افغانستان عنصر حاشیه یی در خطابۀ اوباما

بحران شرق میانه و تنش با روسیه از مسایل مهم این خطابه خواهد بود

با پایان رسمی مأموریت جنگی ایالات متحده در افغانستان، حکومت رئیس جمهور باراک اوباما می‌گوید که طویل‌ترین جنگ تأریخ معاصر امریکا را پایان بخشیده است، اما منتقدین واشنگتن می‌گویند که جنگ افغانستان در اصل پایان نیافته و دخالت امریکا در آن کشور برای مدت طولانی نیاز خواهد بود.

توقع می‌رود قسمت‌های عمدۀ بیانیۀ سالانۀ رئیس جمهور اوباما را به کانگرس، موضوعات داخلی احتوا کند، اما افزایش تهدید گروه دولت اسلامی و ناآرامی‌های سوریه و عراق، نگرانی از حضور جنگجویان افراطی در اروپا و اختلاف نظرها با روسیه در مورد وضعیت اوکراین او را وادار می‌سازد تا در مورد سیاست خارجی نیز صحبتی داشته باشد.

ماروین واینباوم، کارشناس افغانستان در نهاد پژوهشی "انستیتوت شرق میانه" در واشنگتن می‌گوید که توقع ندارد که رئیس جمهور اوباما در این بیانیه با جزییات در مورد افغانستان صحبت کند. او به این باور است که تمام بیانیۀ آقای اوباما بر موضوعات داخلی متمرکز خواهد بود.

به گفتۀ آقای واینباوم موقف رئیس جمهور چنین است که ما در افغانستان پالیسی مشخص داریم، و تمام برنامه‌های ما به اساس همان راهبرد پیش می‌رود و نباید توقع داشت که تغییر چشمگیری – حد اقل در این بیانیه – اعلام گردد.

پرهیز از ایجاد عراق دوم

جمهوری خواهان زمان مشخص خروج سربازان امریکایی و کاهش فوری شمار آنان را از افغانستان توسط حکومت آقای اوباما هدف انتقاد قرار داده اند. اما با درنظرداشت تعدد موضوعات داخلی توقع نمی‌رود که آنان نیز در واکنش به بیانیۀ رئیس جمهور در مورد افغانستان صحبت کنند.

لیسا کورتیس، کارشناس امور افغانستان در نهاد پژوهشی "هریتج" به رادیو آشنا گفت رئیس جمهور نمی‌خواهد در کانگرسی – که اکثریت هر دو مجلس آن‌را جمهوری خواهان به عهده گرفته – در مورد خروج سربازان از افغانستان گزافه‌گویی کند که با پالیسی او مخالفت شدید دارد.

خانم کورتیس گفت "او [اوباما] باید در مورد صحبت اش روی جنگ در افغانستان در مقابل کانگرس زیر ادارۀ جمهوری خواهان دقت کند که طرفدار تداوم حضور نظامی در افغانستان و مخالف جدول زمانی پیشنهاد شده برای خروج سربازان از آن کشور می‌باشند".

این پژوهشگر امریکایی می‌گوید که جمهوری خواهان از وضعیت عراق نگران اند و در پرتو افزایش ناامنی‌ها در افغانستان نمی‌خواهند آن کشور وضعیت عراق پس از خروج امریکایی ها را تجربه کند. اما او تا هنوز باید به طرفداران دیموکرات خود این پیام را برساند که جنگ افغانستان را باید به اساس تعهدی که سپرده شده، به پایان رسانید.

پابندی به جدول زمانی

جان کمبل، فرمانده نیروهای امریکایی در افغانستان هفتۀ گذشته گفت که وضعیت افغانستان را همواره بررسی می‌کند و در صورت ضرورت برای حکومت اوباما پیشنهاد تغییر پالیسی را خواهد کرد. لیسا کورتیس معتقد نیست که حکومت کنونی بازنگری چشمگیری را در پالیسی افغانستان رونما کند و فقط بخشی را که می‌توان متوقع تغییر بود، جدول زمانی خروج سربازان است.

اما گوپال رتنم، خبرنگار مجلۀ فارن پالیسی می‌گوید که کشیدگی‌ها در ساحات دیگر سیاست خارجی امریکا – مانند تهدید دهشت افگنی در اروپا و نفوذ گروه دولت اسلامی – صحبت در مورد افغانستان را زیر شعاع قرار خواهد داد چون وضعیت آن کشور خارق العادگی ندارد که در محراق توجه قرار گیرد.

آقای رتنم گفت "اگر از همین اکنون تا پایان سال جاری تغییر چشمگیر در افغانستان رونما گردد... گویا طالبان ادارۀ یک ولایت بزرگ را به عهده گیرند و یا هم اقدام بزرگ دیگری انجام دهند، ممکن توجۀ امریکا و مردم آن دوباره به آن کشور جلب شود، در غیر آن نباید منتظر تغییر چشمگیر بود".

در آخرین نظرسنجی که انجام شده، ۶۵ در صد امریکایی‌ها به این باور اند که جنگ افغانستان ارزش خون و پولی را نداشت که ایالات متحده در آنجا به مصرف رساند– این رقم در سال‌های نخست جنگ امریکا در افغانستان پائینتر از ۳۰ در صد بود.