پاکستان از امریکا دور و به روسیه و چین نزدیک می‌شود

پاکستان که از قبل با چین روابط محکم داشت، اکنون بیش از پیش با روسیه نیز نزدیک شده است

پاکستان، که زمانی متحد کلیدی ایالات متحده در جنگ بر ضد دهشت افگنی پنداشته می‌شد، اکنون به خاطر موجودیت گروه‌های دهشت افگن در آن کشور به گونۀ فزاینده از سوی واشنگتن در حاشیه رانده می‌شود و این امر باعث نزدیکی و دوستی بیشتر آن کشور با چین و روسیه شده است.

روسیه و چین، دو رقیب ایالات متحده، از خصومت پاکستان در برابر هند و نیز از تاخیر حکومت رئیس جمهور دونالد ترمپ در اعلام سیاست خارجی این کشور در قبال پاکستان، منفعت برده و در صدد اعمال نفوذ بیشتر در این جغرافیای ستراتیژیک اند.

کشیدگی روابط پاکستان با سه همسایه اش – افغانستان، هند و ایران - آن کشور را وا داشته است که به گفتۀ شماری از تحلیلگران برای مقابله با آنان به ویژه افغانستان و هند به پرورش و حمایت از گروه‌های دهشت افگن توسل جوید.

ایالات متحده ۶۰ گروه را درج فهرست سازمان‌های دهشت افگن جهانی کرده است که از این میان کم از کم ۱۳ گروه به شمول تحریک طالبان پاکستان و شبکۀ حقانی، لشکر جهنگوی، جیش محمد و جندالله در پاکستان، به ویژه در مناطق قبایلی آن کشور که با افغانستان هم مرز است، مستقر و فعال می‌باشد.

با وصف انکار پاکستان از حضور تندوران وابسته به گروه دولت اسلامی یا داعش در آن کشور، این گروه مسوولیت چندین حمله را در پاکستان به دوش گرفته است. همچنان، مقام‌های افغان و امریکایی می‌گویند که اکثر تندروان داعش در افغانستان، باشندگان منطقۀ قبایلی اورکزی پاکستان اند.

"کشور حامی تروریزم"

تد پو و دانا رورابکر، دو قانونگذار امریکایی در سپتامبر گذشته صریحاً گفتند که پاکستان از گروه های دهشت افگن مخالف هند و افغانستان به شمول شبکۀ حقانی حمایت می‌کند و به گفتۀ آنان باید به صفت کشور حامی تروریزم پنداشته شود.

زلمی خلیلزاد، سفیر پیشین ایالات متحده در افغانستان، عراق و ملل متحد، نیز به تازگی در مصاحبه با صدای امریکا گفت که پاکستان به خاطر امتناع از سرکوب کردن شبکۀ حقانی و سایر گروه‌های تندرو، باید از سوی ایالات متحده درج فهرست کشورهای حامی تروریزم شود.

پاکستان در یک و نیم دهۀ پسین بیش از ۳۳ میلیارد دالر را از ایالات متحده برای مبارزه بر ضد دهشت افگنی در منطقه دریافت کرده است. اما به گفتۀ حسین حقانی، سفیر پیشین پاکستان در ایالات متحده، زمان آن فرا رسیده است که رئیس جمهور ترمپ "روش بدیلی" را با پاکستان در پیش گیرد.

آقای حقانی در مقاله‌ای به نیویارک تایمز نوشته است که اساس دوستی پاکستان "مساعدت اقتصادی، فراهم آوری اسلحه و حمایت دپلوماتیک در مقابلۀ آن کشور با هند" است.

قربانی دهشت افگنی

پاکستان، برخلاف همه ادعاها، همواره خود را قربانی دهشت افگنی خوانده است. کمیتۀ امنیت ملی پاکستان روز جمعه پس از نشست در اسلام آباد با نشر بیانیه‌ای گفت "هیچ کشوری در جهان به اندازۀ پاکستان برای امنیت و ثبات جهانی نکوشیده و بهای بزرگ جانی و مالی نپرداخته است".

در عوض، مقام‌های پاکستانی، ادعا دارند که افغانستان و هند به دهشت افگنان اجازه داده است که از قلمرو این دو کشور برای طراحی و انجام حملات بر ضد پاکستان استفاده شود، ادعایی که کابل و دهلی جدید آن را به شدت رد می‌کند.

اما به نظر می رسد که بر خلاف ادعای مقامات پاکستان، واقعیت طور دیگر است. درست سه هفته پیش، حملۀ طیارۀ بی پیلوت امریکایی در ساحۀ هنگو در ایالت خیبرپشتونخواه پاکستان، یک فرمانده شبکۀ حقانی را از بین برد.

هراس از هند

در محراق سیاست‌های پاکستان، هراس و دشمنی آن کشور با هند قرار دارد. پاکستان و هند سه بار درگیر جنگ شده و هنوز هم تهدید وقوع جنگ دیگر میان این دو همسایۀ رقیب مجهز با اسلحۀ هسته‌ای، محتمل است.

پاکستان، ماه گذشته، درج نام سید صلاح الدین، رهبر حزب المجاهدین کشمیر، را در فهرست دهشت افگنان بین المللی وزارت خارجۀ ایالات متحده، به شدت نکوهش کرد و صلاح الدین را "آزادیخواه" خطاب کرد و مبارزۀ وی را بر ضد هند "مشروع" برشمرد.

همچنان، روابط اسلام آباد با کابل که از قبل پر فراز و نشیب بود، در دو سال گذشته به ویژه پس از حملات مرگبار اخیر در افغانستان بیش از پیش پرتنش شده است.

ایران نیز چند هفته پیش به اسلام آباد هشدار داد که اگر جلو گروه‌های تندرو سنی مخالف تهران را نگیرد، سربازان ایرانی بر ضد این گروه‌ها در داخل قلمرو پاکستان وارد عمل خواهند شد.

بر خلاف میل پاکستان، انتظار می‌رود که رئیس جمهور ترمپ سیاست خود را در قبال افغانستان و پاکستان به گونۀ طراحی کند که اسلام آباد را به خاطر هدف قرار دادن گروه های دهشت زیر فشار بیشتر قرار دهد. این وضعیت، فضا را برای نفوذ بیشتر چین در پاکستان که در چندین پروژۀ مهم زیربنایی آن کشور سرمایه گذاری کرده است، بیشتر از پیش مهیا کرده است.

روسیه نیز تماس های دپلوماتیک خود را با پاکستان بیشتر کرده و به تازگی قوای بحری هر دو کشور مشق و تمرین مشترک نظامی را راه اندازی کردند.