتوانیا یا کاجا کالاس، همتای استونیایی او را در این به پیمان به کار بگمارد، دو کشوری که روابط دشواری با روسیه داشته اند.
برخی کارشناسان استدلال میکنند که گزینش یک چهرهٔ سیاسی یک کشور بالتیک به صفت منشی عمومی ناتو تحریک‌کننده بوده و متحدان این پیمان را که از قبل به اوکراین اسلحه و پول فراهم میکنند، به وارد شدن جنگ مستقیم با روسیه نزدیک‌تر می‌کند.
ناظران بد‌بین‌تر به شمول برخی مقام‌های ناتو، سفارش میکنند که کالاس در حمایت از موضع‌گیری‌های شرق اروپا بسیار موفق بوده است، آنچه مایهٔ دلخوری کشورهای غرب اروپا شده است.
تا هنوز نامزد مشخصی برای پست منشی عمومی ناتو معرفی نشده است، اما دپلوماتان در بروکسل توصیه میکنند که هالند شاید کایزا اولوگرن، وزیر دفاع آن کشور را برای این سمت معرفی کند.
در همین حال، بریتانیا که از قبل سه بار منشی عمومی ناتو از آن کشور بوده است، به گونهٔ سنتی می‌خواهد که به مثابهٔ پلی میان اروپا و ایالات متحده عمل کند.
بن والاس، وزیر دفاع بریتانیا همواره به عنوان نامزد احتمالی برای کرسی منشی عمومی ناتو ذکر شده است، اما به نظر نمی‌رسد که همه ۲۱ عضو ناتو که عضویت اتحادیهٔ اروپایی را دارند، از نامزدی وی حمایت کنند.
بریتانیا، به ویژه در زمانی که بوریس جانسن، صدر اعظم آن کشور بود، با حمایت از اوکراین در برابر تهاجم روسیه، حمایت برخی از دوستانش را کسب کرد، اما خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا (بریگزیت) روابط لندن را با دیگر پایتخت‌های اروپایی صدمه رسانده است.
به همین ترتیب، ماریو دراگی، صدر اعظم پیشین ایتالیا و کلاوس یوهانیس، رییس جمهور رومانیا از دیگر نام‌های احتمالی نامزد برای احراز سمت منشی عمومی ناتو خواهد بود.
اما گزینهٔ دیگر هم وجود دارد: اینکه آیا برای نخستین‌بار یک چهرهٔ غیراروپایی به صفت منشی عمومی ناتو گماشته شده و آنهم چهره‌ای مانند کریستیا فریلند، معاون صدر اعظم کانادا خواهد بود یا خیر؟
اجماع بر سر رهبری
یک مقام ارشد ناتو آگاه از این مسله به خبرگزاری فرانس‌پرس گفت که تا کنون "اجماعی وجود ندارد" و به گفتهٔ وی جو بایدن، رییس جمهور ایالات متحده تا کنون در مورد جانشین منشی عمومی ناتو زیاد نیندیشده است.
استولتنبرگ در اول اکتوبر ۲۰۱۴ به صفت منشی عمومی ناتو به کار آغاز کرد و از آن زمان تا کنون این پیمان را در وسط چندین بحران عمدهٔ بین‌المللی مدیریت کرده است.
خروج قوای ناتو از افغانستان در اگست ۲۰۲۱ و نیز واکنش این پیمان به تهاجم نظامی روسیه بر اوکراین که ظالمانه‌ترین جنگ اروپا پس از جنگ جهانی دوم است، دو رویداد عمده‌ای است که استولتنبرگ آن را در دو سال اخیر مدیریت کرده است.
ینس استولتنبرگ به گونهٔ ویژه به خاطر ایفای نقش پل ارتباطی میان متحدان اروپایی این پیمان و حکومت دونالد ترمپ، رییس جمهور پیشین ایالات متحده که منتقد سرسخت ناتو بود و آن را "منسوخ" می‌خواند، محترم شمرده می‌شود.