گل‌بهار هایتیواجی، زن اویغوری است که حدود سه سال را در بازداشت در چین سپری کرده است.
او که اکنون در فرانسه اقامت دارد، در مورد تجربه‌اش در بازداشتگاه، که دولت چین آنرا "مرکز آموزش حرفه" می خواند، گفت: "به تخت خوابم با زنجیر بسته شده بودم. به مدت ۱۰ روز اجازۀ استفاده از تشناب رفتن را نداشتم و وقتی برای اولین بار برایم اجازه دادند، مانند یک سگ به زمین افتاده بودم و مجبور شدم برای اولین بار در مقابل چشمان دیگران رفع حاجت کنم. در آن وقت خیلی گریه کردم".
هایتیواجی خاطرات بازداشت اش را در یک کتاب نوشته است که تا حال به چندین زبان ترجمه شده است.
هایتیواجی که اصلاً از شین‌ژیانگ است، قبل از اینکه در سال ۲۰۰۶ با دخترانش به فرانسه نقل مکان کند، در چین منحیث یک انجنیر ایفای وظیفه می کرد.
خانم هایتیواجی گفت که در نومبر ۲۰۱۶، زمانیکه در فرانسه به سر می برد، از شرکتی که در شین‌ژیانگ با آن کار می کرد، تماسی دریافت کرد.
او گفت: "آنها از من خواستند که برای انجام مراحل بازنشستگی برگردم. من به چیزی مشکوک نبودم، زیرا در فرانسه هیچگاهی مرتکب هیچ کاری علیه چین نشده بودم".
هایتیواجی می گوید که این تماس یک دام بود و پولیس چین خانواده او را به دهشت افگن بودن متهم کرد.
او گفت: "هر وقتیکه به جلسه تحقیق می رفتیم، یک خریطه سیاه را سر روی ما می گذاشتند. بند پاهای ما همیشه به زنجیر بسته می‌شد و خودم مدت ۲۰ روز با زنجیرها بسته بودم".
پس از سپری کردن چهار ماه در بازداشت، هایتیواجی پیامی دریافت کرد که او را به یک مکتب منتقل خواهند کرد.
او گفت: "هر جمعه روز امتحان بود. آنان به ما می‌گفتند که باید در همه مضامین کامیاب شویم، زیرا در غیر آن برای همیشه در آنجا خواهیم ماند".
هایتیواجی خاطرات بازداشت اش را در یک کتاب نوشته است که تا حال به چندین زبان ترجمه شده است.
حکومت چین این بازداشتگاه‌ها را "مراکز آموزش حرفه" می‌خواند. خبرگزاری سینهوا گفته است که هدف این مراکز، آوردن اصلاحات و از بین بردن مفکوره های افراط گر در میان کارآموزان بود و همه آنها تا اکتوبر ۲۰۱۹ فارغ التحصیل شده اند.
اما هایتیواجی گفت: "چین کاملاً دروغ می گوید، زیرا آنها در حال حاضر در حال باز کردن کمپ های جدیدی هستند".
گروه‌های مدافع حقوق بشر چین را متهم به بازداشت خودسرانه یک میلیون تا دو میلیون نفر از اقلیت مسلمان در منطقه شین‌ژیانگ این کشور کرده و این عمل را جنایت علیه بشریت خوانده اند.
موسسه سیاست استراتژیک استرالیا در سال ۲۰۲۰ بیش از ۳۸۰ بازداشتگاه مشکوک در شین‌ژیانگ را شناسایی کرد. اما چین در ماه اگست گفت که همه این خبرها دروغ است.
وانگ ونبین، سخنگوی وزارت خارجه چین گفت: "آنها از حقوق بشر به عنوان بهانه‌ای برای تضعیف موفقیت و ثبات شین‌ژیانگ و مهار کردن توسعه و پیشرفت چین استفاده می کنند".
هایتیواجی می گوید که او با کمک خانواده اش و دولت فرانسه از قید آزاد شد و در ماه اگست ۲۰۱۹ دوباره به پاریس برگشت.
به گفته هایتیواجی، مردم در چین اجازه ندارند که در مورد اقامت شان در این کمپ ها صحبت کنند و در صورت تخلف دوباره به داخل کمپ فرستاده می شوند.
دفتر مطبوعاتی در منطقه شین‌ژیانگ شکنجه هایتیواجی را رد کرد.
هایتیواجی از زمان نشر کتاب خاطراتش، با خانواده اش در شین‌ژیانگ هیچ ارتباط و تماسی نداشته است.