گزارشگران ویژه ملل متحد پس از سفر هشت روزه به افغانستان می‌گویند که وضعیت تبعیض جنسیتی در افغانستان نهادینه شده و طالبان با افراطی‌ترین اشکال زن ستیزی حکومت می‌کنند.
ریچارد بنیت، گزارشگر ویژهٔ شورای حقوق بشر سازمان ملل، و دوروتی استرادا تانک، رییس گروه کاری تبعیض علیه زنان و دختران در سازمان ملل متحد، امروز جمعه پنجم می (۱۵ ثور) مشاهدات خود از افغانستان را در یک گزارش ابتدایی در ژینو ارایه کردند.
هیات در گزارش خود گفته است: "طالبان با افراطی‌ترین اشکال زن‌ستیزی حکومت می‌کنند و پیشرفت نسبی به سوی برابری جنسیتی به دست آمده در دو دههٔ گذشته را از بین می‌برند. طالبان تفاسیر خاصی از دین را تحمیل می‌کنند که ظاهراً برای اکثر قریب به اتفاق افغان‌ها قابل قبول نیست."
در گزارش آمده است: "ما توصیه می‌کنیم که جامعه بین المللی استندردها و ابزارهای معیاری بیشتری را برای رسیدگی به پدیدهٔ آپارتاید جنسیتی به عنوان یک سیستم نهادینه شده‌ای تبعیض، جداسازی، تحقیر و طرد زنان و دختران ایجاد کند."
هیات ملل متحد از تاریخ ۲۷ اپریل تا چهارم می در شرایطی به افغانستان سفر کرد که طالبان به سلسلهٔ اعمال محدودیت‌ها بر زنان و دختران، زنان را از کار در ادارات ملل متحد منع کرده اند. هیات علاوه بر کابل، از مزارشریف نیز دیدن کرده است.
طالبان پس از حاکمیت دوباره بر افغانستان در ماه اگست ۲۰۲۱ میلادی، به طور مداوم محدودیت‌هایی را بر زنان و دختران اعمال کرده اند. این گروه نه تنها به طور گسترده زنان و دختران را از کار در ادارات حکومتی، سازمان‌های غیرحکومتی و حتا دفاتر ملل متحد منع کرده اند، بلکه مانع آموزش دختران بالاتر از صنف ششم شده اند.
با آنهم، طالبان ادعا می‌کنند که به حقوق زنان احترام دارند و برای بازگشایی مکاتب و پوهنتون‌ها برای دختران کار جریان دارد اما تا اکنون هیچ پیشرفتی در این خصوص صورت نگرفته است.
گزاشگران ملل متحد در گزارش خود از همه کسانی که چشم‌دید و تجارب شان را با آنان در میان گذاشته به ویژه از زنان و دختران قدردانی کرده و نگاشته اند: "به همهٔ این زنان و دختران شجاع و الهام‌بخش که با وجود حاکمیت استبدادی و فضای ترسناک که در آن زنده مانده اند، به مقاومت و مبارزهٔ طاقت فرسا برای کرامت انسانی خود ادامه می‌دهند، ادای احترام می‌کنیم." زنانی که با این هیات دیدار کرده اند، گفته اند که "ما زنده ایم، اما زندگی نمی‌کنیم."
هیات از وخامت دوامدار و نقض تاریخی وضعیت حقوق بشری در افغانستان که همه اعضای جامعه، به ویژه زنان، دختران و اقلیت‌ها را متاثر کرده است، عمیقاً ابراز تاسف کرده است.
هیات در جریان سفر، علاوه بر ملاقات با مقامات طالبان، با نمایندگان جامعه مدنی، گروه‌های زنان، رهبران مذهبی، معلمان، خبرنگاران، قربانیان نقض حقوق بشر، نهادهای ملل متحد و جامعهٔ دپلوماتیک نیز دیدار کرده است.
در گزارش آمده که مقامات طالبان از کار زنان در بخش صحت، آموزش و تجارت -مطابق شریعت و جدا از مردان – اطمینان داده و بدون ارایه جدول زمانی، پیام خود مبنی بر کار برای بازگشایی مکاتب را تکرار کردند و گفتند که جامعه بین المللی نباید در امور داخلی افغانستان مداخله کند.
گزارشگران ملل متحد گفته اند: "جامعه بین المللی نمی‌تواند چشم خود را ببندد. موضوع حقوق زنان و دختران در افغانستان و مشارکت معنادار آنها در هر بحثی باید در بالاترین اولویت اجندای بین المللی باقی بماند. زنان و دختران نباید برای اهداف سیاسی مورد استفادهٔ ابزاری قرار گیرند و از حقوق آنها به عنوان ابزار مذاکره استفاده شود."
هیات از طالبان خواسته است تا براساس منشور بین المللی حقوق بشر که افغانستان نیز به آن تعهد کرده است، به ویژه کنوانسیون رفع تمام اشکال تبعیض علیه زنان، پابند باشند و به تعهدات خود در زمینه حفاظت و ارتقای همه حقوق زنان و دختران احترام بگذارند.
گزارش کامل این هیات بر اساس قطعنامه ۲۰/۵۱ شورای حقوق بشر سازمان ملل در ماه جولای در ۵۳-مین نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل ارایه خواهد شد.