بیش از ۵۰۰۰ جنگجوی جهادی از کشورهای قزاقستان، قرغیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و اوزبیکستان در صفوف گروه دولت اسلامی یا داعش می جنگند.
آگاهان می گویند که این مسلمانان روسی زبان نه تنها نقش عمده در رهبری داعش دارند بلکه اجتماعاتی را در ساحات زیر ادارۀ گروه های تندرو تشکیل داده اند تا در آن فرزندان شان را به عنوان نسل دوم جهادی‌ها پرورش دهند.
براساس یافته های آگاهانی که فعالیت گروه دولت اسلامی از نزدیک زیر نظر دارند، جهادی‌های روسی زبان دومین گروه جنگجویان خارجی در صفوف داعش اند و از جون ۲۰۱۴ به اینسو شمار آنان در این گروه سه برابر شده است.
رسم و رواج‌ها، سنتها، نژاد و پیشنۀ قومی جنگجویان آسیای مرکزی در صفوف داعش ممکن متفاوت باشد، اما کم از کم خواندن و نوشتن خط سریلیک بین آنان مشترک است. اکثر جهادی‌های آسیای میانه که به آنان "مجاهدان سریلیک" گفته می شود، در شهر رقه –پایتخت خود خواندۀ داعش- در نزدیکی مرز سوریه مستقر اند.
جهادی‌های روسی زبان شهر رقه خطبۀ نماز جمعه را در مسجد ابوبکر داغستانی به زبان روسی می شنوند؛ جوانان و سالمندان آنان برای آموختن زبان عربی و اندیشه های قرآنی به مکتب اسلامی ابومسلم می روند وکودکان آنان در مکتب‌هایی که به زبان روسی تدریس می کند، زیر نظر ابو حنیف جماعت که از ساحۀ داغستان قفقاز برای جهاد به سوریه آمده است،درسهای مکتب و قرآن را فرا می گیرند.
داعش شهر مرزی رقه در سوریه را پایتخت خلافت اسلامی خود خواندۀ خویش می پندارند.
سالم الحمود، فعال اجتماعی شهر دیرالزور سوریه که اکنون در ترکیه مستقر است، جنگجویان روسی زبان داعش را در مقایسه با تندروان عرب تبار و افریقایی بسیار متفاوت و با انظباط می خواند. او گفت که رهبریت داعش آنان را به پست‌های مهم می گمارد به دلیل اینکه آنان با مردم محلی همدردی ندارند و از آنجاییکه با سایر جهادی‌ها نیز آمیزش زیاد ندارند به گفتۀ الحمود از سوی رهبران داعش به صفت "نیروی قابل اطمینان و مقاوم" نگریسته می شوند.
جنگجویان قفقازی، آسیای مرکزی و روسیه به خاطر دانستن زبان روسی با هم ارتباط دارند و به گفتۀ ناظران یکجا با هم آموزش‌های جنگی را فرا می گیرند.
ادوارد لیمن پژوهشگر در دانشگاه اکسیتر بریتانیا می گوید که تندروان روسی زبان در رده های بالایی داعش جا گرفته و به خاطر تجارب جنگی شان به عنوان جنگجویان قوی تلقی می شوند.
مالکان اصلی، نه سربازان اجیر
برخلاف باورهای عام که جنگجویان روسی زبان به خاطر حصول معاش به صفوف داعش پیوسته اند، اکثر آنان این بخش سوریه را سرزمین خویش پنداشته و خود را سرباز اجیر نمی پندارند.
به گفتۀ باباجان قره بایف، جنگجوی پیشین داعش که دوباره به تاجیکستان برگشته است، جنگجویان روسی زبان ساحات زیرادارۀ داعش را میهن خود می خوانند. باباجان به خاطر اقتصاد خراب در تاجیکستان، دنبال کار به روسیه رفته بود، اما در جریان تلاش برای یافتن کار در چنگال شبکۀ جلب و جذب داعش افتاد.
باباجان می گوید که شماری از جنگجویان روسی زبان داعش به خاطر پول می جنگند، اما به گفتۀ وی اکثر آنان به خاطر اندیشه های شان در صفوف آن گروه می رزمند. باباجان می گوید که با وصف دریافت مقداری پول، از آنجاییکه مانند سایر جنگجویان خارجی داعش بر اعتقاد خود ثابت قدم نبود، آن گروه را ترک کرد.
داعش مشوق های مالی مانند عدم پرداخت مالیه را به جنگجویان خود پیشکش کرده است، اما از دید آگاهان کسانیکه به خاطر مزیت های مالی به صفوف داعش می پیوندند، در آنجا دیر نمی پایند.
شماری از جنگجویان آسیای مرکزی به دلیل مشکلات اقتصادی به صفوف داعش می پیوندند.
آقای لیمن می گوید که تبلیغات داعش همواره بر مزایای مثبت زندگی در ساحات زیر سیطرۀ آن گروه تاکید دارد که برادری میان مسلمانان و اندیشۀ ایجاد یک دولت خالص اسلامی عمده ترین آن است. او می گوید که شواهد اندکی وجود دارد که پول عامل افزایش جلب و جذب آن گروه بوده باشد.
