پس از آن که ترکیه عضویت سویدن در سازمان پیمان اتلانتیک شمالی (ناتو) را تصویب کرد، وزارت خارجهٔ ایالات متحده روز جمعه ۲۶ جنوری (ششم دلو) قرارداد ۲۳ میلیارد دالری فروش جنگندههای اف – ۱۶ را برای ترکیه منظور کرد.
پیش از این، اعضای کانگرس ایالات متحده فروش جتهای اف-۱۶و وسایل مدرن سازی آن را مستلزم تصویب عضویت سویدن در ناتو خوانده بودند.
پارلمان ترکیه سهشنبه گذشته عضویت سویدن را به ناتو تصویب کرد. سپس رجب طیب اردوغان، رییس جمهور این کشور روز پنجشنبه درخواست سویدن برای کسب عضویت ناتو را توشیحح کرد و مانع بزرگی را برای گسترش این ایتلاف نظامی غرب پس از ۲۰ ماه تاخیر برطرف کرد.
طبق قوانین ایالات متحده، وزارت خارجهٔ امریکا روز جمعه کانگرس ایالات متحده را از فروش این طیارهها به ترکیه و همچنین فروش جداگانهٔ ۴۰ فروند طیارهٔ اف-۳۵ به یونان مطلع کرد.
وزارت خارجهٔ ترکیه نیز در بیانیهای اعلام کرد که این کشور ۴۰ فروند طیاره اف-۱۶ را جهت ارتقای نیروهای هوایی خود از امریکا دریافت خواهد کرد.
ترکیه که عضو ناتو است، عضویت سویدن را برای بیش از یک سال به تعویق انداخته بود و این کشور را به پناه دادن به اعضای حزب کارگران کردستان متهم کرده بود، گروهی که انقره آنرا تروریستی خوانده است.
ترکیه با ناتو و به ویژه با ایالات متحده بر سر خرید سیستم اس-۴۰۰ نیز مخالفت دارد و امریکا تحریم های را بر اداره صنایع دفاعی ترکیه اعمال و در سال۲۰۱۹ در پاسخ به خریداری آن، فروش جت های اف-۳۵ امریکایی را به این کشور متوقف کرد.
ایالات متحده میگوید که سیستم اس-۴۰۰ تهدیدی برای طیارههای جنگی اف -۳۵ و سیستم های دفاعی گستردهتر ناتو است و می تواند به روسیه کمک کند تا اطلاعات استخباراتی جمع آوری کرده و طیاره های جنگی غربی را بهتر هدف قرار دهد؛ ادعایی که ترکیه همواره آنرا رد کرده است.
باوجود هشدارهای امریکا، ترکیه در سال ۲۰۱۷ قرارداد خریداری سیستم دفاعی اس-۴۰۰ را با روسیه امضا کرد.
ادارهٔ جو بایدن، رییس جمهور ایالات متحده، بارها تعهد کرده که با فروش ۲۳ میلیارد دالری طیارههای اف-۱۶ توافق خواهد کرد. اما تصویب آن با مقاومت رهبران کانگرس امریکا مواجه شده بود که نسبت به سابقه حقوق بشری ترکیه و بن بست های گذشته با یونان، ابراز نگرانی میکنند.
انتونی بلینکن، وزیر خارجه ایالات متحده، طی دو دیدار در سه ماه گذشته به ترکیه گفت که تصویب عضویت سویدن میتواند به شکستن مقاومت کانگرس در برابر فروش طیارههای اف -۱۶ کمک کند.
در همین حال، یونان به دلیل اختلافات ارضی حل نشده با ترکیه در منطقه غنی از انرژی بحیرهٔ مدیترانه، به شدت با این فروش مخالفت کرده است.
یک منبع امریکایی گفت که توافق امریکا با ترکیه مستلزم رضایت یونان است و از همین سبب ایالات متحده فروش طیارههای اف-۳۵ را به آتن منظور کرده است.