نقش رسانه‌های اجتماعی در پیام‌رسانی و ترویج تبلیغات طالبان

استفاده از رسانه‌های اجتماعی یکی از ابزار کلیدی برای پیام‌رسانی گروه طالبان شمرده می‌شود و به باور کارشناسان، هماهنگی نظامی و تبلیغات طالبان در شبکه‌های مجازی در موفقیت این گروه نقش بسیار مهم داشته است.

طالبان از زمان به دست گرفتن قدرت در افغانستان، استفاده از رسانه‌های اجتماعی را افزایش داده اند و تلاش می‌کنند از این طریق پیام و نظریات خود را به مردم و جهانیان برسانند. اعضای این گروه آزادانه در تویتر و یوتیوب فعالیت می‌ کنند، اما اخیرا فیسبوک، طالبان را سازمان خطرناک تشخیص داده و برخی از صفحات مربوط به آن گروه را حذف کرده است.

بیل راجیو، تحلیلگر مسایل افغانستان می گوید که افراد سرشناس طالبان در حساب‌های تویتری هزاران دنبال کننده دارند و تلاش می‌کنند فعالیت‌های خود را قسمی تبارز دهند که حکومت را خوب اداره می کنند.

او در مصاحبۀ با صدای امریکا گفت: "می‌بینیم که طالبان رسانه‌های اجتماعی را برای رسانیدن پیام شان که امارت اسلامی یک حکومت مشروع است، استفاده می‌کنند. آنان بیشتر در مورد خدمات شان و اینکه اردوی منظم دارند نشرات می کنند. وزارت دفاع طالبان یک حساب تویتری قوی دارد که در آن ویدیوهای آموزشی، نیروی کار، فعالیت مثل داکتران و غیره را بازتاب می‌دهند. و آنچه برایشان در خطر است یعنی مشروعیت شان، تلاش می‌کنند که این پیام را برسانند".

شماری از حامیان طالبان در رسانه‌های اجتماعی کمتر کاستی‌ها و مشکلات طالبان را منعکس کرده و بیشتر به شایعه‌پراگنی و نشر و تکثیر پیام‌ها به دفاع از سیاست‌های طالبان می‌پردازند.

بهار جلالی، فعال رسانه‌های اجتماعی و استاد در پوهنتون یوالا در ایالت مریلند ایالات متحده می گوید که طالبان بیشتر تلاش می‌کنند تا به مردم نشان دهند که آن گروه تغییر کرده است و از این طریق حمایت مردم را جلب کنند.

خانم جلالی با اشاره به نوعیت و محتوای نشرات طالبان از طریق رسانه‌های اجتماعی گفت: "اول این است که خود را عادی نشان دهند و دوم اینکه مردم را تشویق کنند که طالب بودن چیزی بد نیست و برخی افراد در سایر کشور‌های اسلامی به این باور اند که طالبان در برابر یک کشور امپریالیستی یا قدرتمند جنگ کرده اند که مردم بیچاره افغان را کشتند".

در مدت یک سال حاکمیت طالبان، شماری از تصاویر و ویدیوهایی از خشونت طالبان در برابر زنان، اعضای پیشین اردوی افغانستان، کارمندان رسانه‌ها و مردم عادی در رسانه‌های اجتماعی دست به دست شده است که از جانب نهادهای حقوق بشری مورد انتقاد قرار گرفته اند.

شماری از زنان افغان برای دادخواهی و اعاده حقوق شهروندی و حق آموزش برای دختران، به شبکه‌های اجتماعی رو آورده اند و در برابر فعالیت‌های طالبان در شبکه‌های اجتماعی مقاومت کرده اند.

تمنا زریاب پریانی، یکی از بنیانگزاران جنبش مدنی زنان افغان، که به دلیل اعتراضات برای حقوق زنان از جانب طالبان مدت ۳۰ روز در بند بود، می گوید که زنان به دادخواهی از هر طریقی که باشد ادامه می‌دهند و مخاطب آنان مشخصاً طالبان نیستند بلکه مردمی است که با ایشان مقاومت نشان دهند.

او گفت: "مخاطب فعالیت‌های رسانه‌ای ما، خود مردم است. مردمی که باور دارند که این جغرافیا از ما است و شهروندان این کشور استند. آنها در وضعیت دشوار در کشور مانده اند و زندگی می‌کنند و امروز همه چیز از آنها گرفته شده است. ما بیشتر از قبل به حمایت از مقاومت در برابر طالبان نیاز داریم و مخاطب بعدی ما جهان است که در برابر رفتار طالبان خاموش مانده است".

شماری از کاربران از کارکردهای طالبان انتقاد می‌کنند و برخی دیگر با حمایت از سیاست‌های طالبان خواهان به رسمیت شناختن حکومت طالبان از طرف جامعه جهانی شده اند تا به وضعیت رقت بار مردم افغان پایان داده شود.

این درحالیست که سخنگوی حکومت طالبان با حضور در رسانه‌های تصویری و مجازی تلاش می‌کند تا برخی از انتقادات شدید جامعه جهانی در مورد رفتار طالبان را دفع کند.

از سوی دیگر نهادهای مربوط طالبان به شمول وزارت امر به معروف و نهی از منکر تلاش نموده است تا از طریق پیام‌های تویتر، اعمال شرایط سختگیرانه و محافظه کارانه طالبان بر مردم افغانستان را بازتاب دهد.

در برابر این نوع فعالیت‌های طالبان، شماری از شخصیت‌های سیاسی افغان به شمول حامد کرزی، عبدالله عبدالله و امرالله صالح، معاون رییس جمهور پیشین افغانستان در تویتر به طور مرتبط در حمایت از مردم افغانستان واکنش نشان داده اند.

در دهه ۱۹۹۰ میلادی که طالبان اولین بار به قدرت رسیدند، دسترسی به انترنت محدود و ناممکن بود، اما در دورۀ کنونی حاکمیت طالبان، انترنت یکی از پایگاه‌های مهم برای انتشار نظریات و درعین زمان دادخواهی مردم افغانستان محسوب می شود.