نشست "فارمت مسکو" برای افغانستان که از طالبان در آن دعوت نشده است با حضور نمایندگان ده کشور –روسیه، چین، پاکستان، هند، ایران، قزاقستان، قرغیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و اوزبیکستان – در پایتخت روسیه برگزار شد و در آن همسایگان شمالی افغانستان از شورشگری و ناامنی برخاسته از آن کشور ابراز نگرانی کردند.
مقامهای روسی گفته اند که به خاطر اینکه طالبان قادر به تشکیل "حکومت همهشمول قومی-سیاسی" در افغانستان نشده اند، از آن گروه در این نشست دعوت نشده است.
به نقل از خبرگزاری تاس روسیه، ضمیر کابلوف، نمایندۀ ویژۀ روسیه برای افغانستان روز چهارشنبه ۱۶ نومبر (۲۵ عقرب) در آغاز این نشست گفت که مسکو از نفوذ فزایندۀ گروه دولت اسلامی (داعش) در شمال افغانستان به شدت نگران است.
کابلوف گفت: "غلط است که گفته شود که بر بحران انتقال قدرت [در افغانستان] غلبه شده و رژیم جدید استحکام یافته است...با وصف اقدامات ضد دهشت افگنی که از جانب افغانستان اتخاذ شده است، وضعیت امنیتی هنوز هم در آن کشور رو به وخامت است."
با اینحال، طالبان همواره اطمینان داده اند که هیچ تهدید از خاک افغانستان متوجه کشورهای همسایه منطقه نخواهد بود، هرچند در جریان بیش از ۱۵ ماه گذشته که طالبان بر افغانستان مسلط شده اند، چندین حملۀ راکتی از ولایتهای شمالی افغانستان به کشورهای همسایه صورت گرفته است که گروه دولت اسلامی مسوولیت آن را پذیرفته است.
این دپلومات روسی با برشمردن مشکلات اقتصادی که دامنگیر افغانستان ا ست، از ایالات متحده و متحدان غربی آن خواست تا "بدون قید و شرط داراییهای افغانستان را آزاد کنند".
پس از مسلط شدن طالبان بر افغانستان، میلیاردها دالر دارایی بانک مرکزی افغانستان در بانکهای خارجی به ویژه ایالات متحده منجمد شد و به دور از دسترسی طالبان قرار گرفت.
در پی آشفتگی روز افزون بحران اقتصادی و بشری در افغانستان، حکومت ایالات متحده حدود یک ماه پیش اعلام کرد که ۳.۵ میلیارد دالر از حدود هفت میلیارد دالر داراییهای منجمد شدۀ افغانستان در امریکا را به یک صندوق امانت پولی در سویس میسپارد تا برای کمک و بهبود اقتصاد افغانستان، از جمله مراودات و فعالیتهای مرکزی بانکی چون پرداخت بدهیهای بینالمللی افغانستان، تادیات برق وارداتی آن کشور و نیز رسیدگی به نیازمندیهای آینده، چون چاپ پول به مصرف برسد.
کابلوف گفت که غرب با اقداماتی چون ایجاد صندوق امانت پولی و چاپ بانکنوتهای جدید افغانستان "از یک سو از زیر بار مسوولیت شانه خالی کرده و از سوی دیگر چنگال خود را به قبضۀ نفوذ بر سیستم حکومت آن کشور [افغانستان] که شکل گرفته شده است، محکم نگه میدارد."
نشست کنونی، چهارمین نشست ویژه در مورد افغانستان است که به ابتکار و میزبانی روسیه برگزار میشود.
نخستین نشست مسکو در سال ۲۰۱۷ و در قالب یک میکانیزم شش جانبه –روسیه، چین، پاکستان، ایران، هند و افغانستان- برای بررسی مشکلات افغانستان در آستانۀ خروج قوای خارجی از آن کشور برگزار شده بود.
در دومین نشست فارمت مسکو که در سال ۲۰۱۸ با شرکت نمایندگانی از تاجیکستان، ترکمنستان، اوزبیکستان و قزاقستان برگزار شد، از نمایندگان طالبان نیز دعوت شده بود.
در نشست قبلی فارمت مسکو که سومین نشست این سلسله بود و در ماه اکتوبر ۲۰۲۱ و چند هفته پس از مسلط شدن طالبان بر افغانستان برگزار شده بود، یک هیات عالیرتبۀ طالبان دعوت شده بود.
شماری از کارشناسان به این باور اند که دعوت نشدن از طالبان در نشست کنونی مسکو، نمایانگر ناامیدی روسیه از طالبان در زمینۀ تشکیل حکومت همهشمول، احترام به حقوق بشر و از همه مهمتر مبارزه با گروههای تندرو و تروریستی است که از افغانستان، کشورهای آسیای مرکزی و ساحۀ نفوذ روسیه را تهدید میکنند.