کمبود پول خرد در بازارهای کابل این روزها به مشکل جدیدی برای شهروندان پایتخت افغانستان تبدیل شده وبسیاری از آنها را در هنگام معاملات روزمره سرگردان کرده است.
مشکل کمبود پول خرد در مارکیت های کابل معمولا در هنگام انجام معاملات کوچک روزمره، همانند پرداخت کرایه موتر، خرید سبزی و میوه و کریدیت کارت تلفن رخ میدهد.
محمد قاسم، یکی از شهروندان کابل، به صدای امریکا گفت در یک هفته اخیر دو بار به مشکل کمبود پول خرد مواجه شده است. او گفت: "صبح که از خانه میخواستم سرکار بروم، فراموش کردم پول خرد بگیرم؛ فقط یک {اسکناس} پنج صدی داشتم. سوار تاکسی شدم و وقتی به مقصد رسیدم، راننده نیز پول خرد نداشت. تمام دکانهای اطراف را گشتم، ولی هیچ کس پنج صد افغانی را میده نکرد."
خیر محمد، باشندۀ دیگر کابل نیز میگوید که نداشتن پول خرد بارها او را سرگردان کرده است. او میگوید "پول خرد نداشتم و میخواستم فقط به قیمت پنجاه افغانی کریدیت کارت بگیرم. به هر دکانی که مراجعه میکردم، میگفت یا کریدیت بیشتر بگیر و یا اینکه پول خرد بیار."
مشکل دوامدار
یکی از جاهایی که همیشه نداشتن پول خرد باعث جنجال میشود، بسهای شهری کابل است. کرایه بسهای شهری در بسیاری از مسیرها در شهر کابل، پنج افغانی است و نداشتن پول خرد برای پرداختن این مقدار کرایه، باعث میشود جنجال مسافران و دستیار رانندهها بالا بگیرد.
اما مشکل کمبود پول خرد در بازارهای شهر کابل از کجا سرچشمه میگیرد؟ آیا به اندازه کافی پول خرد در بازار وجود ندارد یا اینکه چرخش پول در بازار به درستی انجام نمیشود؟
ایمل هاشور، سخنگوی بانک مرکزی افغانستان، کمبود پول خرد در بازارهای کابل را تایید میکند، اما میگوید که دلیل بروز این مشکل در بازار، عدم برداشت پول خرد از بانکها است، نه کمبود آن.
او به صدای امریکا گفت که بانک مرکزی افغانستان به اندازه کافی پول خرد به بانکهای این کشور توزیع میکند، اما مردم هنگام برداشت پول از بانک، پول خرد نمیگیرند و اکثر اسکناس یک هزاری و پنج صدی را برداشت میکنند.به همین دلیل، پول خرد در بازار کاهش پیدا میکند و مردم هنگام معاملات روزه با مشکل مواجه میشوند.
آقای هاشور افزود که کارمندان بانک مرکزی هنگام توزیع پول به بانکهای افغانستان، یکی از مواردی را که به صورت جدی رعایت میکنند "انواعی پول" است و در مقداری پولی که به بانکها فرستاده میشود، از تمام انواع پول موجود است؛ از یک افغانیگی گرفته تا هزار افغانیگی.
او افزود به طور نمونه بانک مرکزی از طریق سایر بانکها، سکه یک افغانیگی، دو افغانیگی و پنج افغانیگی را به بازار توزیع کرده است، اما "مردم هنگام برداشت پول از بانک، سکه نمیگیرند و میگویند که سکه سنگین است و یا از پیش ما گم {مفقود} میشود، در حالی که در سایر کشورها معمول است که مردم از سکه نیز در کنار پول کاغذی استفاده میکنند و فرهنگ استفاده از این نوع پول وجود دارد."
سخنگوی بانک مرکزی افغانستان از شهروندان کابل خواست که هنگام مراجعه به بانکها، پول خرد را نیز برداشت کنند تا کمبود پول خرد در بازار به وجود نیاید و مردم نیز در هنگام معاملات روزه مره، دچار سرگردانی و مشکل نشوند.
پول خرد در مارکیت های داد و ستد کابل در حالی کم شده است که ارزش افغانی، واحد پول افغانستان، در ماه های اخیر به طور بی سابقه ای در برابر دالر امریکایی کاهش یافته است. بانک مرکزی افغانستان می گوید که ارزش افغانی در پنج ماه گذشته، حد اقل پنج در صد کاهش یافته است—یعنی حد اوسط در هر ماه، یک در صد.
به گفتۀ شماری از کارشناسان اقتصاد، کاهش روزافزون ارزش افغانی در مقابل دالر امریکایی، نیز به تنهایی می تواند عامل کاهش پول خرد در مارکیت ها شود، زیرا به هر اندازۀ که ارزش پولی یک کشور کاهش یابد، تمایل به پول خرد در آن کشور نیز به خاطر مشکل انتقال آن، کاهش میابد.