مقامات وزارت معارف حکومت طالبان گفته اند که دختران صنوف ۱۲ مکاتب شهر کابل میتوانند به روز چهارشنبه هفتم دسمبر (۱۶ قوس) در مکاتب مربوطه حضور یافته و تمامی مضامین را در یک روز امتحان بدهند.
یک مسوول یکی از مکاتب شهر کابل که به دلایل امنیتی نخواست نامش در گزارش گرفته شود، به صدای امریکا گفت که مسوولین ریاست معارف شهر کابل گفته اند که دختران تنها سه ساعت وقت خواهند داشت تا ۱۷ مضمون را امتحان بدهند.
برخیها به این نظر اند که ممکن طالبان بخواهند به این گونه در جریان سال تعلیمی از لیسههای دختران فارغین داشته باشند. اما مسوولان معارف شهر کابل گفته اند که تنها شاگردانی کامیاب خواهند شد که سوالات را پاسخ داده و نمرهٔ کامیابی حاصل کرده باشند.
یک مسوول یکی از مکاتب شهر کابل گفت که این موضوع در نشست حوزههای تعلیمی ریاست معارف شهر کابل از سوی مسوولین ابلاغ شد، اما او این اقدام را "بی سابقه و خلاف معیارهای آموزشی" خواند.
این مسوول مکتب بدون ذکر نامش به صدای امریکا گفت: "به نظر من این یک اقدام منطقی نیست، زیرا برای شاگردان ممکن نیست ۱۷ مضمون را در حالی در یک روز امتحان بدهند که نه کتاب در دسترس دارند و نه هم درس خوانده اند."
چالش شاگردان
شاگردان مکاتب نیز میگویند که حتا در شرایط عادی، دادن امتحان تنها دو مضمون در یک روز برای آنان دشوار است، اما اکنون که در طول سال حتا یک صفحه درس در مکاتب نخوانده اند چگونه توقع میرود که آنان بتوانند در سه ساعت همه مضامین را امتحان بدهند و کامیاب هم شوند.
نرگس، که متعلم صنف ۱۲ در یکی از مکاتب شهر کابل است، به صدای امریکا گفت: "ما در یک سال گذشته نه مکتب رفتیم، نه کتاب داشتیم و نه درس خواندیم. چطور در یک روز تمام مضامین را امتحان بدهیم؟ ... طالبان چه فکر میکنند که ما نابغه استیم؟"
فعالین اکادمیک در افغانستان به این نظر اند که در بخش امتحانات باید، معیار های آموزشی جهانی در نظر گرفته شود.
منیژه رامزی، استاد پوهنتون کابل، ضمن این که این اقدام را یک "گام حد اقلی" وزارت معارف طالبان در راستای فراغت دختران از مکتب و شمولیت آنان در آزمون کانکور خواند، به صدای امریکا گفت: "بر اساس اصول و معیارهای پیداگوژی و ارزشهای روانشناسی، فاصله میان هر امتحان برای دوره مکتب باید حد اقل ۲۴ ساعت باشد تا از نظر روانی، دانش آموزان احساس آرامش داشته باشند و در کنار پیشرفت تحصیلی پروسه امتحان منجر به یادگیری در دانش آموزان گردد."
او افزود: "این نوع برخورد های آنی و برنامه ریزی نشده ضمن اینکه نمیتواند ما را به سمت معارف معیاری سوق بدهد، در ذهنیت مردم دهها سوال مبنی بر جلب توجه جامعه جهانی و امتیازگیری از آموزش دختران را خلق میکند. امیدوارم با باز شدن دروازههای مکاتب به روی دختران افغانستان، این سوتفاهمها نکته پایان پیدا کند."
تحلیلگران میگویند که طالبان با این اقدام میخواهند به جهان نشان بدهند که آنان به فکر آموزش دختران اند و به نحوی از آن امتیاز گیری کنند.
ضیا الرحمان حسرت، استاد پوهنتون کابل، به صدای امریکا گفت: "یک نظر این است که در جریان یک سال مسدود کردن مکاتب دختران و فشارهای بین المللی برای گشایش مجدد آن، طالبان برای رفع نگرانیها و جذب کمکها میخواهند نشان بدهند که مخالف آموزش دختران نیستند."
او افزود: "ضمناً طالبان میخواهند به دختران پیام بفرستند که یک سال آنان ضایع نشده و در نهایت فارغ میشوند و همچنان میخواهند روان مردم را آرام کنند."
اما حسرت گفت که نگرانی در مورد این که ممکن این آخرین دور فراغت دختران از مکاتب باشد، در میان خانوادهها پابرجا باقی مانده است.
محدودیتها
امتحان دختران صنوف ۱۲ با محدودیتهای شدیدی همراه است. مقامات ریاست شهری معارف کابل اعلام کرده اند که دختران در روز امتحان باید "لباسهای چسپ، پتلون، برجست و لباسهایی که در شریعت ممنوع است، نپوشند."
اما در مورد این که کدام لباسها در شریعت ممنوع است، معلومات و جزییاتی ارایه نکرده اند.
این ریاست همچنان گفته است در روز امتحان هیچ مردی، به شمول ملازمین، نباید در داخل مکاتب حضور داشته باشند و تمامی دختران و استادان آنان باید لباس سیاه بر تن کنند، چهرههای خود را تا حد امکان بپوشانند، طوری که "پیشنانیهای" آنان معلوم نشود و دستکش نیز در دست کنند.
طالبان پس از تسلط دوباره بر افغانستان، دروازههای مکاتب متوسطه و لیسه را به روی دختران مسدود کردند؛ اقدامی که واکنشهای گسترده را در داخل و بیرون از افغانستان در پی داشته است.
به تازگی طالبان زنان و دختران را از رفتن به پارکها، تمرین در کلبهای ورزشی و نیز رفتن به حمامهای عمومی منع کرده اند.