نبود حمایت اجتماعی از مهاجران آسیای مرکزی در روسیه، فضای مساعد جلب و جذب را برای عمال داعش فراهم کرده است.
کترین پوتز،، خبرنگار و پژوهشگر مستقر در ایالات متحده می گوید که اکثر جنگجویان روسی زبان داعش از اجتماعات مهاجران کارگر استخدام می شوند. او می گوید که عوامل اقتصادی چون وعدۀ پول و درآمد خوب نیز جریان جلب و جذب گروه های تندرو را قوت می بخشد.
بحران هویت
گزینش افرادی چون ابو عمر الشیشانی از گرجستان و گل مراد حلیموف از تاجیکستان در سمت های ارشد رهبری گروه داعش، نوعی حس ملکیت و تعلق را به جنگجویان روسی زبان آن گروه بخشیده است، کسانیکه در کشورهای شان از بحران هویت رنج می برند.
بر اساس یافته های گروه صوفان مستقر در نیویارک، اکثر "جهادی‌های سریلیک" از شمال قفقاز به ویژه چیچین و داغستان به صفوف داعش پیوسته اند، دو ساحۀ که تاریخ دور و دراز افراطگرایی اسلامی دارد.
روسیه گفته است که ۲۰۰۰ جنگجوی تندرو روسی را در سوریه از بین برده است.
راشوت کمالوف امام مسجد السراسی در قرغیزستان که پیروان اش را به پیوستن به صفوف داعش ترغیب می کرد، در فبروری ۲۰۱۵ به اتهام ترویج نفرت دینی و ملکیت مواد وابسته به تندروان به پنج سال زندان محکوم شد. با اینحال وی در میان شماری از جوانان مسلمان قرغیز هنوز هم محبوب است.
برخی آگاهان می گویند که شماری از جنگجویان روسی زبان گروه دولت اسلامی به خاطر بیان آزادانۀ عقاید اسلامی شان به آن گروه پیوسته اند.
به باور نوح توکر مسوول وبسایت راغستان که بر مسایل آسیای مرکزی، قفقاز و جنوب آسیا تمرکز دارد، جنگجویان روسی زبان به این دلیل به داعش می پیوندند که به باور آنان دولت اسلامی "مدینۀ فاضله" است که سالها دنبال آن بودند، چون فکر می کنند عامل همه مشکلات شان نامسلمانانی اند که مسلمانان را سرکوب می کنند.
اسلام، با انظباط روسی
هرچند روسیه آشکارا از بشار الاسد رئیس جمهور سوریه حمایت می کند، برخی ناظران ادعا دارند که مقام‌های روسی جهادی‌های محلی را به رفتن به سوریه ترغیب می کند.
نادر ممدوف ۳۲ ساله، سلفی داغستانی که در اکتوبر ۲۰۱۴ به اتهام مکلیت اسلحۀ از سوی نیروهای امنیتی روسیه بازداشت شد، چهار ماه پس از دستگیری در سوریه دیده شد.
برخی آگاهان به این باور اند که ممدوف نه به خاطر خلا یا ضعف امنیتی بلکه به خاطر ستراتیژی عمدی روسیه برای اعزام درد سرسازترین اعضای جامعه به بیرون، قادر به فرار به سوریه شد.
آقای توکر گفت "گزارش‌هایی وجود دارد که حکومت روسیه نقش بسیار فعال در کمک به جهادی‌ها و رفتن تندروان از قفقاز به سوریه دارد...جاییکه آنان هدف بمباردمان قوای هوایی روسیه قرار می گیرد، کاری که روسیه بیش از این نمی تواند آن را در قفقاز انجام دهد."
داعش بر یک سوم قلمرو سوریه و عراق تسلط دارد.
قوای نظامی روسیه در این اواخر ادعا کرد که نیروهای آن کشور بیش از ۲۰۰۰ جهادی روسی را در سوریه از بین برده است.
جهادی‌های روسی زبان، ساحات زیر ادارۀ داعش را، بستر مطلوب برای زنده‌گیو حتا پلان درازمدت آیندۀ خود می نگرند، از اینروست که آنان در تلاش پرورش کودکان شان در سایۀ آن گروه استند تا آنان به صفت نسل جدید جهادی‌ها قد بلند کنند.
فرزندان جهادی‌های سیریلیک در مکتب‌های روسی زبانان در ساحات زیر ادارۀ داعش، شستشوی مغزی شده و انظباط سبک روسی از سوی استادان مصالحه ناپذیر مسلمان بر آنان تطبیق می شود.
برخی خانواده های مسلمان در کشورهای آسیای مرکزی فرزندان شان را به ساحات زیر ادارۀ داعش در سوریه می فرستند، چون فکر می کنند که با اینکار آیندۀ بهتری خواهند داشت.
بر اساس گزارش اخیر وزارت داخلۀ قرغیزستان در چند ماه اخیر ۸۵ کودک زیر سن ۱۰ سال و ۳۶ نوجوان قرغیزستان را به مقصد سوریه ترک کرده اند.