کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، گزارشی ۲۰ صفحه‌یی را در مورد بی‌سرنوشتی زنان در خانواده نشر کرد که بیانگر وضعیت نگران‌کنندۀ زنان متأهل است.
این گزارش، چالش‌ها و مشکلات موجود در این بخش را طی یک سال گذشته (اول ماه قوس ۱۳۹۶ تا آخر ماه عقرب ۱۳۹۷) برجسته و راهکارهای آن نیز پیشنهاد کرده است.
کمیسیون حقوق بشر در این گزارش، وضعیت زنانی را که بعد از نامزدی یا ازدواج توسط شوهران شان نادیده گرفته شده اند؛ بررسی کرده است.
گزارش گفته است: "تنها در یک سال گذشته ۱۵۰۹ زن بی‌سرنوشت به کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان مراجعه نمود و از بی‌سرنوشتی خویش شکایت ثبت کرده اند. زنان یادشده نسبت به وضعیت نامعلوم و آیندۀ مبهم زندگی خویش، نگران بوده و برای روشن‌شدن آیندۀ شان دادخواهی کرده اند".
این زنان به کمیسیون حقوق بشر افغانستان گفته اند که پس از ازدواج و نامزدی، شوهران شان آنها را ترک کرده یا تنها گذاشته اند. به گفتۀ این زنان، شوهران شان نیازمندی‌های زندگی شان را تأمین نکرده و حاضر به طلاق‌دادن آنها نیز نیستند.
کمیسیون حقوق بشر گفته است که تنها زنانی به کمیسیون شکایت شان را در این خصوص ثبت کرده که به این اداره دسترسی داشته اند؛ اما احتمال دارد که هزاران زن افغان به دلایل دسترسی نداشتن به نهادهای عدلی و قضایی یا کمیسیون حقوق بشر، با توجه به رسم و عنعنات محلی نتوانند شکایت ثبت کنند.
بر اساس این گزارش، دسته اول زنان بی‌سرنوشت، متشکل از ۷۸۴ زنی است که پس از نامزدی ازدواج نکرده و در خانه پدری زندگی می‌کنند و در دستۀ دوم از جملۀ ۷۲۵ زنی که ازدواج کرده اند، ۴۳۱ تن دوباره به خانه پدر برگشته، ۱۲۵ تن در خانه شوهر و جدا از وی و ۶۶ تن نیز در خانۀ اقارب شان زندگی می‌کنند.
این نهاد گفته است که اعتیاد شوهران به مواد مخدر، ترک منزل یا فرار از خانه شوهر، غیبت شوهر و نپرداختن نفقه، عرف و عنعنات ناپسند مانند ازدواج‌های اجباری و زیر سن و لجبازی‌های پس از آن و چندهمسری از مهمترین عوامل بی‌سرنوشتی زنان در افغانستان است.
از دید کمیسیون حقوق بشر افغانستان، نبود تعریف روشن حقوقی از بی‌سرنوشتی زنان، نبود پالیسی ملی در زمینه رسیدگی به وضعیت زنان بی‌سرنوشت و بروکراسی موجود در روند رسیدگی به قضایای فامیلی، از چالش‌های حقوقی فراراه زنان بی‌نوشت است.
کمیسیون حقوق بشر، تعریف حقوقی جامع از بی‌سرنوشتی زنان در خانواده، ایجاد ساختارهای حمایتی در نهادهای عدلی و قضایی برای این گونه زنان، آگاهی‌دهی در زمینۀ حقوق زنان، نفی فرهنگ معافیت و رسیدگی قانونی به قضایای بی‌سرنوشتی زنان به عنوان یکی از مصادیق خشونت علیه زنان، ایجاد خانه‌های امن را برای زنان بی‌سرنوشت، پیشنهاد کرده است.