فعالان رسانه‌ها در افغانستان می‌گویند که از زمان تسلط دوبارهٔ طالبان بر آن کشور رسانه‌ها به دلیل سرکوبی شدید از سوی طالبان دست به خودسانسوری زده و این امر آزادی بیان و مطبوعات را به آزمون مواجه کرده است.
با سقوط دولت جمهوریت و حاکمیت طالبان در ۱۵ اگست ۲۰۲۱، فضا برای فعالیت رسانه‌های آزاد و آزادی بیان به یک‌باره‌گی دگرگون شد. طالبان در نخستین روزهای حضورشان در کابل، به سراغ رسانه‌ها رفته و بر اعمال محدودیت‌ها و تغییر پالیسی‌های نشراتی مطابق میل خود پرداختند.
فعالان می‌گویند که دستورات سخت‌گیرانه و کنترول شدید بر نحوه فعالیت رسانه‌ها، سرکوب خبرنگاران از جمله پوشانیدن چهره زنان خبرنگار در رسانه‌های تصویری، آزار و اذیت و توقیف خبرنگاران و ممنوع کردن پوشش مظاهرات دادخواهی زنان تنها شماری معدودی از این سرکوبی رسانه‌ها در حاکمیت ۲۰ ماههٔ طالبان بوده است.
کارمندان رسانه‌ها می‌گویند که بسیاری از رسانه‌های موجود در افغانستان تحت فشار مداوم طالبان، سیاست نشراتی خود را تغییر داده‌اند و با خودسانسوری، فعالیت می‌کنند.
ایمان نوری، خبرنگار و فعال مدنی گفت:"سانسور یعنی تولید ترس و اختناق در حیطه آزادی بیان، سانسور اینکه شما به مخالف خود اجازه پاسخ، پرسش و اجازه نقد را ندهید، در حقیقت شما این ذهنیت را در انظار مخاطب پدیدار می‌سازید که شما از سوال و از نقد می‌ترسید. که این در نفس خود می‌تواند چالش‌زا باشد."
یافته‌های مرکز خبرنگاران افغانستان نشان می‌دهد که از جملۀ ۶۰۰ رسانۀ صوتی، تصویری، چاپی و آنلاین بیش نیمی از آنان پس از اگست سال گذشته میلادی بسته شده اند و متباقی به گونۀ بی‌پیشینه به سوی خودسانسوری روی آورده اند.
محمد مجیب خلوتگر، روزنامه نگار افغان مقیم کانادا می گوید که خود سانسوری از زمان جمهوریت مخصوصاً از زمان حکومت محمد اشرف غنی، رییس جمهور پیشین افغانستان آغاز شد و با سقوط جمهوریت به اوج آن رسید.
آقای خلوتگر گفت: "طالبان باعث ترس، رعب و وحشت در ذهنیت‌ها و در جامعه افغانی شده و این باعث شده که هیچ خبرنگاری، هیچ شهروند افغانستان که تحت حاکمیت طالبان زندگی می‌کند، نه تنها در رسانه‌ها بلکه به صورت خودمانی هم نتواند فکر و ذهن خود را بیان کند."
حسینه شیرزاد، سخنگوی سازمان حمایت از خبرنگاران افغانستان می‌گوید که یکی از رسانه‌های داخلی افغانستان از نشان دادن چهره و هویت او هنگام اشتراک در برنامه‌ها خودداری کرد.
شیرزاد به صدای امریکا گفت: "اکثراً خبرنگاران وقتی تحت فشار از سوی مالکین رسانه قرار می‌گیرند، یا هم نگران واکنش مخاطبین باشند و یا هم نگرانی مالی و جانی داشته باشند، به خودسانسوری می‌پردازند."
بسیاری از خبرنگاران به دلیل تهدید امنیتی، از صحبت درباره وضعیت خبرنگاران در حاکمیت طالبان ابا می ورزند. اما یک تن از خبرنگاران که از گرفتن نامش خودداری کرد به صدای امریکا گفت که تهدیدها و شکنجه خبرنگاران از بزرگترین عامل‌های خود سانسوری در میان اطلاع‌رسانان در افغانستان است.
به گفته این خبرنگار مرد، موردی که بیش‌تر خبرنگاران را متقاعد می‌سازد تا خود سانسوری کنند، نبود نهاد مستقل برای دفاع از خبرنگاران است.
یک خبرنگار زن افغان نیز که به دلایل تهدید امنیتی از ذکر نام و نشان دادن تصویرش ابا ورزید به صدای امریکا گفت که خود سانسوری بیش از حد در رسانه‌های افغانستان به یک امر معمول تبدیل شده است.
او گفت: "از انتخاب سوژه گرفته تا پرداختن به یک موضوع و نشر و پخش خبر همه و همه زیر سانسور اداره طالبان قرار دارد. وقتی می‌خواستیم روی یک گزارش کار بکنیم، باید واژه‌هایی را استفاده می‌کردیم که مطابق میل طالبان و نظام حاکم در افغانستان باشد."
این خبرنگار می‌گوید که حتا بعضی اوقات از آگاهان مسایل و منابع خواسته می‌شود که بر ضد طالبان صحبت نکنند. به گفتهٔ او، این کار دسترسی به منابع و رعایت توازن و بی طرفی برای خبرنگاران را دشوار کرده است.
در همین حال عبدالله سلجوقی، خبرنگار آزاد مقیم سویدن از خود سانسوری به عنوان آفت خبرنگاری یاد کرده و می‌گوید که این پدیده صدمه جدی بر روند اطلاع رسانی وارد کرده است.
عبدالله سلجوقی گفت: "بزرگترین و مهمترین عامل موثر بر فعالیت خبرنگار، تامین امنیت قلم و رسانه او است، چیزیکه متاسفانه هم اکنون در افغانستان از آن محروم استند."
محمد مجیب خلوتگر می‌گوید که ادامه وضعیت خودسانوری می‌تواند یک جامعه را از رشد فکری و اطلاعات مرتبط باز دارد که هم از لحاظ اسلامی و هم از نظر حقوق شهروندی قرن ۲۱ خلاف تمام اصول می باشد.
با وجود اعتراضات مداوم خبرنگاران و نهادهای حامی رسانه‌ها، طالبان همواره تاکید کرده اند که حکومت آن گروه از رسانه های آزاد حمایت کرده و به مشکلات رسانه‌ها رسیدگی می‌کند.